OYUN NEDİR:
Oyun ,içsel olarak güdülenen belirli bir amacı olmayan,yetişkinler tarafından değil,çocuğun koyduğu kurallara bağlı olarak kendiliğinden gelişen ve zevk unsuru taşıyan ,davranışlarda oluşan bir etkinliktir.Çocuğun bir çok alanda ki gelişimi için gerekli görülen oyun sayesinde;çocuk yetişkinin dünyasını keşfetmeye başlar.Oyun etkinliği içinde çocuğun ait olma ,güç,özgürlük ve eğlence ile ilgili psikolojik ihtiyaçları karşılanırken ,sosyal becerilerinin gelişmesi gerilim ve kaygının azalmasını sağlanır. Kişisel gelişim sürecinde insanlarla paylaşma gibi taklit ederek gerçekleştirilen ve yaşamın temel dayanağı olan bir etkinliktir.
Oyun nedir?Oyun ne değildir?.
1Çocuğun zihinsel kapasitesini geliştiren bir faaliyettir.
Çocuğun en özenli işidir.Yetişkin için iş ,kazanç ne anlam taşıyorsa çocuk için de oyun aynı anlamı taşır. Büyükleri rahatsız etmeden bir köşede çocuğun oyalandığı sadece eğlendirici hatta oyalayıcı nafile bir faaliyettir.
2Dış dünyanın kavranması,öğrenilmesi ve hayata hazırlanmanın en keyifli yoludur.Çocuk zamanın nasıl geçtiğini anlamadığından tüm dikkatiyle sıkılmadan oyun ortamında öğrenebilir. Eğitim çağında ki çocuklar için zaman kaybıdır.Oyun yerine kitap okumaya derse zaman ayrılmalı ve oyunla boşa vakit kaybedilmemelidir.
3Çocuğun içsel duygularını,çatışmalarını,kaygılarını yansıttığı çocuğu tanıma ve anlama aracıdır. Çocuktur,hepsi oynar .Anlam aranmamalıdır.
4Ailelerin çocuklarıyla iletişim sıkıntılarını çözmek için beraberce vakit geçirilme fırsatı yaratan bir faaliyettir. Oyun çocuklar içindir.Anne baba çocuğa oyuncak alarak sorumluluğunu yerine getirir.
OYUN ÇOCUK İÇİN HAYATTIR VE GELECEKTİR.
OYUN NEDEN ÖNEMLİDİR?
1.GELİŞİM ALANLARINI DESTEKLER:Çocuk için keyif ve zevk alacağı öğrenme ortamı sağlar.Dil gelişim ,kendi bedenin tanımak fiziksel gelişim fırsatı ,enerji boşalımı ,fiziksel ve ruhsal açıdan hayata hazırlanma sağlar.
2.İnsanlar ile etkileşim becerilerini arttır.
3.Dikkatin toplanmasına ,
4.Hayal gücünün gelişmesine ,
5.Çocuğun çevreyi tanıma ve araştırmasına,yetişkin rollerini gözlemlemesine ,hayata hazırlanmayı
6.Karar verme ,mantık yürütme becerisinin gelişimine olumlu katkı sağlar.
İÇERİK OLARAK ŞU ÖZELLİKLERİ TAŞIR;
•Oyun kendiliğinden ortaya çıkar,mutluluk ve rahatlık oyuna eşlik eder.
•Oyun duyu organlarında,sinir ve kaslarda,zihinsel düzeyde oluşur ve birlikte işler.
•Oyunda deneyimler tekrarlanır,çevre taklit edilir ve yeni şeyler denenir.
•Oyun mekanı ve zamanı kendi sınırlar.
•Çocuğun iç dünyasını ,dışarıdaki sosyal dünyayla birleştirmesine yardım eder.
•Düzenli gelişim aşamaları gösterir.
Özetle;Karmaşık bir insan davranışıdır.Dinamik bir süreçtir.İlgi ,spontanlık ve eğlenceyi içerir.
