Sokrates Programı Avrupa Topluluğu'nun eğitim alanındaki faaliyet programı olup, Türkiye de 24 Ocak 2000 tarihinde Avrupa Parlamentosu ve Konseyi'nin 53/2000 EC sayılı kararı ile Sokrates programının içinde yer almıştır. Bu bağlamda Bakanlar Kurulu Kararı ile Devlet Planlama Teşkilatı bünyesinde, Ulusal Ajans niteliğinde Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Dairesi kurulmuş ve başlatılmıştır (http://omu.edu.tr/uib/socrates.html). Avrupa'da 30 ülkede uygulanmakta olan Sokrates programının asıl amacı, Avrupa Birliği ile aday ülkelerin eğitim kurumları arasında iş birliğini geliştirerek eğitimin niteliğini yükseltmek, yaşam boyu öğrenmeyi sağlamak, herkes için eğitimi teşvik etmek, farklı ülkelerin dillerini ve kültürlerini Avrupa çatısı altında birleştirmektir.

Sokrates programı, değişik düzeylerde sekiz eğitim programını içermektedir. Bunlardan Comenius orta öğretimi; Erasmus yüksek öğretimi; Grundtvig yetişkinlere yönelik eğitimi; Lingua dil eğitimini; Minerva Uzaktan Eğitim /Açık Öğretim, bilgi ve iletişim teknolojilerini; Gözlem ve Yenilikler eğitim sistemlerini; Ortak Girişimler ortaklık programlarını; Koruyucu Önlemler diğer etkinlikleri kapsamaktadır (Baloğlu, 2003: 2).

Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı “Türkiye'de ve Hollanda'da Yetişmekte Olan Sınıf Öğretmeni Adaylarının Okullarındaki Uygulama Çalışmalarının Karşılaştırılması” konu başlıklı Sokrates/Erasmus Eğitim Projesi kapsamında Hollanda eğitim sistemini ve sınıf öğretmeni yetiştirmede aktif bir eğitim programını tanıtmak ve sınıf öğretmeni yetiştirmede yeni öneriler geliştirmektir.

Araştırmanın Sınırlılıkları

Bu araştırma Hollanda eğitim sistemini tanıtmak ve ikili anlaşmanın olduğu Hollanda “Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, (HAN Universty)” HAN Üniversitesi, Eğitim Fakültesi İlköğretim Sınıf Öğretmenliği Programı ile sınırlıdır.

Araştırmanın Örneklemi

Araştırmanın örneklemini Hollanda Eğitim Sistemi ve “Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, (HAN Universty) ” HAN Üniversitesi, Eğitim Fakültesi İlköğretim Sınıf Öğretmenliği Programı oluşturmaktadır.

Araştırmanın Yöntemi

Bu araştırma proje, gezi, gözlem, görüşme ve belgelere dayalı nitel bir araştırmadır .

Bulgular ve Yorumları

Bu bölümde öncelikle Hollanda eğitim sistemi ve daha sonra Erasmus projesinin yapıldığı HAN Üniversitesi ( Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) Eğitim Fakültesi İlköğretim Sınıf Öğretmenliği Programı verilmektedir.

Hollanda Eğitim Sistemi

Hollanda eğitim sistemi, Hollanda anayasası ile belirlenmiş olan “kurma, yönlendirme ve donatma” özgürlüğüne sahip olan çok özel bir eğitim özgürlüğüne sahip bir sistemdir. Bu eğitim özgürlüğü içinde;

1. Veli, çocuğunu istediği okula göndermekte serbesttir.
2. İsteyen, dinî, pedagojik veya başka toplumsal görüş temeline dayalı bir okul açabilir.
3. Okul kendi eğitim politikasını belirlemekte serbesttir.

