İŞİTME ENGELLİLER
Beyin korteksi konuşma sesleri ile yeteri kadar dolup asosiasyon bölgeleri oluşturduktan sonra, çocuk motor fonksiyonlarını kullanıp sesleri taklit ederek çıkarmaya başlar. Çok karmaşık ve uzun bir deneyim isteyen bu iş normal çocuklarda 2,5 yılda tamamlanır ve çocuk bilinçli işitmeye başlar.
Çocuk işitme engelli doğabilir, doğduktan sonra işitme engelli olabilir. Ancak konuşmaması doğumdan itibaren değil, işitme engelli olduğu ve zamanında önlem alınmadığı için olur. Eğer engel erken saptanır ve uygun reedükasyon yapılarak işitme kalıntısının yeteri kadar kullanılması sağlanırsa konuşması mümkün olur. İnsan yaşamında konuşmaya en uygun dönem 3-5 yaşları arasıdır. Öyleyse işitme engelli çocuğun tanısı ve konuşmaya başlayabilmesi için gerekli reedükasyon başlangıcında 3 yaşında olmalıdır. Her sağlıklı yeni doğumda yaklaşık 1/1000 oranında işitme engeline sahip (Sensoriuneral) sahip birey görülmektedir.
İki grupta ele alınmaktadır. Bunlar;
A-Sağırlar: Gerekli düzeltmelerden sonra ana dilini konuşmayı olağan yollardan öğrenmeyi engelleyecek kadar fazla ve bu yüzden özel eğitim gerektiren çocuklardır.
B-Ağır İşitenler: Düzelttikten sonra, iyi işiten kulağındaki işitme kayıpları olağan yollardan ana dilini öğrenmesini ağırlaştıracak derecede olup bu yüzden özel eğitimi gerektirenler ağır işitenlerdir.
İşitme engelli bireylerin eğitiminde uygulanacak yöntem ve teknikler
İşitme engelli bireyler, akranlarıyla paralel dil gelişimi gösteremezler. Bunun nedeni, normal işiten bireyler kadar, işitme engelli bireylerin sesli uyaranları alamamalarıdır. İşitme engelli bireylerde ne kadar erken teşhis yapılır ve ne kadar erken eğitime başlanırsa bireydeki dil gelişimi de o kadar iyi gelişecektir. Ancak eğitimin temelini de bireysel ve grup eğitim cihazları oluşturmaktadır. Bir çocuğa işitme engelli tanısı konulduktan andan itibaren bireysel işitme cihazı kullanması gerekir. Okullara öğrenciler, mümkün olduğunca küçük yaşlarda alınmalıdır. Okullardaki fiziki ortamların düzenlenerek, her sınıfı grup eğitim cihazı veya telsiz cihazlarıyla donatmak gerekir. İşitme engellilerin eğitiminde doğal işitsel-sözel yöntem kullanılmalıdır.
Eğer işitme engelli bireylerin, sosyalleşmesini ve toplumla uyum içinde yaşamasını istiyorsak işaret dilinden vazgeçerek doğal işitsel-sözel yöntemi etkin olarak kullanmamız gerekir. Bu yöntem; işitme engelli bireyleri de normal bireyler olarak görüp, sözel gelişimleri açısından gerekli uyaranları vermek amacını taşımaktadır. Çünkü bu bireyler, okuldan mezun oldukları zaman, normal işiten bireylerin oluşturduğu bir toplumla iletişim kuracaklardır. İşitme engellilerin eğitiminde somut malzemeler, sıralama kartları, resimli kartlar gibi öğrencilerin görsel gücüne hitap eden araç ve malzemelerin kullanılması gerekir. Çünkü bu öğrencilerin sözcük dağarcıklarının kısıtlı olması, anlatılan konuları anlamalarını güçleştirmektedir. Ayrıca işitme engelli öğrencilerle bireysel çalışmaların yapılması dil gelişimleri açısından oldukça gereklidir. Bireysel çalışmalarda öğrencinin kendini ifade etme, mantık yürütme, tahmin etme, düşsel anlatım, yaşantılarıyla ilgi kurma, kendini başkalarının yerine koyma gibi dil gelişim esasları da dikkate alınarak çalışılması gerekir. Bu yöntem ve teknikler uygulanarak yapılan çalışmalar sonucu işitme engelli bireylerinde üretici ve sosyal bir fert olmamaları için hiç bir neden yoktur.