ÇOCUK GELİŞİMİ VE OYUN
Gözle öğrenmeyle başlar.
Kendi varlığıyla objeleri ayırt edemez.
18 ayla birlikte mental semboller gelişir ve dil kullanılmaya başlanır.
Objelerin devamlığının kavranmasıyla gelişir.
Haz bölgesi ağızdır.
Doğal dürtülerin tatmin edilmesi ile gerilim azalır.
Çocuk anneyi kendinin devamı olarak algılar ve kendini diğerlerinden ayırtedemez.
Annesiyle kurduğu ilişkinin devamında sosyal olarak almayı ve vermeyi öğrenir.
Aşırı doyurulma veya doyurulmama fiksasyon yaratır.
Oral dönemde tatmin edilemeyen ihtiyaçlar ileri yaşlarda oburluk,bağımlılık.vs gibi davranışlara yol açar. Özgüven kazanıldığı dönemdir Anne babanın gereksinmeleri karşılamasıyla temel güven duygusu gelişir.
Temel ihtiyaçların karşılanması temel güven duygusunu oluşturur.
Bu yaşlarda yaşana olumsuzluklar ileri yaşlarda sosyal ilişki kurmakta zorluk ,kendine ve diğer insanlara karşı güvensiz davranma gibi davranışların gelişmesine neden olur.
ALIŞTIRMA OYUNLARI
Çocuğun duygusal motor gelişim dönemi olan bu dönemde oynana oyunların düşünceden çok,fiziksel hareketleri kapsar.Kasları ile yapabildiklerini oyun olarak tekrarlar,uzanabildiği her şeyi ağzına alır,biraz büyüdüğünde kaybolan ve sonradan geri gelen nesne ,insan.. onu eğlendirir bu bir çeşit oyundur.daha sonraları nesneleri atıp peşinden bakmak ,kaybolan nesneleri örtüler altından arayarak oyun oynar.
BİREYSEL OYUN
Bireysel yada tek başına oyun oynama dönemimde çocuklar,çevresinde ki diğer çocuklarla ve yetişkinlerle ilgilenmeksizin kendi kendilerine oynarlar.
Kendi bedenleriyle meşgul olmanın dışında ,ilgilerini çeken nesnelere dokunur,koklar,dinler .Nesneleri itme ,çekme,atma,iç içe koyma ,yuvarlama gibi davranışlar gösterirler.
Yönlendirilir yada gösterilirse yetişkinle beraber küpleri üst üste koyma.. gibi beceriler gösterirler ancak bu faaliyetler sosyal olma niteliği taşımaz.
Yatağın üstüne asılan renkli müzikli oyuncaklar,aktivite center,iç içe geçen kaplar,yumuşak toplar, yırtılmayan maddelerden üretilmiş renkli kitaplar gelişimi desteklemek olarak kullanılabilir
2-3 yaşlar
İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM
Nesnelerin görüntüsünün etkisinde kalırlar.
Korunum ilkesi kazanılmamıştır.
Tersine dönebilirlik ilkesi kazanılmamıştır.
Dil daha yaygın kullanılır.
Kendini evrenin merkezi sanır.
Egosantiriktir.
Düşündüklerinin olayların nedeni olabileceğini düşünürler.
Animistik düşünce hakimdir.
ANAL DÖNEM
Çocuğun yürümeye ,konuşmaya kendi bedenini çevresinden ayırt etmeye başladığı dönemdir.
Süperego gelişmeye başlar.
İnatçılık dönemidir.
Tuvalet terbiyesinin kazanıldığı dönemdir.
Bağımlı bebek kalmayı destekleyen tutum ,düzen titizlik anal saplanma oluşturur
Bu dönem de saplanma ileri yaşlarda İnatçılık,obsesyon,
Cimrilik,kararsızlık ..vb. davranışların gelişmesine neden olabilir.
