KAVRAM GELİŞİMİ
1. Obje Tanıma:
Kutuların içine obje koy, bulsun. Objeleri yükseğe dizin. Top atın obje düşünce adını söyleyin. Objeleri eleştirin, obje-yer oyunu oynayın. (Tencere mutfakta olur) Mutfağa gidin. Yiyeceği şeyin resmini bulup gösterin.
2. Renk Tanıma :
4 ana renkten mandallar alın. Sarı-kırmızı-mavi-yeşil. Kırmızı kutuya kırmızı mandalları, mavi kutuya mavi mandalları atın... renkli objeli resimler kesin. Sarıyı, maviyi... bulsun. Bowling Lobutlarını verirken rengi söyleyin. Ona vurmaya çalışsın. Renkli-parlak kağıtları şekil, şekil kesin. (.............) Kutuya renk ve şekillerini söyleyerek atmasını söyleyin.
3. Şekil Tanıma
Şekilleri üzeri şekilli kutulara attırın,isimlerini de söyleyin. Kırmızı ayı, kırmızı kutuya. Mavi bebek, mavi kuyuya.... Şekiller için de kutu yapabilirsiniz. Top kutusu, kutusu ...
4. Zamir :
Aile fotoğraflarına bakarak ben, sen, o , biz .... kavramlarını söyleyin. Bir ağaç kesin, dallara annenin, babanın, kardeşin resimlerini assın. Zamirler, normalde 3 yaşında kullanılmaya başlar.
5. Var - Yok Kavramı :
Resimli kartlar koyun. Araba var, ev var, çiçek var deyin. Resimlerle cümleleri eşleştirin. Araba var mı deyin? Yine araba var cevabını söyletin. Koy – ok kelimelerini karşılaştırabilir. Bir nesneyi kutu içine veya avucunuza saklayıp, bulmasını sağlayın.
6. Zarf Kullanma :
İçinde, altın, üstünde, yanında gibi zarfları kendi cümlelerinde kullanmadan önce bu yer bildiren kelimeleri, duyduğunda anlaması gerekmektedir. Bu kavramları önce çocuğa tanıştırın. Masanın altındasın, sandalyenin üstündesin gibi. Küçük oyuncaklar vererek masanın altına koy, “ kutunun içine at” gibi komutlar verilebilir. İçinde - içine koy, üstünde – üstüne koy sonra nerede kavramı yerleştirilir. Masanın altında.... vb.
7. Evet - Hayır Kullanma :
Pek çok çocuk kendisine sorulan soruları cevaplamakta güçlük çektiğinden sizin cümlelerinizi tekrar ederler. Ekolali denen bu durum her çocukta 3 yaşına kadar görülebilir. Çocuğun nefret ettiği objeyi seçin. Örneğin: yıkanmak ister misin, uyumak ister misin? Daha sonra “ evet” cevabı verilebileceği sorulara geçin. Hayır da olduğu gibi yardımınızı azaltın. Çikolata ister misin? Evet...
8. Bilmiyorumu Kullanma :
İletişim problemi olan çocuklar daha önce bilmedikleri sorularla karşılaştıklarında ya soruyu tekrar etmek ya da bambaşka bir yerde duydukları ilgisiz cümleyle karşılık vermek yolunu seçerler. “ Bilmiyorumu” öğretmeniz gerekmektedir. Bunun için önce çocuğunuzu cevapları bilmediği soruları belirleyin “ seyşel adaları” nerededir? Maldiv güzel mi?.... vb. sonra adın ne, kaç yaşındasın? gibi sorular sor. ( alçak sesle) Öğretmen (anne) güneş nereden doğar?( alçak sesle) bilmiyorum. ( yüksek sesle) normal ses tonuyla sorduğunuzla “ soruyu bilmiyorum” demeyi öğrendikten sonra bildiği soruya geçin.
KONUŞMA ÖNCESİ KAZANILACAK BECERİ
1. Göz Kontağı :
Onun sevdiği oyuncağı gözünüze yakın tutun ve size bakmasına teşvik edin.O size baktıktan sonra oyuncağı ona verin. Sizden istediği şey için size bakmasını sağlayın. Kucakta hoplatma oyunu size bakmasını sağlar. Renkli kumaş ,fular arkasına gizlenerek ce-ce oyunu oynayın.palyaço makyajı ile size uzun süre bakmasını sağlayın.köpüklü balon yapıp izletin.kağıt tabakları keserek göz-ağız yapın.göz teması sağlayın.güneş gözlüğünü takıp,çıkararak şarkı söyleyin gözlerinize bakmasını sağlayın.Tuvalet kağıtlarından dürbün yapıp,göz iletişimini sağlayın. Lego parçalarını havada tutun,havaya atın,başınızdan düşürün,saklayın.dikkat ve konsantrasyonu arttırabilir.
