Mongol Lekeleri

Özellikle esmer bebeklerde yaklaşık bir yaşlarında kaybolan, lekeler, sırt, bazen de bacaklarda morarma doğumsal lekeler olur. Nedeni belli değildir, kendiliğinden geçer ve bir hastalık belirtisi değildir.

Nefrit

Böbreklerin iltihabı hastalığıdır. Çocukta et çalkantı suyu gibi idrarı, göz kapaklarında ödem görülmesi gibi bulgular nefriti düşündürdüğünden bu tür yakınmalarda mutlaka doktora danışılmalıdır. Nefritler çok çeşitlidir, bazen tansiyon yüksekliği de eşlik eder, ileri araştırmalar yapılması nedene yönelik tedaviye olanak verecektir.



Omurga Eğriliği

Adım adım Skolyoz cerrahisi
Skolyoz, gelişme çağında omurganın yana doğru eğilmesiyle oluşan bir sağlık problemi. Okullarda yapılacak taramalarla erkenden saptanması mümkün olan skolyoz, her 100 kişiden 1 ya da 3’ünde görülebiliyor. İlerlemiş skolyoz vakalarının %80’inin nedeni bilinmiyor. Diğer %20’lik grupta ise ilerleyici kas ve sinir hastalıkları, kemikteki enfeksiyonlar skolyoz oluşumuna neden oluyor. Tedavi edilmediğinde ciddi sırt ağrılarına yol açan skolyoz, erişkinlik döneminde kalp ve akciğer hastalıklarına neden oluyor. Acıbadem Hastanesi Ortopedi ve travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Osman Güven skolyozun ameliyatla tedavisi hakkında merak edilen soruları yanıtladı:

Skolyozun tedavisinde ameliyatın rolü nedir?
Skolyoz erken teşhis edilirse egzersiz ve korse kullanımı ile bilinçli bir takip yapıldığı takdirde ameliyat gerektiren vaka sayısı %9-20 arasındadır. Ancak erken teşhis yapılmaz ve gereken konservatif tedavi ve yakın takip yapılmazsa ameliyat gerektiren vaka sayısı %40-50’lere ulaşır.

Hastalığın seyri açısından kız-erkek farklılığı var mı?
Erken teşhis edilmesi halinde eğriliğin derecesi 6-10 derece arasında ise kız erkek oranı eşittir. Eğrilik 11-20 dereceler arasında ise kız erkek oranı 1,5/1’ dir. Derece arttıkça kız oranı yükselir. 20 derecenin üzerinde 5/1 oranında kızlarda daha fazla, ameliyat olan hastalarda ise kızlar erkeklerden 7 kat daha fazladır.

Ne zaman ameliyat kararı alınıyor?
Teşhis yapıldıktan sonra hastalar 3-6 aylık aralarla izlenir. Hızlı ilerleme gösteren vakalar sık aralıkla diğer vakalar 6 aylık aralarla izlenir. Her kontrolde röntgen çekilerek eğriliğin derecesi ölçülür. İlerleme olup olmadığı tespit edilir. İzleme sırasında eğriliğin derecesi hızla artar, 40 dereceye ulaşırsa ve hastanın büyüme indeksi (Risser belirtisi) 1-2 ise ameliyat edilmesi gerekir. Hızlı ilerlemeyen dengeli eğriliklerde 40-45 derecelerde izlemeye devam edilebilir. Diğer önemli bir faktör gövde dengesinin bozulmasıdır. Denge bozulmuşsa hızlı ilerleme olmasa da 40 derecelerde ameliyat kararı alınabilir. Diğer önemli bir faktör eğriliğin yeridir. Özellikle aşağı bel bölgesini olumsuz etkileyen eğriliklerde ameliyat gerekebilir. Bunun dışında büyümesi durmasına rağmen erişkinlerde 50 derecenin üzerinde eğrilik, denge bozukluğu ve ağrı varsa yine ameliyat gerekir.

Ameliyatın riskleri var mı?
Ameliyat kararı, hasta ve ailesi ile birlikte alınır. Karar verildikten sonra ameliyatın, riskleri ve faydaları aileye izah edilir. Büyüme çağında veya genç hastalarda özellikle omurga esnekse tek seanslı arkadan yapılacak olan skolyoz ameliyatının riski oldukça düşüktür. Ancak ameliyatın bu konuda uzmanlaşmış kişilerce yapılması halinde risk düşüktür. Bugün artık skolyoz ameliyatları bu konularda uzmanlaşmış kişiler dışında yapılmamaktadır.

Ameliyatta nasıl bir teknik kullanılıyor?
Ameliyatın amacı özel geliştirilmiş metal implantlar kullanılarak eğriliğin düzeltilmesi ve bu düzeltilmiş pozisyonda omurga kemiklerinin birbirine kaynamasıdır. Son yıllarda titanyum çubuk ve vidalar kullanmaktayız. Bu kaynama süreci 6 ay 1 senedir. Hastaların çoğunluğu okul çağındadır. Genelde ameliyattan 1 ay sonra çocuğun okula gitmesine izin verilir.

