PSİKO-MOTOR GELİŞİM
Çocuğungelişiminde önemli bir yer tutan psiko-motor gelişim, yaşam boy devam eden birsüreçtir. Bu ünitede psiko-motor gelişimin tanımı ve önemi, psiko-motorgelişimle ilgili öğeler, 0-12 yaş çocuklarında psiko-motor gelişim aşamaları,psiko-motor gelişimde bireysel farklılıklar ve önemi, psiko-motor gelişimindiğer gelişim alanlarıyla ilişkisi konulan ele alınmıştır.
Psiko-Motor Gelişimle İlgili Öğeler
Psikomotorgelişimin yönü beyin omurilik gelişim sırasına göredir. Birey çevresindeki özeluyaranlara vücuduyla özel cevaplar verir. Böylece davranış örnekleri ortayaçıkar. Davranış örneklerinin belli bir olgunluğa ulaşmasında bireyin belligelişim öğelerine sahip olması gerekir. Psiko-motor gelişimle ilgili öğeler"dikkat, kuvvet, denge, tepki hızı ve eşgüdüm şekilde sıralanabilir. Buöğeler, her bir becerinin temel unsurları olup, etkili olma dereceleribecerilere göre farklılık gösterir. (Arol Neriman, Baran Gülen,
PSİKOMOTOR DAVRANIŞLAR
Ruhsalnedenler ile yapılan, motifleri ruhsal olan bütün hareket ve davranışlar,psikomotor kavramı içinde incelenirler. Bu hareket grubu içine bir müzik aletiçalmaktan, yürümeye, resim yapmaktan konuşmaya kadar, birbirleri ilgili ya dailgisiz, hareketler girer. Psikomotor hareketlerin bir kısmı, örneğin jestlerve mimikler, bilinçsiz olarak gerçekleşir. Bir kısmı ise, bilinçli veistemlidirler. Bir diğer kısmı ise, başlangıçta bilinçli olarak kazanılır,daha sonra, otomatikleşerek bilincin katılmasını gerektirmez. Örneğin arabakullanmaya başlayan bir sürücü adayı, başlangıçta vites değiştirirken bilinçlihareket eder, ustalaştıktan sonra ise hareketleri tamamen otomatikleşmiştir.Psikomotor hareketlerin spordaki önemi, iki özelliğinden kaynaklanır. Birincisi,insanların bir kısmı bazı hareketler için doğuştan özel yetenekleresahiptirler. Bazı insanlar, bir müzik aletini çalmayı, diğer insanlardan dahakolay öğrenir veya daha güzel resim yapabilirken, bazı daha uzağaatlayabilirler ya da daha hızlı koşabilirler. Bu yeteneklerin öncedensaptanabilmesi, gençleri belli mesleklere veya belli spor dallarına yöneltmedeçok önemlidir. Psikomotor tor hareketlerin sporda önemli olan ikinci özelliği,bunların öğretebilmesi ve geliştirilebilmesidir: Burada elbette ki uygunyöntemlerin kullanılması çok önemlidir. Bir psikomotor hareketin ruhsaldayanağı ne kadar yük sekse, onun sporcuya kazandırılması ve geliştirilmesiolasılığı o kadar fazladır. Örneğin bir futbolcuya uygun yere pas atmayıöğretmek, ona çalım atmayı öğretmekten daha kolaydır.
Fleksibilite (Elastikiyet): «Bir veya birkaç kasın iradi hareketlilik sınırıdır.» (42). Fleksibiliteyi belirleyenfaktörler şunlardır: Eklemin yapısı, eklemi saran kas kütlesinin hacmi,kasların, tendonların, bantların, eklem kapsülü ve derinin gerilebilme sınırı.Fleksibilite germe antrenmanları ile geliştirilir. Bu antrenmanlar aynızamanda yaralanma tehlikesini (kas yırtılmaları, tendon kopmaları vs.)azaltırlar (42).
Kuvvet: «Bir kas vekas grubunun uygulayabileceği maksimal kuvvete kas kuvveti denir.» (6). Birkas enine kesit alanının genişliği oranında güçlüdür (6). Yani hareketekatılan kas fibrillerinin sayısı ne kadar çok ise, kas o kadar güçlüdür. Kaskuvvetinin artması, kuvvet antrenmanları ile olur. Bu antrenmanlar ile kaskitlesinin % 300'e varan bir gelişmesi mümkündür (62).
Hızlılık: Organizmanın motorzorlanma şekillerinden biri olan hızlılık aşağıdaki 4 faktör ile belirlenir:«Tepki süresi, tek bir hareketin hızı, hareketin frekansı ve hareketi sürdürmehızı.» (42). Hızlılık antrenmanları ile sporcunun hızlılık kapasitesi % 17oranında artırılabilir (62).
Dayanıklılık: Belli birperformans’ı mümkün olduğu kadar uzun sürdürebilme yeteneği olarak tanımlanır. Sporcuseçiminde bunların önemi şuradan ileri gelir:
1. Buyetenekler antrenman ile geliştirilebilirler,
2. Ancak bugelişme, sporcunun doğuştan kapasiteye oranla olur, yani sporcunun doğuştansahip olduğu kapasite ne kadar yüksek ise, antrenman sonucu elde edilenkapasite artması o kadar yüksek olur,
3. Özelliklekoordinasyonun gelişmesinde psikolojik antrenman yöntemleri son dereceetkilidirler,
4. Buyeteneklerin geliştirilmesi için yapılan antrenmanlar hem sporcunun kişiliğineyakından bağımlıdırlar, hem de onun kişiliğini etkilerler
5. Bu yetenekleribir takım testler ile önceden saptamak mümkündür.