ÖZERKLİK DÖNEMİ
inatçılık dönemidir.
Tuvalet eğitimi baskı oluşturan bir unsurdur.
Çocuk çevreye hakim olma ,kendi isteklerini uygulama eğilimindedir.
Baskıcı tutum utangaçlık ,içedönüklük,ilişkiden kaçınma gibi davranışların gelişmesine neden olabilir.
3-6 YAŞLAR
İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM FALLİK DÖNEM
Cinsel organlar fark edilir,ilgi bu bölgelere yönelir.
Cinsler arası ayrımla ilgili sorular çoğalır.
İğdişlik korkusu
Odipal kompleks
Vicdan gelişmeye başlar.
Aşırı korkutma,suçlama-cezanın hakim olduğu tutumlar fallik dönemde saplanmaya sebeb olarak atılganlıkta kısıtlılık,cinsel sapma,cinsel sorunlar,karşı cinse karşı olumsuz tutum
GİRİŞKENLİK-SUÇLULUK
Kendisinin ve aile üyelerinin rollerini daha açık bir şekilde kavramaya başlar.
İhtiyaçlarını karşılarken daha aktiftir.
Paylaşma artar.
Merak ve araştırma duygusunu tatmine çalışır.
Çocuğun yaptığı işlemlerin engellenmesi yanlış tutum suçluluk duygusuna yöneltir.
Kompleks affektler;Sevgi ,mutsuzluk,kıskançlık,gıpta hem sözel hem de sözel olmayan şekilde ifade edilir.
Duygular somatik olaylardan ( Açlık,yorgunluk ,ısı..) direk etkilenir.
Anksiyete sevdiği,güvendiği kişinin kaybı veya taktir edilme yada kabul edilmenin kaybıyla ilgilidir.yalnızlık anksiyetesi azalır.
SEMBOLİK OYUN ;
Başlangıçta daha çok hareket keşiflerine dayanan oyunlar iki yaşlarında farklı bir boyuta ulaşır.Buna sembolik oyunlar diyoruz.Dilin sembolik işlevi oyunlara katılır.Taklit işle karışır,fanteziler görülür.
Çocukta sembolik oyunlar iki şekilde görülür.
1.Faaliyetin bir objeden diğerine aktarılması ( bir nesnenin bir başka nesneyi temsil etmesi )
2.Çocuğun başka birinin rolünü üstlenmesi.( 2-3 yaşından sonra)
2-3 yaşlarında çocuklar cansız objeler canlılık verir ve bebekleriyle konuşur.Çevrelerinde bulunan objeleri fantezi dünyalarında yaşatırlar. Nesneleri gerçek işlevlerinde kullandıkları da görülür.( Boş fincandan kahve içme) Objeleri gerçek kullanım alanı dışına çıkarırlar.Dramatik oyunlarda artış görülür.
3 yaşsından önce fantezi oyunlarında fazla konuşma gözlenmez.Üç yaşından büyük çocuklarda dil de oyuna katılır ve oyun daha karmaşık bir hal alır.Daha önce yaşanmış olaylar tekrarlanır.
PARALEL OYUN DÖNEMİ
İki yaşından sonra paralel oyun dönemi başlar.Yanında başka çocukla oynamaktan hoşlansalar da sadece yan yana oynarlar.Herkes kendi oyun ve oyuncağıyla ilgilidir.( ben merkezci tutum)
Oyun çağı olarak da isimlendirilen bu dönem gerek zihinsel kapasitenin gelişimi gerekse duyguların dışa vurumu açısından hayati önem taşır.Araştırma ve öğrenme merakı üst seviyede olan çocuğun merakının tatmin edilmesi,fantezilerinin dışa vurumu için OYUN GEREKLİDİR.
Özdeşleşmenin başlaması igdişlik kompleksi ve ödipal dönemin sona ermesini sağlar.Özdeşim içerikli ,sembolik oyunların oynanması süreci kolaylaştırır.