Aileye Öneriler
1 Doğal ve açık ifadelerle konuşulmalı, ses tonu fazla yükseltilmemelidir.
2. Davranışsal iletişimden (dokunma gibi durumlar) kaçınılmalı ve işitme engelli
çocuğun işitme kalıntısını kullanabilmesi için sözel iletişim kurulmalıdır.
3.Çocuğun hareketleri istenmeyen şekilde olursa hayır diyerek ikaz edilmeli,
eğer çocuk sözel cezadan anlamıyorsa yüz ifadenizi değiştirerek istenmeyen bir hareket yaptığının farkında olunmasına yardımcı olunmalıdır.
4.İşitme engelli çocukta normal işiten çocuk gibidir. Diğer çocukların arasına,
oyunlarına katılmak ister. Bu nedenle çocuğun sahip olduğu engeli,onun sınıfta bulunmadığı bir zamanda, sınıf arkadaşlarına anlatılmalıdır.
5.İşitme engelli çocuğa konuşmayı kazandırmak için tek tek sözcükleri
öğretmek yerine günlük doğal ortamlardan yararlanın. En kolay ve kalıcı öğrenme yaşantılarımız
aracılığıyla kazanılan öğrenmedir.
6.İşitme engelli çocuğu konuşması için zorlamayın; ama onda konuşma ihtiyacı
yaratın. Çocuğu konuşması için zorlamanız onda bıkkınlık yaratacaktır. Konuşmaya ihtiyaç duymasını
sağlamak gelişimi için çok daha önemlidir.
7.Çocukluktan ergenliğe geçişte işitme engelli gençlerde işitme engelinden
dolayı işiten akranlarıyla arkadaş edinmede güçlükler, cihaz takmada isteksizlik gibi sorunları
görülebilir. Bu sorunlar çocuğunuzla kuracağınız yakın ve içten bir iletişim giderilebilir.
8.Çocukluktan ergenliğe geçişte işitme engelli çocuklarında mutlaka
yapamadıkları, beceremedikleri şeyler vardır. Gelin biz onların yapamadıklarına beceremediklerine
değil de yapabileceklerine güçlü yönlerine bakalım, onları geliştirmeye çalışalım.
9.Çevrenizden size bir çok öğüt, fikir verenler olabilir. Sizler ancak
deneyimlerine ve bilgisine güvendiğiniz kişilere ve uzmanlara danışın, onların söylediklerini dikkate alın.
Öğretmene Öneriler
1.İşitme engelli çocuklar için sınıfta en uygun oturma yeri sağlanmalı,
öğretmene en yakın bulunan ve onu en iyi şekilde görebileceği bir yere oturtulmalıdır.
2.İşitme engelli çocukla iletişim kurarken ona dinlemesi ve düşünmesi için
zaman tanıyın, çocuğun ne söylediğinizi anlayıp anlamadığını araştırın, çocuğa bazı şeyler sorun ve
size doğru cevap verip vermediğine bakın.
3.İşitme engelli çocukların kendilerini anlatma zorlukları olduğundan, sınıfta
onlara daha fazla zaman ayırın ve kendisini ifade edebileceği farklı yollan anlamaya çalışın.
4.İşitme engelli çocukların ilgi-yeteneklerini en iyi şekilde kullanabilmeleri için
çocuğu pek çok yönü ile değerlendirin ve ona en uygun olan eğitim programlarını saptayın. Bu durum
aile ve diğer derslere giren öğretmenlerle işbirliği yapılarak ortaya çıkarılır.
5.İşitme engelli (ağır işiten) işitme cihazı kullanıyorsa müzik yeteneğini
geliştirmeye ve program dışı grup faaliyetlerine katılmaya teşvik edin.
6. işitme engelli çocuklar öğretmeni tarafından zamanında fark edilmez ve
gerekli önlem alınmazsa bu engelinin dışında bir takım uyum güçlükleri geliştirebilirler. İşitme engelli
çocuk bu engelini gizlemek için yalnızlığı yeğler. Sınıf içinde geçen konuşma, tartışma,soru ve
direktifleri anlamayabilir. Bu anlamayış onu alay konusu haline getirebilir. Öğretmen bunları dikkate
alarak, sınıfta bazı önlemler almalıdır
7. İşitme engelli olan çocuklar sınıftaki etkinlikleri ya gözle ya da sürekli ve
zorunlu bir dinlemeyle izlemeye çalışacaklarından ötürü bu çocuklar diğer öğrencilerden daha çabuk
yorulabilirler Bu husus öğretmen tarafından dikkate alınmalıdır.