Bu ilke uyarınca Hollanda'da oturmakta olan herkes inançları, görüşleri veya pedagojik ilkeleri doğrultusunda okul kurma hakkına sahiptir. Fakat, bütün bu eğitim harcamaları Hollanda hükûmeti tarafından finanse edilir. Hollanda'da ebeveynlerin kamu ve özel okullar olmak üzere iki seçeneği bulunmakta olup; kamu okulları belediye yönetimi tarafından veya belediye yönetiminin atamış olduğu bir komisyon tarafından yönetilir. Buna karşılık, özel okullar ise bir dernek ya da bir vakıf tarafından yönetilir. Bugün Hollanda'da öğrencilerin hemen hemen üçte ikisi özel okullara gitmektedir. Bunlar genellikle Katolik ve Protestan okulları olup, Yahudi, Müslüman, Hindu ve Hümanist özel okullar da bulunmaktadır. Bununla birlikte, belli bazı pedagojik-didaktik ilkeler doğrultusunda özel okullar da bulunmaktadır. Bunlar, Montessori, Jenaplan, Dalton, Vrije, Freinet okulları gibi okullardır. Hollanda eğitim sisteminde karma eğitim yapılmakta ve giyim kuralı bulunmamaktadır (Ahlers, 1999, 7).

1985'ten itibaren Hollanda'da “İlkokul” kavramı tarihe karışmış; anaokullarıyla ilkokullar “Temel Eğitim Okulları” adı altında birleştirilmiştir. Hollanda'da temel eğitim dört ile on iki yaş arası çocuklar içindir. 1999'dan itibaren okullar kendilerini tanıtıcı bir broşür yayınlamakla sorumlu tutulmuşlardır. Bu broşürlerde okulun verdiği eğitimle ilgili bilgi sunulmakta ve okulun başarı durumu belirtilmektedir. Eğitim Bakanlığı, temel eğitimin sonunda her dersle ilgili ulaşılması gereken hedefleri belirler. Bu hedefler bilgiye ve beceriye dayalı hedeflerdir. Okuldaki eğitimin niteliği bu hedeflere ulaşma derecesine bağlıdır. Eğitimde nitelik denetimi, müfettişler tarafından bakanlıkça yapılır. Bununla birlikte okullar kendilerine ek hedefler edinebilirler. Temel eğitimin hedefi çocukların duygusal, zihinsel, yaratıcılık alanlarında gelişmesi ve yeterince sosyal, kültürel ve bedensel beceri elde etmesi olarak belirlenmiştir. Okulların üzerinde durması gereken konular:

-Duyusal ve bedensel gelişim
-Hollandaca
-Cebir ve matematik
-İngilizce (son iki yıl)
-İfade etkinlikleri( dil, müzik, resim, elişi, oyun ve hareket)
-Sosyal alanda kendini kurtarmayı geliştirme (trafikte davranış gibi)
-Sağlıklı davranışı geliştirme
-Coğrafya, tarih, fen ve biyoloji gibi bazı bilgi alanları, devlet yapısı ve dinsel akımlar, toplumsal yapı gibi konulardır. Okullar bu konuları vermede izleyecekleri yöntem konusunda büyük bir özgürlüğe sahiptirler.

Çocuklar temel eğitimi aldıktan sonra;

1. Temel eğitimin sonunda yapılan CITO sınavının sonuçları,
2. Okulun önerisi,
3. Velinin isteğine göre,

4 yıllık (VMBO) meslek orta okulu, 5 yıllık (HAVO) lise ya da 6 yıllık (VWO) genel lise öğreniminden sonra meslek yüksek okulları ya da üniversitelere gidebilirler. Meslek Yüksek Okulları, 4 yıllık ve HAVO' nun üzerine 5 yıllık olarak iki farklı düzeyde olup, üniversiteler 5-6 yıllık bir eğitim süresine sahiptir. Hollanda'da orta öğretim ve yüksek öğretimin önemli bir özelliği gerekli dersleri ve puanı alan öğrencinin istediği lise ya da yüksek okula-üniversiteye geçişinde sağlanan kolaylıklar ve esnek uygulamalardır.

