GÖZLÜKLER VE AYNALAR


Çocuklarınıza en kızdığınız şeylerin başında ne gelir?
-Yemek yememesi mi?
-Sözünüzü kesmesi mi?
-Tutturması mı?
-Sizi hiç duymaması mı?

Tek tek olgular çok çeşitli, ancak hepsi ortak bir paydada birleşiyor. 'Kırk defa söylüyorsunuz ama buna rağmen...ÖĞRENMİYOR!!!'

Çocukta öğrenme bebeklikte hatta anne karnında başlıyor. Öğrenilenler basitten karmaşığa doğru gidiyor. En yakınında olan bitenin ne olduğunu anlamaktan düşünce boyutunda problem çözmeye, teori geliştirmeye doğru uzanıyor. Bebek daha anne karnındayken öğrenmeye başlamışken 6 aylık civarında daha farklı bir evreye girer, daha dikkatli ve sanki bilinçliymişcesine çevreyi izlemeye başlar. Bu izlem, gözlem ve değerlendirmeler anlayışın daha hızlı gelişmesine, anlayışın hızlı gelişimi daha çok izlemeye, gözlemeye, değerlendirmeye neden olur. Hızlı çark dönmektedir artık. Olaylar arasındaki ilişkiler gözlenir, fark edilir, keşfedilir. Bazen senkron tutmaz ama tecrübe ve geri bildirimlerle yavaş yavaş onu da düzeltir. Değişmeyen olayların değişmeyen sonuçları olduğunu gördüğünde aradaki ilişkiyi öğrenmiş olur. Öğrenme, olanın bitenin fark edilmesi, izlenmesi, gözlenmesi, anlaşılması, bilinmesi, kanıksanması ve içselleştirilmesi sürecidir.

Mama önlüğünü görünce hareketlenen bebek birazdan yemek geleceğini öğrenmiştir. Olumlu ya da olumsuz tepkisi onun yemek yemeğe karşı geliştirdiği duygularını davranışlarına yansımasıdır.
Toplumsal yaşama ait kuralların öğrenilmesi doğaya ait kuralların öğrenilmesinden çok daha zordur.
-Sıcak hep yakar, ağır hep ağırdır.
-Güneş hep parlar, geceyse karanlıkıtr.
-Yağmur hep ıslatır.
Oysa;
-Oysa annenin kızdığına baba kızmaz.
-Anne babanın yapma dediği şeye babaanne-dede bir şey demez.
-Baba yapma dediğini kendi yapar.
-Anne baş başayken izin vermediği şeye komşu gelince izin verir.
-Hiç kızmadığı bir şeye o gün kızar.
-Önce hayır derler sonra yaparlar.
-Bana olmaz derler, kardeşim yapar...
O kadar karışık ki ve o kadar çok ki...
Anlamak, öğrenmek çok zor...

Duruma, yere, kişiye göre değişmeyen tepkiler, değişmeyen sonuçlar, tutarlılık, süreklilik işte bu yüzden çocuk eğitiminde çok önemlidir. İşte bu yüzden anne, baba ya da yakınların işbirliği içinde olması ortak hareket etmesi gerekir. Çocuğun toplumsal kuralları öğrenebilmesi, doğru alışkanlıklar geliştirebilmesi, kafasının karışmaması, kendisinin ve çevresindekilerinin ne yaptığını, niçin yaptığını farkında olabilmesi için.
Biz kültür olarak bilincin değil, duygunun egemen olduğu ilişkiler yaşıyoruz. Bu durumun sağduyu, doğallık, içtenlik gibi olumlu tarafları var. Ancak, duyguların duruma, koşula göre değişebilirlik özelliğinin, tutarsız davranış, düşünce ve tutumlara neden olduğu da bir gerçek. Öfkelendiği için çocuğuna bir tokat patlatan annenin az sonra suçluluk duygusu ile kucağına alıp okşayıp sevmesi ne sık rastlanan bir örnek...

Biz bu kültürün çocuklarıyız işte. 'Hem severiz. Hem döveriz.' Vurma deriz ama biz vururuz. Ve onlar ne öğreniyorlar bu gördüklerinden, yaşadıklarından? Öğreniyorlarmı? Öğrenemiyorlarmı? Neler yaşıyorlar? Ne gibi çıkarsamalara varıyorlar? Nasıl bir bilinç ve kişilik geliştiriyorlar? İlerde ne gibi etkileri olabilir?

Kafalarımız bu sorulara çok ama çok karışmalı. Cevaplar aramalıyız. Yaşanılan çevreyi ve çağı da gözardı etmeden...İyi bir ebeveynin düşünmesi gerken en öenmli konunun bu olduğunu düşünüyorum.
Çocuklarımıza bırakmaya hazırlandığımız en kıymetli mirasın dünyayı ve kendini doğru değerlendirebilecekleri 'GÖZLÜKLER' olduğunu düşünüyorum. Ve kendimize 'AYNALAR' tutalım diyorum...

Psikolog Oya Pakyürek

Oya Pakyürek