Oyun gerçek ile fantezinin ayırt edilmesini ,öğrenme yönünde kolaylık sağlar.
Hayali, arkadaşlar çok sık görülür.Daha çok ortalama zeka ve üstünde ki çocuklarda hayali arkadaşlara daha çok raslanır.
OYUNCAKLAR
1.Dil gelişimini,nesne özelliklerini kavramayı kolaylaştırıcı
2.Öz bakım becerilerini kazandırılmasını destekleyici
3.kaba motor gelişimini destekleyici
4.Sınıflama,sıralama ve kavram gelişimin,i destekleyici
5.İnce motor becerilerini destekleyici olarak seçilmelidir.
Örnek; evcilik takımları,bebekler, puzzel ,kalem kağıt, bol resimli az yazılı kitaplar,bisiklet..vs.
6-12 YAŞ –ORTA ÇOCUKLUK DÖNEMİ
SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİ LATANT DÖNEM ÇALIŞKANLIK-AŞAĞILIK DUYGUSU
Egosantrik düşünce yerini operasyonel düşünceye bırakır.
Başkalarının görüş açısından da görebilecek duruma gelir.
Sınırlı da olsa mantıksal düşünme süreci başlar.
Kuralları takip edip nedenleri bulur.
Kurallara aşırı bağlı çocuklarda obsesyon oluşabilir.
Somut olaylar daha iyi kavranır.
Konversyon (objenin şekli ve formu değişse de özellikleri kalır.)
Reversibilite( Şeyler bir şekilden diğerine dönüşe bilir.)
Ego hızla gelişir.
Cinsellik örtülür.Kendi cinsiyetinden ebeveynle özdeşleşme başlar.
Karşı cinse karşı düşmanca duygular oluşabilir.Aynı ortamı dahi paylaşmak zorlaşır.
Oyunlarda kendi cinsiyetlerinden arkadaş seçme eğilimindedirler.
Kendini kontrol edebilme kapasitesi artar.
Çalışma üretkenlik duygusunun edinildiği yaştır.
Okuma yazma hesap öğrenilir.
Kendine güven duygusu yapa bildikleriyle gördüğü taktirle doğru orantılı olarak gelişir.
Bu dönemde çocuklar kendilerini akranlarıyla karşılaştırırlar ancak yetişkin tarafından bunun yinelenmesi aşağılık duygusunun gelişmesine neden olur.
KURALLI OYUNLAR
Özünde kuralları ,rekabet gibi faaliyetleri içeren oyunlardır.grup kurallara karar verir.Bu kurallar tüm katılanlarca paylaşılır.
Çocuk iki davranıştan birini seçmelidir.ya kurallara uyar yada oyun dışı kalır.Bu tarz oyunlar düşünme sistemi ben merkezcilikten uzaklaştıkça ve sosyal düşünce geliştikçe gözlenir.
SOSYAL OYUN
Üç yaş civarında çocuklar başka bir yada birden fazla çocukla grup halinde oyun davranışı göstermeye başlar.Bu tür oyun davranışıyla birlikte oyun grupları önem kazanmaya başlar.Sosyalleşmede bu oyunların katkısı büyüktür.
Grup oyunları,kurallı oyunlar oynanamaya başlanır.Ancak çocuklar daha çok kendi cinsiyetlerinden arkadaş gruplarını tercih ederler.Fiziksel,zihinsel becerinin ortaya konulduğu rekabet oyunları ön plana çıkar.Özdeşim işlevini artırıcı oyunlar gözlenir.Okula başlamyala birlikte aile dışı özdeşim nesneleri seçilir.
