Karışmayan çay deneyi ile aynı gün yaptığım deneylere devam ediyorum. Batmayan çay deneyinden sonra hiçbir şey söylememiş çocukların kendi kendilerine anlamasını beklemiştim. Fakat çocukların kendi kendilerine anlayabilmeleri için daha fazla şey görmeleri gerektiği için ard arda deneylere devam ettik.


Bir leğene su dolduruyoruz. (leğen bulamadığımız için bir kaba doldurduk)
.
Kabın içine bir madde atıyoruz. (Maddeyi atmadan önce çocuklara yüzer mi batar mı diye sorarsak ilgilerini daha iyi çekebiliyoruz)

İlk olarak içi boş plastik bir oyuncağı sordum. Batar dediler. Fakat yüzdü.
.
Sonra bitmiş bir kalemi gösterip sordum. Batar dediler. Sebep olarak da daha büyük olduğunu söylediler.
.
Sonra başka bir plastik oyuncağı sordum. Buna da yüzer dediler ufak olduğu için. Ve yine bildiler. Çünkü yüzdü.

Çocuklara "Eğer bu oyuncak suyun üstünde yüzüyorsa su mu hafiftir yoksa oyuncak mı" diye sorduğumda "Oyuncak hafiftir çünkü küçüktür dediler.
.
Daha sonra tahta bir oyuncağı sordum. (Bana batacak gibi gelmişti) Çocuklar yine ufak olduğu için yüzer dediler. Çocuklar bildi ben yanıldım. )

Bu kısımda sırf bu konu hakkında düşünsünler diye aynı şekilde başka bir kaba suyun hizasında tahta oyuncak doldurdum.

"Eğer tahta suyun içinde yüzüyorsa içi su dolu kap mı ağırdır yoksa tahta dolu kap mı ağırdır" diye sordum. Çocuklar bu sefer tahtayı seçti ve yanıldılar. Bu konu hakkında da çocukların fikirlerini söylemelerine izin verdim. Ben hiç konuşmadım. Sadece çocuklara söz hakkı verdim.
.

Sonra da kesin olarak batacak ufak bir şey buldum. Bir iğne. Çocuklar yine büyüklüğüne bakarak yüzer dediler. Fakat iğne suya batınca bir hayli şaşırdılar.
.
Bu deneyi çocukluğumda yayınlanan "Geleceğe dönüş" filmlerinin çizgi filmlerinin sonundaki deney görüntülerinden hatırlıyordum.

Bu deneydeki amaç da su basıncını gösterebilmek.

Şişe su ile doldurularak 3 farklı derinlikten delinir.
.
Delikleri deldikten sonra çocuklarla konuşmaya başladık. İğneleri çıkarınca ne olacağını sordum. Çocuklar suyun akacağını söyledi. Nasıl akacağını sordum. Her delikten aynı mı yoksa farklı farklı mı?

Çocuklardan biri olacak şekli bildi. (Alt delikten çok akacak üst delikten az akacak ortadaki delikten de orta akacak) Fakat gerçekten bildi mi yoksa fikir yürütürken tutturdu mu bilmiyorum. (Çünkü çocukların kavramasına göre zor bir deney. Anca daha önceden yapılışını gördüyse bilmesi gerekir.)
.

Deliklerdeki iğneleri çıkarınca en alttakinden çok su akarken diğer ikisinden sadece süzüldü. Ortadaki deliğin yerini değiştirince ortadaki delikteki su da biraz fışkırmaya başladı. (ilk açtığım delik düzgün açılmamış ve su çıkarken şişeye dokunduğu için tazyiğini kaybetmişti)

(O halinin de fotosunu çekmiştim fakat ışık vurmuş. Fotoğraf bembeyazdı.

Bu deneyden sonra da bunun sebeplerini konuştuk çocuklarla. Çocuklara "Hiç denize gittiniz mi?"diye sormamla yarım saat bitiremeyeceğim bir sohbet başlatmış oldum. )

Yarım saatin sonunda denizin içinde hızlı koşabiliyor musunuz diye sordum. Hayır cevabını aldıktan sonra ufak bir açıklama yaptım. Denizin içindeyken denizdeki suyun bize baskı yaptığını o yüzden hareketlerimizi yavaşlattığını anlattım. Eğer daha derinlere yüzersek o baskının artacağını ve vücudumuzu saracağını söyledim. (Çocuklara soracaktım aslında. Fakat çocuklar derine gitmemiştir herhalde di mi?) )

Daha sonra çocuklardan birini aldım ve hafifçe sarıldım. Denize azıcık girince deniz böyle baskı yapar dedim. Sonra biraz daha sıkı sarıldım. Daha derine gidince böyle baskı yapar dedim. Sonra daha sıktım. Ve derinleştikçe deniz de böyle daha sıkı sarılır dedim.

Çocuklardan biri günün ilk önemli mantık yürütmesini yaparak "(Deneydeki en alttaki deliği kastediyor) Öğretmenim en alttaki su çok sarılmak istiyor ama orası delik olduğu için mi çok ileri dökülüyor?"

Kocaman alkış ARDA'ya...


.