2. Obje Sürekliliği :
Tanıdığı bir objeyi aramalı, görüş alanına almalı. Kendinizi saklayın, çocuğun adını söyleyin sizi bulsun. Masada top yuvarlasın. Köpükle balon yapın. En sevdiği oyuncağı saklayın, yaklaşınca el çırpın. Ses çıkaran oyuncağı saklayın, arasın.
3. Dikkat :
Komik yüz ifadesi, renkli yüz, komik kıyafetler giyin, size bakmasını sağlayın,ödül verin. Karanlık odada el feneri ile objeleri aydınlatın, isimlerini söyleyin, hızlı hızlı yapın, takip etsin. O da oynasın. Balonları şişirin, havayı hissetsin, yakalamaya çalışsın, boyayın. Küplerle kuleler yapın. Sevdiği bir oyuncağı ağzı büzgülü bir torbaya koyun, yavaş yavaş birlikte açın. Sevdiği bir yiyeceği – oyuncağı kapalı bir kutuya koyun, üstünü örtün, masanın altına koyun. O da aynı işlemi yaparak saklanan objeyi bulsun.
4. Nefes Kontrolü ve Ağız Hareketleri:
Balon üfleme, pudra üfleme, tüy üfleme, kağıt üfleme. Pin-pong topunu üfleyerek hareket ettirme. Ağzının kenarına çikolata sürün, şapırdatarak yalasın. Ruj ile dudağını boyasın, kağıda geçirin. Aynada dil hareketleri yapsın aa, oo, ee, mm, sıs ... sesleri çıkarsın. Hayvan, taşıt, bebek sesleri çıkarsın. ( resimlerden bakarak) şekerli çubuğu emme, pipetle sıvı içme. Yanaklarınızı şişirip balon yapın, o söndürsün. O da yapsın.
5. Taklit Etme :
Tarakla ses çıkarın, o da çıkarsın. Dilinizle burnunuza dokunun o da yapsın. El çırpma, ayak vurma, eller havaya ... müzik eşliğinde dans edin. Aynanın karşısında oynayın. El kulakları ile konuşun. Oyuncaklara ses verin, yemek pişirirken mmm nefis. Çok sıcak....... vb. ifadeler kullanın.
6. Sıra Bekleme :
Kullanılan malzeme üzerinde kontrol sağlayarak, çocuğun beklemesini teşvik edin. Sıra değişimini belirtmek için komutlar koyun. Tamam oldu, bitti vb. oyunda sıra beklemediği için mahrum kalacağını anlasın, oyuncağı alın. Al – ver komutunu uygulayın. Bu komutları yerine getirmezse elinden tutup beraberce yapın. Top atıp – tutma havada uçan oyuncak atma, araba alıp – tutma, bowling oynama.
7. Dinleme Alıştırmaları ]
Tahta kaşıkla ses çıkarsın. Teneke kapaklar, anahtarlar, çıngırak, sesli oyuncaklar, davul, düdük, parti oyuncakları, boş deterjan kutuları, bilye vb. bir torbada bu oyuncakların seslerini çıkarın. Cips kutularına nohut, pirinç tanesi, şeker vb. koyun, hareket ettirin. Sembolik sesler çıkarın, çuf – çuf, düt –düt, nani –nani, me, miyav,cik – cik, tıs.... sözel ipuçlarına dayalı oyun. 1-2-3 hop deyince kucağınıza gelsin. Davul ritmi ile yürürsün.
8. Oyun :
Boncuk dizdirin: (renkli boncuk veya makarnalarla) Keşif oyunu: Değişik kağıtları buluşturarak seslerini dinleyin. Fiziksel oyun: Yastıkları atıp –tutma. Miş oyunları: Bebeklere yemek yedirin. Arkadaş oyunları: Lego, küplerle yapın.
9. Anlama Becerileri :
Kısa – net konuşsun. Vurgulamak istediğiniz isim veya hareketli cümlenin sonuna koyun, sonda duyulan daha çok hatırlanır. Bak çiçek – çiçek koy gibi. Benzer sesleri aynı anda öğretmeyin. Yatak –tarak vb.