Beyin korteksi konuşma sesleri ile yeteri kadar dolup asosiasyon bölgeleri oluşturduktan sonra, çocuk motor fonksiyonlarını kullanıp sesleri taklit ederek çıkarmaya başlar. Çok karmaşık ve uzun bir deneyim isteyen bu iş normal çocuklarda 2,5 yılda tamamlanır ve çocuk bilinçli işitmeye başlar.
Çocuk işitme engelli doğabilir, doğduktan sonra işitme engelli olabilir. Ancak konuşmaması doğumdan itibaren değil, işitme engelli olduğu ve zamanında önlem alınmadığı için olur. Eğer engel erken saptanır ve uygun reedükasyon yapılarak işitme kalıntısının yeteri kadar kullanılması sağlanırsa konuşması mümkün olur. İnsan yaşamında konuşmaya en uygun dönem 3-5 yaşları arasıdır. Öyleyse işitme engelli çocuğun tanısı ve konuşmaya başlayabilmesi için gerekli reedükasyon başlangıcında 3 yaşında olmalıdır. Her sağlıklı yeni doğumda yaklaşık 1/1000 oranında işitme engeline sahip (Sensoriuneral) sahip birey görülmektedir.
İki grupta ele alınmaktadır. Bunlar;
A-Sağırlar: Gerekli düzeltmelerden sonra ana dilini konuşmayı olağan yollardan öğrenmeyi engelleyecek kadar fazla ve bu yüzden özel eğitim gerektiren çocuklardır.
B-Ağır İşitenler: Düzelttikten sonra, iyi işiten kulağındaki işitme kayıpları olağan yollardan ana dilini öğrenmesini ağırlaştıracak derecede olup bu yüzden özel eğitimi gerektirenler ağır işitenlerdir.
İşitme engelli bireylerin eğitiminde uygulanacak yöntem ve teknikler
İşitme engelli bireyler, akranlarıyla paralel dil gelişimi gösteremezler. Bunun nedeni, normal işiten bireyler kadar, işitme engelli bireylerin sesli uyaranları alamamalarıdır. İşitme engelli bireylerde ne kadar erken teşhis yapılır ve ne kadar erken eğitime başlanırsa bireydeki dil gelişimi de o kadar iyi gelişecektir. Ancak eğitimin temelini de bireysel ve grup eğitim cihazları oluşturmaktadır. Bir çocuğa işitme engelli tanısı konulduktan andan itibaren bireysel işitme cihazı kullanması gerekir. Okullara öğrenciler, mümkün olduğunca küçük yaşlarda alınmalıdır. Okullardaki fiziki ortamların düzenlenerek, her sınıfı grup eğitim cihazı veya telsiz cihazlarıyla donatmak gerekir. İşitme engellilerin eğitiminde doğal işitsel-sözel yöntem kullanılmalıdır.
Eğer işitme engelli bireylerin, sosyalleşmesini ve toplumla uyum içinde yaşamasını istiyorsak işaret dilinden vazgeçerek doğal işitsel-sözel yöntemi etkin olarak kullanmamız gerekir. Bu yöntem; işitme engelli bireyleri de normal bireyler olarak görüp, sözel gelişimleri açısından gerekli uyaranları vermek amacını taşımaktadır. Çünkü bu bireyler, okuldan mezun oldukları zaman, normal işiten bireylerin oluşturduğu bir toplumla iletişim kuracaklardır. İşitme engellilerin eğitiminde somut malzemeler, sıralama kartları, resimli kartlar gibi öğrencilerin görsel gücüne hitap eden araç ve malzemelerin kullanılması gerekir. Çünkü bu öğrencilerin sözcük dağarcıklarının kısıtlı olması, anlatılan konuları anlamalarını güçleştirmektedir. Ayrıca işitme engelli öğrencilerle bireysel çalışmaların yapılması dil gelişimleri açısından oldukça gereklidir. Bireysel çalışmalarda öğrencinin kendini ifade etme, mantık yürütme, tahmin etme, düşsel anlatım, yaşantılarıyla ilgi kurma, kendini başkalarının yerine koyma gibi dil gelişim esasları da dikkate alınarak çalışılması gerekir. Bu yöntem ve teknikler uygulanarak yapılan çalışmalar sonucu işitme engelli bireylerinde üretici ve sosyal bir fert olmamaları için hiç bir neden yoktur.
