YALAN SÖYLEME
Yalan başkalarını aldatmak amacıyla kasıtlı ve bilinçli olarak ortaya atılmış sözlerdir.Okul öncesi dönem çocuklarında gerçek dışı ifadelere çok rastlanır.Fakat burada yalandan söz etmek güçtür.Çünkü küçük çocuklar algısal bazı hatalar yapabilirler.Bunun dışında en önemli faktör yalanla gerçeği ayırt edememektir.Yani gerçeklik kavramı henüz gelişmemiştir.Çocuğun yalanları aldatma amacı gütmez.Çocuk gerçeği iyi değerlendiremediği için uydurur.Çocuklarda abartma ve uydurma çoktur.Bizim iki tane televizyonumuz var diyen bir çocuğa diğeri de Bizim de iki arabamız var cevabını yapıştırır.Ayrıca hatırlamayla ilgili ve dikkat azlığı sebebiyle de gerçeğin karıştırılması mümkündür.Hayalle gerçeği ayırt edememesiyle de ilgilidir.
Çocuk hayalle gerçeği ayırt etmeye başladıktan sonra gerçek dışı ifadeler kullanmaya başlıyorsa alışkanlık haline gelmiş yalan söz konusu olur.Bilerek ve isteyerek yarar sağlama amaçlı yalan söyleme mevcuttur.Yalanın birçok çeşidi vardır:
• HAYALİ YALANLAR:Hayal kurmak ve bunu gerçekleşmiş gibi göstermek
• TAKLİT YALANLARI:İlgi çekmek ve eğlenmek için söylemek
• ABARTI YALANLARI:Heyecan yaratmak için ve olayları büyüterek anlatmak
• SOSYAL YALANLAR:En yaygınıdır. Kapıya gelen birine evde olmadığını söyleten anne ve baba bu tip yalan için zemin hazırlar.
• SAVUNMA YALANLARI:Çocuklara aşırı yasaklar konulduğunda,en iyiye zorlandığında,sık sık sorguya çekildiğinde,anne ve babanın beklentilerini karşılayamadığında,başarısızlığı bağışlanmadığında kendini korumak için söylediği yalanlardır.
• DİKKAT ÇEKME YALANLARI:Yetişkinin isteklerine ters düşen davranışları yapmış gösterme.Bu durum ilgiye fazla ihtiyacı olduğunu gösterir.
• YÜCELTİLMİŞ YALANLAR:Başkasının hayranlığını ve ödülünü almak için yalan söyleme.Takdir edilmeyen ve ödüllendirilmeyen çocukların başvurduğu yalandır.
NE YAPILMALI:
Çocuğun ilgi ve ihtiyaç gereksinimi göz önünde bulundurulmalıdır.
Çocuğa hemen yalancı etiketinin yapıştırılmaması gerekir.
Onu aşağılamak ve ona kızmanın durumu asla düzeltmeyeceğini bilmek gerekir,çünkü yalan söylediği için kızılan çocuk bir dahaki sefere dayak yememek için daha çok yalan söyleyecektir.
Yalan kelimesini kullanmamak en doğrusudur.Onun yerine ‘’şaka mı yaptın?’’ kullanılabilir.
Çocuğun neden yalan söylediğini bulmak gereklidir.
Söylediği yalan yüzünden kesinlikle ödüllendirilmemelidir.
Çocukları başka çocuklarla karşılaştırmamak gereklidir.
Unutmayın ki çocukken sizler de yalanlar söylediniz,peki bunları niye söylemiştiniz?Şimdi çocuklarınızın yerine kendinizi koyup düşünün: Peki ben onun yerinde olsaydım yalan söylemeyip ne yapardım?
Yalan başkalarını aldatmak amacıyla kasıtlı ve bilinçli olarak ortaya atılmış sözlerdir.Okul öncesi dönem çocuklarında gerçek dışı ifadelere çok rastlanır.Fakat burada yalandan söz etmek güçtür.Çünkü küçük çocuklar algısal bazı hatalar yapabilirler.Bunun dışında en önemli faktör yalanla gerçeği ayırt edememektir.Yani gerçeklik kavramı henüz gelişmemiştir.Çocuğun yalanları aldatma amacı gütmez.Çocuk gerçeği iyi değerlendiremediği için uydurur.Çocuklarda abartma ve uydurma çoktur.Bizim iki tane televizyonumuz var diyen bir çocuğa diğeri de Bizim de iki arabamız var cevabını yapıştırır.Ayrıca hatırlamayla ilgili ve dikkat azlığı sebebiyle de gerçeğin karıştırılması mümkündür.Hayalle gerçeği ayırt edememesiyle de ilgilidir.
Çocuk hayalle gerçeği ayırt etmeye başladıktan sonra gerçek dışı ifadeler kullanmaya başlıyorsa alışkanlık haline gelmiş yalan söz konusu olur.Bilerek ve isteyerek yarar sağlama amaçlı yalan söyleme mevcuttur.Yalanın birçok çeşidi vardır:
• HAYALİ YALANLAR:Hayal kurmak ve bunu gerçekleşmiş gibi göstermek
• TAKLİT YALANLARI:İlgi çekmek ve eğlenmek için söylemek
• ABARTI YALANLARI:Heyecan yaratmak için ve olayları büyüterek anlatmak
• SOSYAL YALANLAR:En yaygınıdır. Kapıya gelen birine evde olmadığını söyleten anne ve baba bu tip yalan için zemin hazırlar.
• SAVUNMA YALANLARI:Çocuklara aşırı yasaklar konulduğunda,en iyiye zorlandığında,sık sık sorguya çekildiğinde,anne ve babanın beklentilerini karşılayamadığında,başarısızlığı bağışlanmadığında kendini korumak için söylediği yalanlardır.
• DİKKAT ÇEKME YALANLARI:Yetişkinin isteklerine ters düşen davranışları yapmış gösterme.Bu durum ilgiye fazla ihtiyacı olduğunu gösterir.
• YÜCELTİLMİŞ YALANLAR:Başkasının hayranlığını ve ödülünü almak için yalan söyleme.Takdir edilmeyen ve ödüllendirilmeyen çocukların başvurduğu yalandır.
NE YAPILMALI:
Çocuğun ilgi ve ihtiyaç gereksinimi göz önünde bulundurulmalıdır.
Çocuğa hemen yalancı etiketinin yapıştırılmaması gerekir.
Onu aşağılamak ve ona kızmanın durumu asla düzeltmeyeceğini bilmek gerekir,çünkü yalan söylediği için kızılan çocuk bir dahaki sefere dayak yememek için daha çok yalan söyleyecektir.
Yalan kelimesini kullanmamak en doğrusudur.Onun yerine ‘’şaka mı yaptın?’’ kullanılabilir.
Çocuğun neden yalan söylediğini bulmak gereklidir.
Söylediği yalan yüzünden kesinlikle ödüllendirilmemelidir.
Çocukları başka çocuklarla karşılaştırmamak gereklidir.
Unutmayın ki çocukken sizler de yalanlar söylediniz,peki bunları niye söylemiştiniz?Şimdi çocuklarınızın yerine kendinizi koyup düşünün: Peki ben onun yerinde olsaydım yalan söylemeyip ne yapardım?