Zorunlu Temel Eğitim: Hollanda'da temel eğitimin hedefi çocuğun duygusal, bilişsel ve yaratıcılık alanlarında gelişmesi ve yeterince sosyal, kültürel ve bedensel beceri elde etmesidir . Hollanda'da bütün çocukların 5 yaşından başlayarak okula gitme zorunluluğu bulunmaktadır. Bununla birlikte hemen hemen bütün çocuklar 4 yaşında zorunlu temel eğitime başlamaktadırlar. Bu bir yıllık başlangıçta fazla gibi görünen süre, aslında çok önemli olup çocuklar okula gitmeye erken yaşta alışmakta, Hollandaca dilini daha iyi anlayıp konuşmakta, temel becerileri daha küçük yaşlarda edinmekte, dolayısıyla daha sonraki yıllarda uyum problemleri yaşanmamaktadır. Çocukların okula devamı çok önemli olup, nedensiz yere okula gitmemek yasak ve hatta ceza ile sonuçlanabilmektedir. Okulöncesi ile birleştirilmiş olan temel eğitim süresi sekiz yıl boyunca sürmektedir. Bununla birlikte zorunlu temel eğitim öğrencinin 16 yaşına girdiği okul yılına kadar sürmektedir. Hem kamu hem de özel okullarda zorunlu temel eğitime uyulup uyulmadığı belediyeler tarafından kontrol edilir (Ahlers, 1999). Eğitim devlet tarafından finanse edilir. Hollanda eğitim sisteminde okulöncesi ve sınıf öğretmeni yetiştirme süreci ve programları da bu zorunlu temel eğitim sistemine göre düzenlenmiştir. Üniversitede okuyan ve temel eğitimde öğretmen olmak isteyen öğrenciler, daha üniversite yıllarında 4-8 yaş arasının öğretmeni mi olacak, yoksa 8-12 yaş arası sınıfların öğretmeni mi olacak, buna karar vermek ve buna göre uzmanlaşmak durumundadırlar (Kocabaş, 2004, 77).

Hollanda Eğitim Sisteminde Pedagojik Çeşitlilik: Hollanda bugün endüstri toplumundan bilgi toplumuna, iş gücü ağırlıktaki bir teknolojiden yüksek teknolojiye geçişini, eğitim sistemini ayakta tutan ve geliştiren şu özelliklerle sağlayabilmiştir (Yanık, Ada, 2002). Sistem eleyici ve seçicidir, ideolojik ve pedagojik çeşitlilik bulunmaktadır, sistem geçişli-dinamiktir, eğitim birimleri özerk ve rekabetçidir. Hollanda eğitim sistemi eğitim psikolojisi olarak Gessel (1878-1952) ve Thompson'nun (1934) kişisel gelişime önem veren Gelişimci Kuramı, Skinner'in (1904) Davranışçı Kuramı, Piaget'in (1896-1980) Bilişsel Gelişim Kuramı, Vygotsky'in (1896-1934) Sosyal-Kültürel Öğrenme Kuramı, Ausubel'in (1918) Anlamlı Bilgi Edinme Kuramı, Bruner'in Keşif Yoluyla Öğrenme Kuramı (1915), Bandura'nın Sosyal ve Bilişsel Kuramı'nı eğitim uygulamalarında temel almaktadır (Yanık, Ada, 2003). Bununla birlikte bazı özel okullar ağırlıklı olarak belirli bir eğitim felsefesini ve öğrenme psikolojisini kendisine hedef olarak seçebilmektedir. Bunlar Montessori Okulu, Jenaplan Okulu, Freinet Okulu, Dalton Okulu, Steiner Okulu, Özerk Okullar ve Piramit Yöntemi gibi problemlerini çözmek için yöntemler geliştiren devlet-kamu okullarıdır.

Arnhem-Nijmegen Meslek Eğitim Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen-Pabo Arnhem, Pabo Groenevoud Nijmegen)

Erasmus projesi kapsamında ikili anlaşmanın sürmekte olduğu HAN ünivesitesi Hollanda'nın en büyük meslek eğitimi veren üniversitelerinden biri olup, 15.000 öğrencisi ve 1.700 öğretim üyesi, 40'ın üzerinde çalışma programı olan ve beş fakülteye dağılmış olan bir üniversitedir. Bu fakültelerden birisi olan Eğitim Fakültesi, İlköğretim Sınıf Öğretmeni yetiştirmek üzere Arnhem ve Nijmegen'de iki kampuse sahip bulunmaktadır. Hollanda eğitim sisteminde 1985'te yapılan değişiklikten sonra programlarında yeniden yapılanmaya giderek teori ve uygulamanın birbirini tamamladığı aktif ve tematik bir eğitim programını uygulamaya başlamışlardır. Bu bağlamda eğitim felsefelerini ve hedeflerini yeniden belirleme yoluna gitmişlerdir.

