Göbek Bakımı

Doğumda kordon kesilip, bakım bir antiseptikle yapılmaktadır. Ev koşullarında, göbeği temiz ve kuru tutmak gerekir, alkol ile veya bir antiseptikle bakım yapmak yeterlidir. Kordon yaklaşık 5 – 7. Günlerde kuruyarak düşer. Göbekten kanama, kötü kokulu sıvı gelmesi hallerinde veya kordon düştükten sonra sızıntı olmasında mutlaka doktora danışılmalıdır
Fıtık

Kasıkta veya göbekte görülebilir. Kasıkta genellikle tek taraflıdır. Erkeklerde kızlara oranla kasık fıtığı daha sıktır ve bazen inmemiş testis de buna eşlik edebilir. Bu tür bebeklerin mutlak doktor kontrolünde olması gereklidir. Fıtığın karın duvarındaki delikten içeri itilmemesi ve bebekte kusmaların olması, fıtığın boğulduğuna işaret eden tehlikeli bir durumdur.

Göbek fıtıkları daha selim seyretmekte, karın duvarı kasları bebek büyüdükçe güçlendiğinde normale dönmektedir.



Gastroenterit

Tanım:Sindirim yolunun enfeksiyonu veya irritasyonudur. Bazı durumlarda bulaşıcıdır. Mide, incebarsaklar ve kalınbarsaklar etkilenir. Her yaşta çocuğu etkileyebilir.

Bulgu ve Belirtiler:Kusma, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, ateş.

Sebepler:Virüs, bakteriyel enfeksiyonlar, barsak parazitleri.

Risk Faktörleri:Yetersiz beslenme, çocuğun direncini düşüren hastalıklar, kalabalık ve sağlık açısından uygunsuz ortamlarda yaşama.

Komplikasyoları ve Tekrarları Önlemek:Çocuk beslenmesinden ve bakımından once eller ılık su ve sabunla yıkanmalıdır.

Tıbbi Testler:Belirtiler hakkında kendi gözlemleriniz önemlidir. Doktorunuzun alacağı tıbbi öykü ve fizik muayene labaratuvarda yapılacak kan ve dışkı testleri.

Komplikaasyonlar:Bir günde 10 ya da üzeri sayıda bol sulu dışkılama su kaybına neden olabilir. Çocuğun durgunlaşması, gözlerin çökmesi, ağız kkuruluğu, bıngıldakta çökme, derinin buruşması, idrar yapmanın azalması su kaybı işaretleridir.

Sonuç:Genelde 48 saat içinde şikayetler azalır. Eğer ishal veya kusma çok şiddetli deavm dederse ciddi sıvı kaybına neden olabilir.

Tedavi

Ev Bakımı: Günde bir veya iki kez makattan ateşi ölçün. Çocukta sıvı kaybı belirtilerini gözleyin. Çocuğunuzun bakımından sonra veya yiyecek hazırlanmadan once ellerinizi yıkayın.

İlaçlaroktorunuza danışmadan hiçbir ilaç kullanmayın.

Aktivite:İyileşene kadar çocuğunuzun aktivitelerini kısıtlayın. Kusmanın durmasını izleyen yirmidört saatten sonra çocuk normal aktivitesini genellikle yeniden kazanacaktır.

Diyet:
•Sıvı alımı çok önemlidir, fakat bağırsakların da dinlenmeye ihtiyacı vardır.
•Biberonla veya anne sütü ile beslenen bebeklerde doktorunuz ile bebeğin diyetini konuşun.
•Daha büyük çocuklarda su, meyva suları, ayran bitkisel çaylar verin.
•Doktorunuz size eczanelerden temin edebileceğiniz toz halinde hazırlanmış tuz ve şeker karışımını önerebilir. Bu karışım tarife göre sulandırılarak kullanılabilir.
•Bir yaşın altında her yirmi dakikada bir çocuğunuz istedikçe bir kez bu karışımdan diğer kezde sade suyu yaklaşık 15 ml. kadar verin. Bir yaşın üzerinde 30 dakikada bir vermeyi deneyebilirsiniz. Bu arada inek sütü vermeyin ve katı gıda için zorlamayın.
•İshal sayısı azaldığında şu gıdalardan herhangi biri verilebilir; elma püresi, muz, ekmek, havuç püresi, haşlanmış patates, yağsız et, pirinç, makarna, şeftali.
•Katı gıda verilmesini izleyen iki saat içinde ishal tekrarlanmıyorsa yirmidört saat daha bu gıdalara devam edin. Daha sonra normal diyete kademeli bir şekilde geçin.

Okula, Yuvaya Dönüş:
Şikayetler tam olarak geçtikten sonra dönülebilir. Bazı gastroenteritler diğer çocuklara kolayca bulaşabilir.