Aileye Öneriler
1 Doğal ve açık ifadelerle konuşulmalı, ses tonu fazla yükseltilmemelidir.
2. Davranışsal iletişimden (dokunma gibi durumlar) kaçınılmalı ve işitme engelli
çocuğun işitme kalıntısını kullanabilmesi için sözel iletişim kurulmalıdır.
3.Çocuğun hareketleri istenmeyen şekilde olursa hayır diyerek ikaz edilmeli,
eğer çocuk sözel cezadan anlamıyorsa yüz ifadenizi değiştirerek istenmeyen bir hareket yaptığının farkında olunmasına yardımcı olunmalıdır.
4.İşitme engelli çocukta normal işiten çocuk gibidir. Diğer çocukların arasına,
oyunlarına katılmak ister. Bu nedenle çocuğun sahip olduğu engeli,onun sınıfta bulunmadığı bir zamanda, sınıf arkadaşlarına anlatılmalıdır.
5.İşitme engelli çocuğa konuşmayı kazandırmak için tek tek sözcükleri
öğretmek yerine günlük doğal ortamlardan yararlanın. En kolay ve kalıcı öğrenme yaşantılarımız
aracılığıyla kazanılan öğrenmedir.
6.İşitme engelli çocuğu konuşması için zorlamayın; ama onda konuşma ihtiyacı
yaratın. Çocuğu konuşması için zorlamanız onda bıkkınlık yaratacaktır. Konuşmaya ihtiyaç duymasını
sağlamak gelişimi için çok daha önemlidir.
7.Çocukluktan ergenliğe geçişte işitme engelli gençlerde işitme engelinden
dolayı işiten akranlarıyla arkadaş edinmede güçlükler, cihaz takmada isteksizlik gibi sorunları
görülebilir. Bu sorunlar çocuğunuzla kuracağınız yakın ve içten bir iletişim giderilebilir.
8.Çocukluktan ergenliğe geçişte işitme engelli çocuklarında mutlaka
yapamadıkları, beceremedikleri şeyler vardır. Gelin biz onların yapamadıklarına beceremediklerine
değil de yapabileceklerine güçlü yönlerine bakalım, onları geliştirmeye çalışalım.
9.Çevrenizden size bir çok öğüt, fikir verenler olabilir. Sizler ancak
deneyimlerine ve bilgisine güvendiğiniz kişilere ve uzmanlara danışın, onların söylediklerini dikkate alın.
Öğretmene Öneriler
1.İşitme engelli çocuklar için sınıfta en uygun oturma yeri sağlanmalı,
öğretmene en yakın bulunan ve onu en iyi şekilde görebileceği bir yere oturtulmalıdır.
2.İşitme engelli çocukla iletişim kurarken ona dinlemesi ve düşünmesi için
zaman tanıyın, çocuğun ne söylediğinizi anlayıp anlamadığını araştırın, çocuğa bazı şeyler sorun ve
size doğru cevap verip vermediğine bakın.
3.İşitme engelli çocukların kendilerini anlatma zorlukları olduğundan, sınıfta
onlara daha fazla zaman ayırın ve kendisini ifade edebileceği farklı yollan anlamaya çalışın.
4.İşitme engelli çocukların ilgi-yeteneklerini en iyi şekilde kullanabilmeleri için
çocuğu pek çok yönü ile değerlendirin ve ona en uygun olan eğitim programlarını saptayın. Bu durum
aile ve diğer derslere giren öğretmenlerle işbirliği yapılarak ortaya çıkarılır.
5.İşitme engelli (ağır işiten) işitme cihazı kullanıyorsa müzik yeteneğini
geliştirmeye ve program dışı grup faaliyetlerine katılmaya teşvik edin.
6. işitme engelli çocuklar öğretmeni tarafından zamanında fark edilmez ve
gerekli önlem alınmazsa bu engelinin dışında bir takım uyum güçlükleri geliştirebilirler. İşitme engelli
çocuk bu engelini gizlemek için yalnızlığı yeğler. Sınıf içinde geçen konuşma, tartışma,soru ve
direktifleri anlamayabilir. Bu anlamayış onu alay konusu haline getirebilir. Öğretmen bunları dikkate
alarak, sınıfta bazı önlemler almalıdır
7. İşitme engelli olan çocuklar sınıftaki etkinlikleri ya gözle ya da sürekli ve
zorunlu bir dinlemeyle izlemeye çalışacaklarından ötürü bu çocuklar diğer öğrencilerden daha çabuk
yorulabilirler Bu husus öğretmen tarafından dikkate alınmalıdır.