Eğitim Felsefesi : Pabo-Nijmegen ve Pabo-Arnhem İlköğretim bölümleri 4-12 yaş arasındaki çocukları eğitmek için öğretmen yetiştirir. Bu bölümlerde aynı zamanda;

- Hümanist Eğitim diploması,
- Protestan eğitim diploması,
- Katolik eğitim diploması,
- Montessori veya Jenaplan okulları için eğitim diploması,
- Küçük (4-8 yaş) veya büyük (8-12) yaş grupları için eğitim diploması verilir.

İlköğretim Bölümü programlarının yenileşme anlayışı ise;

? Tematik ,
? Modüler,
? Probleme yönelik,
? Uygulamaya yönelik,
? Yoğun danışmanlık hizmetlerine dayanmaktadır.
? Yoğun denetimin olduğu, içsel motivasyonlu, katılımcı, birlikte çalışma becerilerine sahip, aktif öğrenci yetiştirmektir.

Çalışma Programlarının Teorisi

Ders programları teori bakımından aşağıdaki konuları içerir:

a) Genel Pedagoji ve Eğitimbilimi

i. Pedagoji
İİ. Psikoloji
İİİ. Öğretim metotları

b) Özel Konu Alanı ve Öğretim Metotları Eğitimi

İ. Dil Öğretimi (Dutch ve İngilizce)
İİ. Aritmetik ve Matematik
İİİ. İnsan ve Toplum Öğretimi (Coğrafya, tarih, sosyoloji, trafik eğitimi)
İV. Doğal bilimler (biyoloji, beden, sağlık ve hijyen)
V. El sanatları, resim, müzik, drama, yazma
VI. Beden Eğitimi

Öğretim yöntemleri, tematik eğitim, ilköğretim bölümü programlarında önemli bir rol oynamaktadır. Farklı konu alanlarındaki öğretim elemanları öğrencinin bölüme başlama düzeyi ile birlikte ele alınabilecek şekilde bağlantılı öğretim paketleri sunarlar. Öte yandan öğrenciler aynı zamanda alt, orta ve üst yaş gruplarında okullarda uygulama çalışmaları üzerinde odaklaşırlar. Böylece bütün dersler dört yılda on dört ilgili tema içine dağıtılır.

Tematik çalışmadan başka konu alanı eğitimi programda önemli bir rol oynar. Konu alanı eğitimi 3 bölümden oluşur:

- Öğrenci düzeyinde özel bilgi ve beceriler
- Özel konu alanında öğretim metodları (ilköğretim okul programları ile paralel)
- Okul uygulamaları için hazırlık ve değerlendirme

Eğitimsel İçerik

İlköğretim bölümü programı aşağıdaki unsurlardan oluşur:

- Tematik Eğitim (Dersler, çalışma saatleri, danışmanlı çalışmalar, danışmanlık saatleri)
- Konuya Yönelik Eğitim (Eksiklikler, beceriler, öğrenme çizgisi ve öğretim yöntemleri)
- Kollektif Aktiviteler (Kutlamalar, haftalık çalışmalar)
- Seçenekli Modüller (Alanda genişleme ve derinleşme üzerine programlar)
- Serbest Etkinlikler( Meslekî becerilerin amaçlandığı boş zaman etkinlikleri)
- Okul Uygulamaları
- Bitirme Projesi

Programın özellikleri

1. Meslek ve uygulamaya yönelik
2. Dönüşümlü programlama
3. Birleştirilmiş konular ve öğretmenlik
4. Bağımsız ve aktif roldeki öğrenci
5. Yansıtma yeteneğini öğrenme
6. İşbirlikli öğrenme
7. Modern bilgi ve iletişim teknolojisini kullanma
8. Uluslararası oryantasyon
9. Kültürlerarası oryantasyon olarak belirlenmiştir.

Portfolyo Değerlendirmesi

Tanım : Portfolyo dersler, probleme yönelik oturumlar, uluslararası sınıflar, okul uygulamaları, düzenlenmiş öğrenme durumları yoluyla öğrencinin eğitimsel deneyimlerinin toplandığı bir araçtır.

Yansıma : Portfolyo sadece materyallerin toplandığı bir dosya değil, seçilmiş bir grup içerisindeki öğrencilerin iş birliği ve takım çalışmalarından başlayarak öğretmenliğe bakış açılarının değiştiği oturumlar ve danışmanlık yoluyla deneyimleri üzerindeki yansımalarını içine alır. Öğrencinin diğerleriyle öğrenme süreci üzerindeki yansımalarını, derinleşmesini geliştirecek olan, destekleyici bir materyal olarak düzenlenir.