KAYNAK:
Çocuğu Tanımak ve Anlamak/prof.dr.Haluk Yavuzer/remzi kitapevi
İst.Ünv.Ed.Fak.Psk.Böl. 1992-1993 gelişime giriş der notları
Niçin Oyun? /Prof.dr.Mücella Uluğ/göçebe yay.evi
Oyun ,içsel olarak güdülenen belirli bir amacı olmayan,yetişkinler tarafından değil,çocuğun koyduğu kurallara bağlı olarak kendiliğinden gelişen ve zevk unsuru taşıyan ,davranışlarda oluşan bir etkinliktir.Çocuğun bir çok alanda ki gelişimi için gerekli görülen oyun sayesinde;çocuk yetişkinin dünyasını keşfetmeye başlar.Oyun etkinliği içinde çocuğun ait olma ,güç,özgürlük ve eğlence ile ilgili psikolojik ihtiyaçları karşılanırken ,sosyal becerilerinin gelişmesi gerilim ve kaygının azalmasını sağlanır. Kişisel gelişim sürecinde insanlarla paylaşma gibi taklit ederek gerçekleştirilen ve yaşamın temel dayanağı olan bir etkinliktir.
Oyun nedir?Oyun ne değildir?.
1Çocuğun zihinsel kapasitesini geliştiren bir faaliyettir.
Çocuğun en özenli işidir.Yetişkin için iş ,kazanç ne anlam taşıyorsa çocuk için de oyun aynı anlamı taşır. Büyükleri rahatsız etmeden bir köşede çocuğun oyalandığı sadece eğlendirici hatta oyalayıcı nafile bir faaliyettir.
2Dış dünyanın kavranması,öğrenilmesi ve hayata hazırlanmanın en keyifli yoludur.Çocuk zamanın nasıl geçtiğini anlamadığından tüm dikkatiyle sıkılmadan oyun ortamında öğrenebilir. Eğitim çağında ki çocuklar için zaman kaybıdır.Oyun yerine kitap okumaya derse zaman ayrılmalı ve oyunla boşa vakit kaybedilmemelidir.
3Çocuğun içsel duygularını,çatışmalarını,kaygılarını yansıttığı çocuğu tanıma ve anlama aracıdır. Çocuktur,hepsi oynar .Anlam aranmamalıdır.
4Ailelerin çocuklarıyla iletişim sıkıntılarını çözmek için beraberce vakit geçirilme fırsatı yaratan bir faaliyettir. Oyun çocuklar içindir.Anne baba çocuğa oyuncak alarak sorumluluğunu yerine getirir.
OYUN ÇOCUK İÇİN HAYATTIR VE GELECEKTİR.
OYUN NEDEN ÖNEMLİDİR?
1.GELİŞİM ALANLARINI DESTEKLER:Çocuk için keyif ve zevk alacağı öğrenme ortamı sağlar.Dil gelişim ,kendi bedenin tanımak fiziksel gelişim fırsatı ,enerji boşalımı ,fiziksel ve ruhsal açıdan hayata hazırlanma sağlar.
2.İnsanlar ile etkileşim becerilerini arttır.
3.Dikkatin toplanmasına ,
4.Hayal gücünün gelişmesine ,
5.Çocuğun çevreyi tanıma ve araştırmasına,yetişkin rollerini gözlemlemesine ,hayata hazırlanmayı
6.Karar verme ,mantık yürütme becerisinin gelişimine olumlu katkı sağlar.
İÇERİK OLARAK ŞU ÖZELLİKLERİ TAŞIR;
•Oyun kendiliğinden ortaya çıkar,mutluluk ve rahatlık oyuna eşlik eder.
•Oyun duyu organlarında,sinir ve kaslarda,zihinsel düzeyde oluşur ve birlikte işler.
•Oyunda deneyimler tekrarlanır,çevre taklit edilir ve yeni şeyler denenir.
•Oyun mekanı ve zamanı kendi sınırlar.
•Çocuğun iç dünyasını ,dışarıdaki sosyal dünyayla birleştirmesine yardım eder.
•Düzenli gelişim aşamaları gösterir.
Özetle;Karmaşık bir insan davranışıdır.Dinamik bir süreçtir.İlgi ,spontanlık ve eğlenceyi içerir.