Doktorunuzu Ne Zaman Aramalısınız?
•Rektal derecede 39.4C’I aşarsa.
•Komplikasyonlar kısmında değinilen sıvı kaybı belirtileri ortaya çıkarsa.
•Çocuğun şikayetlerinde 48 saatte bir düzelme görülmezse.
•Çocuğunuz iki ayın altında ise.

göz hastalıkları

Çocuklarda Şaşılık

Göz kaymalarının pek çok nedeni ve şekli vardır. Gözlerin içe dönmesine esotropi, dışa dönmesine ekzotropi denir. Bi ışık kaynağının kornea’dan yansıması ile (Hirschberg testi uygulanarak) şaşılık olup olmadığı kontrol edilebilir. Pek çok bebekte geniş ve basık burunları yüzünden yalancı içe dönme görülür. Ayrıca altı aya kadar küçük dışa dönme ve iki aya kadar küçük içe dönme de normal olabilir. Bunlar dışında şaşılık kendiliğinden geçmez. Doğuştan içe dönmelerde ameliyat altı ay civarında yapılmalıdır (hatta daha erken müdahale tartışılmaktadır).

Tümör, makula ve göz sinri lezyonları da şaşılık olarak ortaya çıkabilir. Gözlükle düzelen şaşılıklarda da gözlüğün ilk bir iki ay içinde verilmesi lazımdır. Bu yüzden şaşı olduğu düşünülen çocukların kısa sürede muayene edilmeleri gerekir. Çocuklarda tedaviden amaç, ambliopiye mani olmak ve beynin her iki gözü birlikte kullanmasını sağlamaktır. Ayrıca şaşılığa neden olan bir hastalık varsa onu da ortaya çıkarmaktır, ileri yaşlarda da çocukluk tipi şaşılık tedavi edilebilir.

Bu müdahale hem kozmetik hem de fonksiyonal düzelme sağlayabilir.Erişkin tipi şaşılık ise felç, kaza, tiroid oftalmopatisi gibi nedenlerle oluşur. Erişkinlerde çift görme önemli bir problem teşkil eder. Şaşılık tedavisinde gözlük, göz kası cerrahisi, prizme ve botulinum enjeksiyonu gibi teknikler kullanılır. Şaşılık ameliyatları gözün dışında yer alan kaslara uygulanır. Bu kasların geriletilmesi, kısaltılması, yerinin değiştirilmesi gibi çeşitli teknikler mevcuttur. Komplikasyon olma ihtimali çok küçüktür. Ancak belli oranlarda (% 10-20) şaşılığın tam olarak düzelmesi mümkündür. Bu durumda kinci bir müdahale yapılabilir. Zira cerrahi gözleri ne kadar düzeltse de onları yerinde tutan beyindir.

Çocuklarda Ambliopi

Halk arasında göz tembelliği olarak bilinir. Aslında şaşılık, katarakt gibi nedenlerle görüntünün net bir şekilde oluşmaması sonucu, beynin o gözden gelenbağlantıları azaltmasıdır. Sıklığı % 3 civarındadır. Ambliopiyi oluşturan nedenin ortadan kaldırılması, mesela şayılık ya da katarakt ameliyatı ambliopiyi düzeltmez. Tedavi için beynin tercih ettiği gözün örtülmesi (patching) ensık kullanılan yöntemdir. Atropine göz damlası da bazen denenebilir. Göz egzersizlerinin faydası ispat edilememiştir.

Tedaviye ne kadar küçük yaşta başlanırsa o kadar çabuk cevap alınır. Ambliopi tercihen üç dört yaşına kadar teşhis edilmelidir çünkü altı yaşından sonra tedavisi güçleşir. On yaşından sonra ambliopinin tedavisi mümkün değildir. Patching’e genellikle tam gün başlanmalı ve alınan cevaba göre bu süre azaltılmalıdır. Takiplerin sıklığı yaşa bağlıdır. Tedavi bşarılı olduktan sonra günde 3-4 saat koruyucu (maintanence) patching yapılması lazımdır.

Çocuklarda Katarakt

Göz lensinin saydamlığını kaybetmesidir. Ailevi olarak sık rastlanıldığı gibi bazı sendromların parçası olarak, metabolik hastalıklar yüzenden ya da radyoterapi, steroid kullanımı, kaza gibi dış etkenlerle de oluşabilir. Vakaların % 30’unda belirli bir sebep bulunamaz. Direkt oftalmoskopla kırmızı röflenin takibi kataraktın erken safhada yakalanmasını sağlar. Görmeyi önemli ölçüde azaltan kataraktlar ameliyat edilmelidir. Yeni doğan bebeklerde total katarakt teşhis edildiğinde hiç beklemeden ameliyat edilmelidir. Bebeklerde katarakt ameliyatından sonra kontakt lens ya da gözlük kullanılması gerekir. Göz içi lensler yeni teknikle iki yaşından büyük çocuklarda başarıyla uygulanmaktadır. Uygun vakalarda göz içi lens sonradan da takılabilir. Ambliopinin tedavisi de cerrahi teknik kadar önemlidirl Yara iyileşmesinin fazla olamsı, arka kapsülün sıklıkla kesifleşmesi, ameliyattan yıllar sonra glokom gelişmesi ihtimali çocukların ameliyat sonrası sıklı bir şekilde takibini gerektirir. Yeterli çaba ve teknoloji sayesinde iyi düzeyde görme sağlanır.