1. Obje Tanıma:
Kutuların içine obje koy, bulsun. Objeleri yükseğe dizin. Top atın obje düşünce adını söyleyin. Objeleri eleştirin, obje-yer oyunu oynayın. (Tencere mutfakta olur) Mutfağa gidin. Yiyeceği şeyin resmini bulup gösterin.
2. Renk Tanıma :
4 ana renkten mandallar alın. Sarı-kırmızı-mavi-yeşil. Kırmızı kutuya kırmızı mandalları, mavi kutuya mavi mandalları atın... renkli objeli resimler kesin. Sarıyı, maviyi... bulsun. Bowling Lobutlarını verirken rengi söyleyin. Ona vurmaya çalışsın. Renkli-parlak kağıtları şekil, şekil kesin. (.............) Kutuya renk ve şekillerini söyleyerek atmasını söyleyin.
3. Şekil Tanıma
Şekilleri üzeri şekilli kutulara attırın,isimlerini de söyleyin. Kırmızı ayı, kırmızı kutuya. Mavi bebek, mavi kuyuya.... Şekiller için de kutu yapabilirsiniz. Top kutusu, kutusu ...
4. Zamir :
Aile fotoğraflarına bakarak ben, sen, o , biz .... kavramlarını söyleyin. Bir ağaç kesin, dallara annenin, babanın, kardeşin resimlerini assın. Zamirler, normalde 3 yaşında kullanılmaya başlar.
5. Var - Yok Kavramı :
Resimli kartlar koyun. Araba var, ev var, çiçek var deyin. Resimlerle cümleleri eşleştirin. Araba var mı deyin? Yine araba var cevabını söyletin. Koy – ok kelimelerini karşılaştırabilir. Bir nesneyi kutu içine veya avucunuza saklayıp, bulmasını sağlayın.
6. Zarf Kullanma :
İçinde, altın, üstünde, yanında gibi zarfları kendi cümlelerinde kullanmadan önce bu yer bildiren kelimeleri, duyduğunda anlaması gerekmektedir. Bu kavramları önce çocuğa tanıştırın. Masanın altındasın, sandalyenin üstündesin gibi. Küçük oyuncaklar vererek masanın altına koy, “ kutunun içine at” gibi komutlar verilebilir. İçinde - içine koy, üstünde – üstüne koy sonra nerede kavramı yerleştirilir. Masanın altında.... vb.
7. Evet - Hayır Kullanma :
Pek çok çocuk kendisine sorulan soruları cevaplamakta güçlük çektiğinden sizin cümlelerinizi tekrar ederler. Ekolali denen bu durum her çocukta 3 yaşına kadar görülebilir. Çocuğun nefret ettiği objeyi seçin. Örneğin: yıkanmak ister misin, uyumak ister misin? Daha sonra “ evet” cevabı verilebileceği sorulara geçin. Hayır da olduğu gibi yardımınızı azaltın. Çikolata ister misin? Evet...
8. Bilmiyorumu Kullanma :
İletişim problemi olan çocuklar daha önce bilmedikleri sorularla karşılaştıklarında ya soruyu tekrar etmek ya da bambaşka bir yerde duydukları ilgisiz cümleyle karşılık vermek yolunu seçerler. “ Bilmiyorumu” öğretmeniz gerekmektedir. Bunun için önce çocuğunuzu cevapları bilmediği soruları belirleyin “ seyşel adaları” nerededir? Maldiv güzel mi?.... vb. sonra adın ne, kaç yaşındasın? gibi sorular sor. ( alçak sesle) Öğretmen (anne) güneş nereden doğar?( alçak sesle) bilmiyorum. ( yüksek sesle) normal ses tonuyla sorduğunuzla “ soruyu bilmiyorum” demeyi öğrendikten sonra bildiği soruya geçin.
KONUŞMA ÖNCESİ KAZANILACAK BECERİ
1. Göz Kontağı :
Onun sevdiği oyuncağı gözünüze yakın tutun ve size bakmasına teşvik edin.O size baktıktan sonra oyuncağı ona verin. Sizden istediği şey için size bakmasını sağlayın. Kucakta hoplatma oyunu size bakmasını sağlar. Renkli kumaş ,fular arkasına gizlenerek ce-ce oyunu oynayın.palyaço makyajı ile size uzun süre bakmasını sağlayın.köpüklü balon yapıp izletin.kağıt tabakları keserek göz-ağız yapın.göz teması sağlayın.güneş gözlüğünü takıp,çıkararak şarkı söyleyin gözlerinize bakmasını sağlayın.Tuvalet kağıtlarından dürbün yapıp,göz iletişimini sağlayın. Lego parçalarını havada tutun,havaya atın,başınızdan düşürün,saklayın.dikkat ve konsantrasyonu arttırabilir.
