- Katılım
- 1 Ocak 2013
- Mesajlar
- 8
- Tepki Skoru
- 0
- Puanları
- 0
ÇOCUKLARDAAHLAK GELİŞİM
Temel davranış biçimleriçocuklukta şekillenmeye başlar. Ahlak gelişimi ve buna bağlı davranışlar daçocukluk çağlarında kendini gösterir. Burada ailenin çocuğa yaklaşımı çokönemlidir. Özellikle 2–10 yaş arsındaki çocuklar otoritelerce belirtilenkuralları mutlak, sabit ve değişmez olarak algılar. Bu dönemde çocuk, ahlakiyargıları bakımından dışa bağlıdır. Ahlak gelişimi; doğru ve yanlışınbelirlenmesinde geçerli olan prensip ve ilkelerin gelişimidir. Ahlakın üç farklıboyutundan söz etmek mümkündür: Bilişsel boyut, davranışsal boyut, duygusalboyut.
Bilişsel boyut; neyin doğruneyin yanlış olduğunu belirleyen sosyal normların anlaşılması ve bunlarlailgili bilgileri kapsar.
Davranışsal boyut; ahlak kurallarına uyan ya da ters düşen davranışları ifadeeder.
Duygusal boyut ise; davranışlarımız hakkındaki duygularımızı ifade eder.
Ahlak ve vicdan gelişimi konusunda bilim adamları tarafından çok farklı görüşlerileri sürülmüştür. Burada, Fransız Eğitimbilimci ve Psikolog Jean Piaget’inhalen çok önemli bulunan görüşlerini örneklerle açıklamak istiyorum.
Piaget, “Çocuğun Ahlaki Yargısı” adlı kitabında çocukların ahlaki davranış,tutum ve yargılarının kökenlerini klinik yöntemi kullanarak, kimi kısahikayeleri çocukların sorgulamasına açarak, çocuğun sosyal kurallara gösterdiğisaygı ve adalet anlayışını incelemiş ve zihinsel gelişime paralel olarak ortayaçıkan iki ayrı ahlaki dönemden söz etmiştir: Dışa bağlı ahlak dönemi, özerkahlak dönemi.
Dışa bağlı dönem 2–10 yaşlar arasını kapsar. Bu evredeki çocuk, otoritelercebelirtilen kuralları mutlak, sabit ve değişmez olarak algılar. Çocuk, ahlakiyargıları bakımından dışa bağlıdır. Kuralları çiğnemek veya değiştirmek yanlıştır.Bu dönemde çocuklar bir yanlışın ne kadar ciddi olduğuna o yanlışın yol açtığızararın büyüklüğüne göre, olayın nesnel sonuçlarına bakarak yargıya varırlar.Yaklaşık 9–10 yaşlarından sonra özerk (bağımsız) ahlaki döneme girerler ve artıkkuralların değişebileceğine inanırlar. Özerk dönemde çocuklar, karşılıklı anlaşmave gereksinimlerle mevcut kuralların yeniden düzenlenebileceğini idrakedebilirler.
AİLEYE ÖNERİLER
• Her zaman unutulmaması gereken kurallar şunlardır;
• Kurallar açık net, tutarlı ve sürekli olmalıdır.
• Anne-babanın ruhsal durumuna göre kurallar şekil değiştirmemelidir. Aksitaktirde çocuğun davranışları da tutarsızlık gösterir.
• Ceza; kesinlikle fiziksel şiddet, baskı, benlik algısını zedeleyici, bağırma şeklindeolmamalıdır.
• Çocuğa ceza verilmesi gereken durum onun kasti olumsuz davranış göstermesisonucu uygulanabilir.
• En etkili ceza yöntemi çocuğun yaptığı hatanın çocuğa düzelttirilmesidir.
• Karşısındaki kişinin duygularını anlayamazlar, çünkü bu dönemde somut algılarıdaha yoğundur. Bu yüzden bu dönemde çocuğa; yaptığın hatayı bir düşün şeklindekikonuşmalar uygun olmaz.t
Ahlaki gelişimi desteklemek için yapılabileceklerden bir başkası da hikayelerden,filmlerden yararlanmaktır. İyi ile kötünün çarpışmasını ve sonunda iyininkazandığını göstermek çocuk için “iyiliği”, “kötülüğü” somutlaştıracaktır. İyininkazandığını görerek iyiliği öğrenmesi kolaylaşacaktır. İyi ve güçlü masalkahramanlarıyla çocuklar kendilerini özdeşleştirecekler, model alma yoluyla öğreneceklerdir.
Özetle, çocuklar yetişkinlerden duyduklarını ve gördüklerini öğrenirler. Dolayısıylaçocuklarımızın nasıl davranmasını istiyorsak biz de öyle davranmalı, iyi davranışlarınıfarkedip ödüllendirmeli ve onlara demokratik bir aile ortamı sunmalıyız.