ÇOCUK GELİŞİMİ VE OYUN
Gözle öğrenmeyle başlar.
Kendi varlığıyla objeleri ayırt edemez.
18 ayla birlikte mental semboller gelişir ve dil kullanılmaya başlanır.
Objelerin devamlığının kavranmasıyla gelişir.
Haz bölgesi ağızdır.
Doğal dürtülerin tatmin edilmesi ile gerilim azalır.
Çocuk anneyi kendinin devamı olarak algılar ve kendini diğerlerinden ayırtedemez.
Annesiyle kurduğu ilişkinin devamında sosyal olarak almayı ve vermeyi öğrenir.
Aşırı doyurulma veya doyurulmama fiksasyon yaratır.
Oral dönemde tatmin edilemeyen ihtiyaçlar ileri yaşlarda oburluk,bağımlılık.vs gibi davranışlara yol açar. Özgüven kazanıldığı dönemdir Anne babanın gereksinmeleri karşılamasıyla temel güven duygusu gelişir.
Temel ihtiyaçların karşılanması temel güven duygusunu oluşturur.
Bu yaşlarda yaşana olumsuzluklar ileri yaşlarda sosyal ilişki kurmakta zorluk ,kendine ve diğer insanlara karşı güvensiz davranma gibi davranışların gelişmesine neden olur.
ALIŞTIRMA OYUNLARI
Çocuğun duygusal motor gelişim dönemi olan bu dönemde oynana oyunların düşünceden çok,fiziksel hareketleri kapsar.Kasları ile yapabildiklerini oyun olarak tekrarlar,uzanabildiği her şeyi ağzına alır,biraz büyüdüğünde kaybolan ve sonradan geri gelen nesne ,insan.. onu eğlendirir bu bir çeşit oyundur.daha sonraları nesneleri atıp peşinden bakmak ,kaybolan nesneleri örtüler altından arayarak oyun oynar.
BİREYSEL OYUN
Bireysel yada tek başına oyun oynama dönemimde çocuklar,çevresinde ki diğer çocuklarla ve yetişkinlerle ilgilenmeksizin kendi kendilerine oynarlar.
Kendi bedenleriyle meşgul olmanın dışında ,ilgilerini çeken nesnelere dokunur,koklar,dinler .Nesneleri itme ,çekme,atma,iç içe koyma ,yuvarlama gibi davranışlar gösterirler.
Yönlendirilir yada gösterilirse yetişkinle beraber küpleri üst üste koyma.. gibi beceriler gösterirler ancak bu faaliyetler sosyal olma niteliği taşımaz.
Yatağın üstüne asılan renkli müzikli oyuncaklar,aktivite center,iç içe geçen kaplar,yumuşak toplar, yırtılmayan maddelerden üretilmiş renkli kitaplar gelişimi desteklemek olarak kullanılabilir
2-3 yaşlar
İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM
Nesnelerin görüntüsünün etkisinde kalırlar.
Korunum ilkesi kazanılmamıştır.
Tersine dönebilirlik ilkesi kazanılmamıştır.
Dil daha yaygın kullanılır.
Kendini evrenin merkezi sanır.
Egosantiriktir.
Düşündüklerinin olayların nedeni olabileceğini düşünürler.
Animistik düşünce hakimdir.
ANAL DÖNEM
Çocuğun yürümeye ,konuşmaya kendi bedenini çevresinden ayırt etmeye başladığı dönemdir.
Süperego gelişmeye başlar.
İnatçılık dönemidir.
Tuvalet terbiyesinin kazanıldığı dönemdir.
Bağımlı bebek kalmayı destekleyen tutum ,düzen titizlik anal saplanma oluşturur
Bu dönem de saplanma ileri yaşlarda İnatçılık,obsesyon,
Cimrilik,kararsızlık ..vb. davranışların gelişmesine neden olabilir.