Planlama : Portfolyonun sürekli olarak gözden geçirilmesi öğrencinin yeni hedefler belirlemesinde, meslekî ve kişisel gereksinmelerinin belirlenmesinde yardımcı olacaktır.

Tablo 1
Portfolyo Kullanmanın Felsefesi



- Portfolyo kullanmanın felsefesi, öğretmen öğrenci ve konu alanından oluşan eğitim sürecinde öğrencinin sorumluluğu üzerinde kuvvetli bir vurgu yapmaktır.
- Eğitim süreci, öğrenci, öğretmen ve konu alanından gelen girdiler yoluyla yönetilir.
- Portfolyo kullanılmasında esas vurgu, kendi öğrenmesinden sorumlu olan öğrenci üzerine olur. Böylece aktif öğrenci aynı zamanda kendi öğrenmesini yönetir.
- Bu durumda portfolyo, öğrenci ve öğrenme çevresi arasında esnek kararların alındığı olanaklar sağlar.

Tablo 2
Portfolyo İçeriği:


Tablo 3
PABO Arnhem İlköğretim Bölümü Öğretim Programı


Tablo 3' te görüldüğü gibi PABO, Arnhem-Nijmegen eğitim programı dört yılda dört döneme ayrılmaktadır. İlk yılda öğrenciler öğretmenlik mesleğine yönlendirilmekte ve kendilerinin bu mesleğe hazır olup olmadıkları, uygun meslek seçimini yapıp yapmadıkları konusunda aldıkları eğitim ile birlikte bu konuda öz değerlendirmelerini yapma olanağı bulmaktadırlar. İkinci yılda ise meslekî bilgilerini genişletmektedirler. Üçüncü sınıfta ilköğretim çağı çocuklarının yaş ve sınıf düzeylerine göre uzmanlaşma evresine girmekte ve son yılda mesleğinin gerekliliklerini yerine getirmeye hazır bir profesyonel olarak mezun olmaktadırlar.

Tablo 4
İlk Yıl Programı


Tablo 4'e göre birinci yılda sınıf öğretmeni adayları dört dönem boyunca belirli temalarla yetiştirilmektedirler. I. ve III. dönemler altı haftalık, II. ve IV. dönemler ise on ikişer haftalık sürelerle devam etmektedir. Her temada aday öğretmenler her hafta ilköğretim okullarında uygulamalara gitmekteler ve mesleğe doğru yönlendirilmekte, temel meslekî bilgileri temalar doğrultusunda kazanmaktadırlar.

Tablo 5
İkinci Yıl Programı İlk Yıl Programı


Tablo 5'e bakıldığında ilk temanın “Dil Çalışmaları” adı altında anadil öğretimi, II. temanın ise orta düzey sınıflarda öğrenilenlerin öğretimi olduğu görülmektedir. Uygulamanın oniki hafta boyunca sürekli olması uygulama çalışmalarına verilen önem bakımından oldukça dikkat çekicidir. Üçüncü tema ise eğitimi planlama çalışmalarına ayrılmakta olup, bir sonraki Tema 2-D'de ise öğrenilenlerin planlı ve programlı bir şekilde uygulanması sözkonusudur ve yine oniki haftalık bir uygulama süresini kapsamaktadır.

Tablo 6
Üçüncü Yıl Programı


Tablo 6'ya bakıldığında ikinci yılda başlayan meslekî bilgi ve becerilerin genişletilmesi evresinin üçüncü yılda iki dönem boyunca devam ettiği ve daha üst yaş gruplarında uygulamaların yer aldığı anlaşılmaktadır. Geri kalan iki dönemde ise yaş ve sınıf düzeylerine göre sınıf öğretmeni adayları 4-8. yaş grubu; ya da 8-12. yaş grubunun öğretmeni olmaya yönelik temalar almaktadırlar ve buna yönelik okullarda uygulama yapmaktadırlar. Son dönemde aldıkları uyarlayıcı eğitim öğretmen adaylarına başka ülkelerde bir dönem boyunca staj yapma olanağı sağlamakta olan oldukça esnek bir dönemdir.