2. Obje Sürekliliği :
Tanıdığı bir objeyi aramalı, görüş alanına almalı. Kendinizi saklayın, çocuğun adını söyleyin sizi bulsun. Masada top yuvarlasın. Köpükle balon yapın. En sevdiği oyuncağı saklayın, yaklaşınca el çırpın. Ses çıkaran oyuncağı saklayın, arasın.
3. Dikkat :
Komik yüz ifadesi, renkli yüz, komik kıyafetler giyin, size bakmasını sağlayın,ödül verin. Karanlık odada el feneri ile objeleri aydınlatın, isimlerini söyleyin, hızlı hızlı yapın, takip etsin. O da oynasın. Balonları şişirin, havayı hissetsin, yakalamaya çalışsın, boyayın. Küplerle kuleler yapın. Sevdiği bir oyuncağı ağzı büzgülü bir torbaya koyun, yavaş yavaş birlikte açın. Sevdiği bir yiyeceği – oyuncağı kapalı bir kutuya koyun, üstünü örtün, masanın altına koyun. O da aynı işlemi yaparak saklanan objeyi bulsun.
4. Nefes Kontrolü ve Ağız Hareketleri:
Balon üfleme, pudra üfleme, tüy üfleme, kağıt üfleme. Pin-pong topunu üfleyerek hareket ettirme. Ağzının kenarına çikolata sürün, şapırdatarak yalasın. Ruj ile dudağını boyasın, kağıda geçirin. Aynada dil hareketleri yapsın aa, oo, ee, mm, sıs ... sesleri çıkarsın. Hayvan, taşıt, bebek sesleri çıkarsın. ( resimlerden bakarak) şekerli çubuğu emme, pipetle sıvı içme. Yanaklarınızı şişirip balon yapın, o söndürsün. O da yapsın.
5. Taklit Etme :
Tarakla ses çıkarın, o da çıkarsın. Dilinizle burnunuza dokunun o da yapsın. El çırpma, ayak vurma, eller havaya ... müzik eşliğinde dans edin. Aynanın karşısında oynayın. El kulakları ile konuşun. Oyuncaklara ses verin, yemek pişirirken mmm nefis. Çok sıcak....... vb. ifadeler kullanın.
6. Sıra Bekleme :
Kullanılan malzeme üzerinde kontrol sağlayarak, çocuğun beklemesini teşvik edin. Sıra değişimini belirtmek için komutlar koyun. Tamam oldu, bitti vb. oyunda sıra beklemediği için mahrum kalacağını anlasın, oyuncağı alın. Al – ver komutunu uygulayın. Bu komutları yerine getirmezse elinden tutup beraberce yapın. Top atıp – tutma havada uçan oyuncak atma, araba alıp – tutma, bowling oynama.
7. Dinleme Alıştırmaları ]
Tahta kaşıkla ses çıkarsın. Teneke kapaklar, anahtarlar, çıngırak, sesli oyuncaklar, davul, düdük, parti oyuncakları, boş deterjan kutuları, bilye vb. bir torbada bu oyuncakların seslerini çıkarın. Cips kutularına nohut, pirinç tanesi, şeker vb. koyun, hareket ettirin. Sembolik sesler çıkarın, çuf – çuf, düt –düt, nani –nani, me, miyav,cik – cik, tıs.... sözel ipuçlarına dayalı oyun. 1-2-3 hop deyince kucağınıza gelsin. Davul ritmi ile yürürsün.
8. Oyun :
Boncuk dizdirin: (renkli boncuk veya makarnalarla) Keşif oyunu: Değişik kağıtları buluşturarak seslerini dinleyin. Fiziksel oyun: Yastıkları atıp –tutma. Miş oyunları: Bebeklere yemek yedirin. Arkadaş oyunları: Lego, küplerle yapın.
9. Anlama Becerileri :
Kısa – net konuşsun. Vurgulamak istediğiniz isim veya hareketli cümlenin sonuna koyun, sonda duyulan daha çok hatırlanır. Bak çiçek – çiçek koy gibi. Benzer sesleri aynı anda öğretmeyin. Yatak –tarak vb.