Temel davranış biçimleriçocuklukta şekillenmeye başlar. Ahlak gelişimi ve buna bağlı davranışlar daçocukluk çağlarında kendini gösterir. Burada ailenin çocuğa yaklaşımı çokönemlidir. Özellikle 2–10 yaş arsındaki çocuklar otoritelerce belirtilenkuralları mutlak, sabit ve değişmez olarak algılar. Bu dönemde çocuk, ahlakiyargıları bakımından dışa bağlıdır. Ahlak gelişimi; doğru ve yanlışınbelirlenmesinde geçerli olan prensip ve ilkelerin gelişimidir. Ahlakın üç farklıboyutundan söz etmek mümkündür: Bilişsel boyut, davranışsal boyut, duygusalboyut.
Bilişsel boyut; neyin doğruneyin yanlış olduğunu belirleyen sosyal normların anlaşılması ve bunlarlailgili bilgileri kapsar.
Davranışsal boyut; ahlak kurallarına uyan ya da ters düşen davranışları ifadeeder.
Duygusal boyut ise; davranışlarımız hakkındaki duygularımızı ifade eder.
Ahlak ve vicdan gelişimi konusunda bilim adamları tarafından çok farklı görüşlerileri sürülmüştür. Burada, Fransız Eğitimbilimci ve Psikolog Jean Piaget’inhalen çok önemli bulunan görüşlerini örneklerle açıklamak istiyorum.
Piaget, “Çocuğun Ahlaki Yargısı” adlı kitabında çocukların ahlaki davranış,tutum ve yargılarının kökenlerini klinik yöntemi kullanarak, kimi kısahikayeleri çocukların sorgulamasına açarak, çocuğun sosyal kurallara gösterdiğisaygı ve adalet anlayışını incelemiş ve zihinsel gelişime paralel olarak ortayaçıkan iki ayrı ahlaki dönemden söz etmiştir: Dışa bağlı ahlak dönemi, özerkahlak dönemi.
Dışa bağlı dönem 2–10 yaşlar arasını kapsar. Bu evredeki çocuk, otoritelercebelirtilen kuralları mutlak, sabit ve değişmez olarak algılar. Çocuk, ahlakiyargıları bakımından dışa bağlıdır. Kuralları çiğnemek veya değiştirmek yanlıştır.Bu dönemde çocuklar bir yanlışın ne kadar ciddi olduğuna o yanlışın yol açtığızararın büyüklüğüne göre, olayın nesnel sonuçlarına bakarak yargıya varırlar.Yaklaşık 9–10 yaşlarından sonra özerk (bağımsız) ahlaki döneme girerler ve artıkkuralların değişebileceğine inanırlar. Özerk dönemde çocuklar, karşılıklı anlaşmave gereksinimlerle mevcut kuralların yeniden düzenlenebileceğini idrakedebilirler.
AİLEYE ÖNERİLER
• Her zaman unutulmaması gereken kurallar şunlardır;
• Kurallar açık net, tutarlı ve sürekli olmalıdır.
• Anne-babanın ruhsal durumuna göre kurallar şekil değiştirmemelidir. Aksitaktirde çocuğun davranışları da tutarsızlık gösterir.
• Ceza; kesinlikle fiziksel şiddet, baskı, benlik algısını zedeleyici, bağırma şeklindeolmamalıdır.
• Çocuğa ceza verilmesi gereken durum onun kasti olumsuz davranış göstermesisonucu uygulanabilir.
• En etkili ceza yöntemi çocuğun yaptığı hatanın çocuğa düzelttirilmesidir.
• Karşısındaki kişinin duygularını anlayamazlar, çünkü bu dönemde somut algılarıdaha yoğundur. Bu yüzden bu dönemde çocuğa; yaptığın hatayı bir düşün şeklindekikonuşmalar uygun olmaz.t
Ahlaki gelişimi desteklemek için yapılabileceklerden bir başkası da hikayelerden,filmlerden yararlanmaktır. İyi ile kötünün çarpışmasını ve sonunda iyininkazandığını göstermek çocuk için “iyiliği”, “kötülüğü” somutlaştıracaktır. İyininkazandığını görerek iyiliği öğrenmesi kolaylaşacaktır. İyi ve güçlü masalkahramanlarıyla çocuklar kendilerini özdeşleştirecekler, model alma yoluyla öğreneceklerdir.
Özetle, çocuklar yetişkinlerden duyduklarını ve gördüklerini öğrenirler. Dolayısıylaçocuklarımızın nasıl davranmasını istiyorsak biz de öyle davranmalı, iyi davranışlarınıfarkedip ödüllendirmeli ve onlara demokratik bir aile ortamı sunmalıyız.