Ameliyat ne kadar sürer, hasta ne zaman iyileşir?
Ameliyat ortalama 3,5-4 saat süren ortopedik cerrahinin en uzun ameliyatlarından biridir. Ameliyattan sonra hasta 3. gün ayağa kaldırılır, oturma ve ve tuvalete gitmesine izin verilir. 7 veya 8’inci günlerde dikişler alınır. 1 ay süre ile ev içinde harekete izin verilir. Ameliyat sonrası cerrahın kararına göre bazı hastalarda 1-2 ay korse kullanılabilir. Küçük çocuklarda korse kullanmıyoruz. Hasta 1,5 ay sonrasında 3. ay, 6.ay, 1 sene ve 2 sene sonunda kontrollere çağrılarak röntgen çekilir. 2 senesi dolan hastalar takipten çıkarılır. 6 aydan sonra hasta şiddetli egzersizler dışında normal sosyal yaşama girmiş olur. Yüzme ameliyat sonrası faydalıdır. 6 hafta sonrasında yüzmeye izin verilir. Sert eğriliklerde ve erişkin hastalarda genellikle birincisi önden ve ikinci basamağı arkadan olmak üzere iki kademeli ve ortalama 8 saat süren bir ameliyat gereklidir. Önden yapılan ameliyatta omurga gevşetmesi yapılır. İkinci seansta metal çubuklarla düzeltme yapılır. Büyümesi durmamış olan çocuklarda ameliyat yapılacaksa erken yapılması gerekir. Doğuştan olan skolyozlarda ilk 5 yaş içindeki bazı düzeltici veya büyümeyi düzenleyici, implant kullanılmayan ameliyatlar yapılır. Bu çocuklarda dışardan alçı tespiti yapılır. Bu yaşlarda iyileşme çok daha hızlıdır.

Normal vücut görünümü
· Kafa kalçaların orta hizasında
· Omuzlar ve kürek kemikleri simetrik
· Kalça seviyeleri simetrik
· Kollar ve vücut arasında eşit mesafe
· Üst ve alt sırtın her iki tarafı simetrik

Muhtelif skolyoz
· Kafa, kalçaların ortasından bir tarafa doğru yerleşmiş
· Bir omuz daha yüksek
· Bir kürek kemiği daha yüksekte durarak tümsek yaratmış
· Bir kalça daha belirgin
· Kollar ve vücut arasındaki mesafede eşitsizlik
· Göğüs kafesi ve/veya alt sırtın bir tarafı asimetrik

Öksürük

Bazen üst solunum, bazen alt solunum yolu enfeksiyonunun belirtisi öksürük, yabancı cisimlerin soluk borusuna kaçması ile de belirebilir. Öksürük ve ateş varlığında enfeksiyonu düşündürür. Alerjik hastalıklarda öksürük ve nefes darlığı birlikte olabilir.

Öksürüğe balgam da eşlik edebilir, bazen öksürükle birlikte balgam çıkaramadığı için çocuk kusabilir. Uzayan öksürüklerde, ateş veya nefes darlığı birlikteliğinde doktora başvurulmalıdır.


Pamukçuk

Özellikle yeni doğanlar ve süt çocuklarında ağızda asit ortamda mantarların üremesiyle gelişir. Karbonatlı su ile ağızdaki tabakanın temizlenmesi ve uygun ilaç kullanımı ile tedavi edilir.


Raşitizm

Diyetten alınan kalsiyum ancak D vitamini aracılığı ile kemiklere yerleşir. Eğer bebek güneşsiz ortamda kalır, annesi de gebeliği boyunca güneşten az yararlanırsa veya ağız yolu ile beslenmeye ek olarak D vitamini almaz ise, kemiklerindeki kireçlenmenin az olmasına bağlı bir takım semptomları sergiler. Zira güneş ışınları deride D vitamininin sentezine yardımcı olur, ancak bu yeterli değildir, dışardan da verilmesi gerekir. Raşitizm, büyüyen çocukta kemiklere yeterli mineral çökmesi olmadığı için kemikte eğrilikler, baş kemiklerinde yassılıklar, göğüs kafesi kemiklerinde kıkırdak birleşme yerinde ve el bileklerinde sızılar ile seyreder. Bıngıldak kapanması gecikir. Anne bebeğin fazla terlediğinden yakınır. Bebek büyümeye başladığında yeterli kireçlenme olmadığından bacaklarda eğrilikler görülür.

Ancak yeterli D vitamini (günde 400 – 800 U) alan ve anne sütü veya yaşına uygun bir diyette beslenen bebeklerde terleme, her zaman raşitizme işaret etmez. Tedavide doktora danışılmadan ilaç verilmesi (D vitamini ampulleri!) tehlikeli olabilir ve eğer bebeğe bu tür ilaçlar daha önceden verilmişse bunun doktora mutlaka bildirilmesi gerekir. “Süt iğnesi”, “kemik iğnesi” adı altında bilinçsizce kullanılan bu ilaçlar, böbrekler için toksittir ve doktor kontrolünde olmadan kullanılmamalıdır.