ÖZERKLİK DÖNEMİ
inatçılık dönemidir.
Tuvalet eğitimi baskı oluşturan bir unsurdur.
Çocuk çevreye hakim olma ,kendi isteklerini uygulama eğilimindedir.
Baskıcı tutum utangaçlık ,içedönüklük,ilişkiden kaçınma gibi davranışların gelişmesine neden olabilir.
3-6 YAŞLAR
İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM FALLİK DÖNEM
Cinsel organlar fark edilir,ilgi bu bölgelere yönelir.
Cinsler arası ayrımla ilgili sorular çoğalır.
İğdişlik korkusu
Odipal kompleks
Vicdan gelişmeye başlar.
Aşırı korkutma,suçlama-cezanın hakim olduğu tutumlar fallik dönemde saplanmaya sebeb olarak atılganlıkta kısıtlılık,cinsel sapma,cinsel sorunlar,karşı cinse karşı olumsuz tutum
GİRİŞKENLİK-SUÇLULUK
Kendisinin ve aile üyelerinin rollerini daha açık bir şekilde kavramaya başlar.
İhtiyaçlarını karşılarken daha aktiftir.
Paylaşma artar.
Merak ve araştırma duygusunu tatmine çalışır.
Çocuğun yaptığı işlemlerin engellenmesi yanlış tutum suçluluk duygusuna yöneltir.
Kompleks affektler;Sevgi ,mutsuzluk,kıskançlık,gıpta hem sözel hem de sözel olmayan şekilde ifade edilir.
Duygular somatik olaylardan ( Açlık,yorgunluk ,ısı..) direk etkilenir.
Anksiyete sevdiği,güvendiği kişinin kaybı veya taktir edilme yada kabul edilmenin kaybıyla ilgilidir.yalnızlık anksiyetesi azalır.
SEMBOLİK OYUN ;
Başlangıçta daha çok hareket keşiflerine dayanan oyunlar iki yaşlarında farklı bir boyuta ulaşır.Buna sembolik oyunlar diyoruz.Dilin sembolik işlevi oyunlara katılır.Taklit işle karışır,fanteziler görülür.
Çocukta sembolik oyunlar iki şekilde görülür.
1.Faaliyetin bir objeden diğerine aktarılması ( bir nesnenin bir başka nesneyi temsil etmesi )
2.Çocuğun başka birinin rolünü üstlenmesi.( 2-3 yaşından sonra)
2-3 yaşlarında çocuklar cansız objeler canlılık verir ve bebekleriyle konuşur.Çevrelerinde bulunan objeleri fantezi dünyalarında yaşatırlar. Nesneleri gerçek işlevlerinde kullandıkları da görülür.( Boş fincandan kahve içme) Objeleri gerçek kullanım alanı dışına çıkarırlar.Dramatik oyunlarda artış görülür.
3 yaşsından önce fantezi oyunlarında fazla konuşma gözlenmez.Üç yaşından büyük çocuklarda dil de oyuna katılır ve oyun daha karmaşık bir hal alır.Daha önce yaşanmış olaylar tekrarlanır.
PARALEL OYUN DÖNEMİ
İki yaşından sonra paralel oyun dönemi başlar.Yanında başka çocukla oynamaktan hoşlansalar da sadece yan yana oynarlar.Herkes kendi oyun ve oyuncağıyla ilgilidir.( ben merkezci tutum)
Oyun çağı olarak da isimlendirilen bu dönem gerek zihinsel kapasitenin gelişimi gerekse duyguların dışa vurumu açısından hayati önem taşır.Araştırma ve öğrenme merakı üst seviyede olan çocuğun merakının tatmin edilmesi,fantezilerinin dışa vurumu için OYUN GEREKLİDİR.
Özdeşleşmenin başlaması igdişlik kompleksi ve ödipal dönemin sona ermesini sağlar.Özdeşim içerikli ,sembolik oyunların oynanması süreci kolaylaştırır.