Tablo 7
Dördüncü Yıl Programı


Tablo 7'de ise dördüncü yıl temaları yer almaktadır. Son yılda üçüncü sınıftaki yaş gruplarına göre uzmanlık eğitiminin I. ve II. dönemde de devam ettiği görülmektedir. Sınıf öğretmeni adayları son yıla III. ve IV. dönemde sürekli olarak okullarda öğretmenlik yapmakta ve bir bitirme projesi hazırlayarak dört yıl boyunca hazırladıkları portfolyo ile değerlendirilmekte, tam bir öğretmen olarak mezun olmaktadırlar .

Sonuçlar ve Tartışma

Yukarıdaki tablolarda görüldüğü gibi Hollanda HAN üniversitesi ilköğretim sınıf öğretmeni yetiştirme programları yetiştirilmek istenen insan profili doğrultusunda sistemle uyumlu bir şekilde yeniden yapılandırılmıştır. Bu amaçla program yapısı öğrenci-öğretmen adayı merkeze alınarak aktif, tematik, modüler, probleme ve uygulamaya yönelik olarak yıllara göre haftalık dönemlere ayrılmıştır (Swart, 1999). Türkiye'de 1997-1998 eğitim-öğretim yılından başlayarak sekiz yıllık ilköğretime geçiş yapılmış, ilköğretim programları da sekiz yıllık eğitime göre yeniden oluşturulmuştur. Üniversitelerimizde bilindiği gibi 1998'den başlayarak eğitim fakültelerinde yeniden yapılandırma adı altında bölüm ve anabilim dalı örgütlenmeleri gerçekleştirilmiştir. İlköğretim bölümlerinde Sınıf Öğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği, İlköğretim Fen Bilgisi, İlköğretim Matematik ve İlköğretim Sosyal Bilgiler öğretmenliği anabilim dalları olmak üzere beş farklı kanaldan öğretmen yetiştirme yoluna gidilmiştir. Buna karşılık öğretmen yetiştirme anlayışının özünde gerekli değişiklik ve program geliştirme yaklaşımları ne yazık ki ne kuramda, ne de uygulamada yansıtılmamıştır. Özellikle ilköğretim bölümü sınıf öğretmenliği anabilim dalı hemen hemen her üniversitenin eğitim fakültelerinde açılmış; örgün ve II. Öğretim programlarına her yıl fiziksel koşulların ve öğretim elemanı kapasitesinin çok çok üzerinde öğrenci alımı gerçekleştirilmektedir. Hiçbir ders için en asgarî ölçütlerde bile özel öğretim yöntemleri derslikleri, araç, gereç, materyal, müzik–resim derslikleri, çalgılar, beden eğitimi ve oyun öğretimi için özel salon ve ders araçları, laboratuvar olanakları sağlanmamaktadır. Bunun yanı sıra derslerin başka anabilim dallarına kodlu olması derslerin dağılımında ortak bir içerik ve anlayışla sınıf öğretmeni yetiştirilmesinde, sınıf öğretmeni kimliğinin oluşturulmasında ve mesleğe yönlendirilmesinde çok önemli sorunlar ortaya koymaktadır. Temel davranışların ilköğretim düzeyinde özellikle ilk beş yılda sınıf öğretmeni tarafından öğrencilere kazandırılması, sınıf öğretmeni yetiştirmenin ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte 2005 eğitim-öğretim yılından başlayarak “yapılandırıcı” bir anlayışla ilköğretim programları yaygınlaştırılarak uygulamaya sokulmaya çalışılmaktadır. Oysa sınıf öğretmeni ve genelde öğretmen yetiştirme programlarının yeniden gözden geçirilmeden ve ilköğretim programlarına entegre edilmeden bu programların yaygınlaştırılarak uygulanması pek çok uygulama problemlerini beraberinde getirecektir.

Öneriler

Bir Erasmus projesi yoluyla daha yakından tanıma olanağı bulunan Hollanda HAN Üniversitesi Hogeschool van Arnhem en Nijmegen İlköğretim Bölümündeki gözlem ve incelemelerimiz Türkiye'de sınıf öğretmeni yetiştirme programlarına daha eleştirel bakmamız gerektiği konusunda bizleri düşündürmüş, yeni öneriler geliştirmemize neden olmuştur.