Oyun gerçek ile fantezinin ayırt edilmesini ,öğrenme yönünde kolaylık sağlar.
Hayali, arkadaşlar çok sık görülür.Daha çok ortalama zeka ve üstünde ki çocuklarda hayali arkadaşlara daha çok raslanır.
OYUNCAKLAR
1.Dil gelişimini,nesne özelliklerini kavramayı kolaylaştırıcı
2.Öz bakım becerilerini kazandırılmasını destekleyici
3.kaba motor gelişimini destekleyici
4.Sınıflama,sıralama ve kavram gelişimin,i destekleyici
5.İnce motor becerilerini destekleyici olarak seçilmelidir.
Örnek; evcilik takımları,bebekler, puzzel ,kalem kağıt, bol resimli az yazılı kitaplar,bisiklet..vs.
6-12 YAŞ –ORTA ÇOCUKLUK DÖNEMİ
SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİ LATANT DÖNEM ÇALIŞKANLIK-AŞAĞILIK DUYGUSU
Egosantrik düşünce yerini operasyonel düşünceye bırakır.
Başkalarının görüş açısından da görebilecek duruma gelir.
Sınırlı da olsa mantıksal düşünme süreci başlar.
Kuralları takip edip nedenleri bulur.
Kurallara aşırı bağlı çocuklarda obsesyon oluşabilir.
Somut olaylar daha iyi kavranır.
Konversyon (objenin şekli ve formu değişse de özellikleri kalır.)
Reversibilite( Şeyler bir şekilden diğerine dönüşe bilir.)
Ego hızla gelişir.
Cinsellik örtülür.Kendi cinsiyetinden ebeveynle özdeşleşme başlar.
Karşı cinse karşı düşmanca duygular oluşabilir.Aynı ortamı dahi paylaşmak zorlaşır.
Oyunlarda kendi cinsiyetlerinden arkadaş seçme eğilimindedirler.
Kendini kontrol edebilme kapasitesi artar.
Çalışma üretkenlik duygusunun edinildiği yaştır.
Okuma yazma hesap öğrenilir.
Kendine güven duygusu yapa bildikleriyle gördüğü taktirle doğru orantılı olarak gelişir.
Bu dönemde çocuklar kendilerini akranlarıyla karşılaştırırlar ancak yetişkin tarafından bunun yinelenmesi aşağılık duygusunun gelişmesine neden olur.
KURALLI OYUNLAR
Özünde kuralları ,rekabet gibi faaliyetleri içeren oyunlardır.grup kurallara karar verir.Bu kurallar tüm katılanlarca paylaşılır.
Çocuk iki davranıştan birini seçmelidir.ya kurallara uyar yada oyun dışı kalır.Bu tarz oyunlar düşünme sistemi ben merkezcilikten uzaklaştıkça ve sosyal düşünce geliştikçe gözlenir.
SOSYAL OYUN
Üç yaş civarında çocuklar başka bir yada birden fazla çocukla grup halinde oyun davranışı göstermeye başlar.Bu tür oyun davranışıyla birlikte oyun grupları önem kazanmaya başlar.Sosyalleşmede bu oyunların katkısı büyüktür.
Grup oyunları,kurallı oyunlar oynanamaya başlanır.Ancak çocuklar daha çok kendi cinsiyetlerinden arkadaş gruplarını tercih ederler.Fiziksel,zihinsel becerinin ortaya konulduğu rekabet oyunları ön plana çıkar.Özdeşim işlevini artırıcı oyunlar gözlenir.Okula başlamyala birlikte aile dışı özdeşim nesneleri seçilir.
KAYNAK:
Çocuğu Tanımak ve Anlamak/prof.dr.Haluk Yavuzer/remzi kitapevi
İst.Ünv.Ed.Fak.Psk.Böl. 1992-1993 gelişime giriş der notları
Niçin Oyun? /Prof.dr.Mücella Uluğ/göçebe yay.evi