Bu bağlamda;

1. Türkiye'de okulöncesi eğitimi zorunlu bir eğitim hâline getirilerek ilköğretim ile birleştirilmelidir.
2. Zorunlu eğitim yeniden düzenlenmeli, sistemin diğer alt sitemlerine de yansıtılarak gerekli ve yeterli değişiklikler yapılmalıdır.
3. Eğitim fakültelerinin ilköğretim bölümleri okulöncesi eğitimini de kapsayan yeni sisteme göre yeniden yapılandırılmalı, ilköğretim bölümü kapsamındaki anabilim dalları birleştirilerek Hollanda'daki eğitim sistemine benzer bir düzenleme ile 4-8 yaş, 8-12 ya da 12-14 yaş öğrencilerine eğitim verebilecek şekilde yetiştirilmelidir. Bu değişiklik ve gelişme öğretmen istihdamında ileride oluşabilecek problemleri önleyecektir.
4. Şu anda konu alanı ve öğretim elemanı ağırlıklı olan sınıf öğretmenliği anabilim dalı ders programları uygulama-teori dengesini sağlayacak şekilde birleştirilmiş-tematik program yapısına kavuşturulmalıdır.
5. Sınıf öğretmenliği anabilim dallarında ilköğretime yönelik özel kütüphane, bilgisayar ve diğer öğretim teknolojilerinin bulunduğu son derece donanımlı derslikler oluşturulmalıdır.
6. Sınıf öğretmeni adaylarının her türlü koşul ve ortamlarda uygulama çalışmalarını yapabileceği, projeye dayalı, meslekî deneyimlerini geliştirebileceği esnek ve güvenilir fakülte-okul iş birliği programları sağlanmalıdır.
7. Eğitim fakültelerinin ilköğretim bölümlerindeki yeniden yapılandırmaya dayalı olarak orta öğretim ve güzel sanatlar bölümleri de yeniden yapılandırılma yoluna gidilmelidir.
8. Sınıf öğretmenliği anabilim dallarına bu alanda iyi yetişmiş öğretim elemanları alınarak akademik kadroları geliştirilmelidir.
9. Sınıf öğretmenliği alanı ayrı bir bilim dalı olarak “doçentlik alanı” olarak görülmeli ve YÖK bu konuda gerekli değişimi yapmalıdır.



Kaynakça

Ahlers, Jos (1999). Naar School in Nederland, LDC Publicaties.

http://www.ankara.edu.tr//faculties/educational/haberler/erasmus.htm ).

Baloğlu, Nihal (2003). Socrates Eğitim Programı Çerçevesinde”Erasmus ”, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Sayı 12. Ankara.

Kocabaş, Ayfer (2004). ”Sokrates / Erasmus Projesinden Demokratik Bir Eğitim Sistemine Bakış: Hollanda Örneği” , İZMİR, Yeniden İmece Dergisi, (Şubat), 2. Sayı, ss. 72-75).

Kocabaş, Ayfer (2003) . Proje Seminer Notları, Nijmegen.

http://omu.edu.tr/uib/socrates.html

http://meb.gov.tr

Stannard, J; Warmenhoven, R (2000). Higher Education in The Netherlands.

Swart, M.A.H(1999). ECTS Guide Faculty of Education , Arnhem-Nijmegen, HAN.

Yanık, Muzaffer; Ada Şükrü (2002). “Hollanda Eğitim Sistemi” , Anafilya E-zine Dergisi.



NETHERLANDS EDUCATION SYSTEM AND AN ACTIVE MODEL IN PRIMARY SCHOOL TEACHER TRAINING

Abstract

The aim of this article is to introduce the Educational System of Netherlands and an active program in primary teacher training and to develop new suggestions in the scope of an Erasmus Project: “The Comparison of School Practices of Class-Teacher Candidates in Primary Schools who are being trained in Turkey and The Netherlands”. So the Department of Primary Teacher Training of Hoge School van Arnhem en Nijmegen Faculty of Education has been the sample of this article. “Primary Schools” concept has remained in the history since 1985 and primary schools and kindergartens were united as Basic Education Schools. Primary School Teacher Training Program has been rearranged in this direction. Reconstruction of Primary School Teacher Programs has been based on thematic modules, directed at problem and practice, in which there is intensive consoling and supervision and training active primary school teachers who are internally motivated, participator and have team skills. Bringing primary school teacher training to world criteria can be realized through an analysis of the primary school teacher training models in other developed countries.

Key Words: European Union, Erasmus Program, class teacher training