Çocuklarda Nazolakrimal Kanal Tıkanıklığı

Pek çok bebekte nazolakrimal kanalın alt ucu doğumda kapalıdır. Genellikle kendiliğinden açılır. Kanal açılmazsa o gözün yaşardığı dikkat çeker. Ayrıca tanıda konjnital glokom, entropiyon gibi göz yaşı salgısını artıran faktörleri düşünmek lazımdır. Tedavide öncelikle masaj denenmelidir.

Nazolakrimal keseye yukarıdan aşağı doğru günde 3-4 defa masaj, her defasında 3-4 kez uygulamalıdır. Antibiyotikli göz damlaları ancak enfeksiyon varsa kullanılır. Bu tedaviye cevap alınamazsa kanal sonda geçirilerek açılır (probing). Sekiz aydan küçük bebeklere muayenehanede probing yapılabilir. Vakaların % 90-95’i bir seferde açılır. Ancak bir yaşından sonra bu yöntemin başarı şansı azalır. Probing’e cevap vermeyen vakalarda silikon tüplerle genel anestezi altında intübasyon yapaılır.

Görme Bozuklukları

Bebekler yaklaşık 2 aylıkken görmeye başlarlar, 5 – 6 aylarda gösterilen bir oyuncağı izleyebilirler. Şaşılık bazı bebeklerde rastlanabilen bir sorundur. Ailede görme bozuklukları varsa, göz muayenesi yaptırılmalıdır.


Çocuklarda Glokom

Konjenital glokom göz içi sıvısının dışarı çıkarken geçtiği kanalların iyi gelişmemesi yüzünden göz içi basıncının artmasıdır. Bu basınç göz sinirini tahrip ederek görmeye azaltır. Çocuklarda gözü dış tabakasını oluşturan sklera esnek olduğu için göz büyür ve daha güzel gözükebilir. Daha sonra gözün ön tabakası olan kornea bu sıvı ile şişer. Fotofobi ve göz yaşarması gibi semptomlar ortaya çıkar. Kornea’nın saydamlığını kaybetmesi geç bir bulgudur. Konjenital glokomun tedavisi cerrahidir. Çocuklarda kullanılan teknikler erişkinlerden farklıdır. Öncelikle trabekülün yarılarak fonksiyon kazanmasına yönelik girişimlere başvurulur.

Havale

Bebek ve çocuklarda, ateşli veya ateşsiz, istemsiz hareketler ve şuur kaybı ile seyreden bir tablodur. Ateşli havale sağlıklı çocukların % 3 – 5 kadarında görülebilir, acilen ateşin düşürülmesi, oksijen verilmesi ve doktora götürülmesi gerekir.

Havale geçiren çocukta acil tedaviyi izleyerek nedene yönelik araştırmalar yapılmalı, tekrarlayan havalelerin çocukta ileride nörolojik hasar yaratma olasılığı göz önünde bulundurularak tedavileri ve izlemleri ihmal edilmemelidir.



Ateşli Havale

Çocukların bir kısmı ateşlendiğinde vücudu sertleşir, kolları ve bacakları istek dışı hareket eder, kasılır ve gözleri geriye döner, bu durum havale olarak adlandırılır. Bu konunun uzmanları burda fazla telaşlanacak bir sorun olmadığını savunurken aileler bunun tam tersi davranışlar sergileyebilir. Araştırmalara göre havale çocuklarda çok az da olsa sarılık riskini çoğaltabilmekte fakat çocukların beyninde bir hasara yol açmamakta. Havale oluşmasındaki nedenin bir bölümünün çocuğun beyninin tam olarak gelişememesinden kaynaklandığı ve beyin gelişmesini tamamladığında bu sorununda ortadan kalkacağı ayrıca diğer bir nedenin de kalıtsal olabileceği hekimler tarafından belirtilmektedir.

Çocuklar bir kez havale geçirdiklerinde bir daha geçirme riskleri hiç geçirmeyenlere oranla daha fazladır bununla birlikte bir kez havale geçiren çocukların bir kez daha havale geçirmesi çok sık görülmez. Ateş nöbetine giren çocukların bir çoğunda ateşlenmeyi getiren başka bir problem olduğu görülmektedir. Bu tip ateşlenmelerde nöbetler uzun sürer.

Ateşli havale genelde bir hastalığın başlangıcında ortaya çıkar ve ateşi önlemek için alınan önlemler havalenin ortaya çıkmasına etki göstermez.

Havale sırasında dikkat edilmesi gereken durumlar;

•Çocuğunuzun fiziksel davranışlarını rahat uygulayabileceği bir yerde olmasını sağlayın.
•Çocuğunuzu yatırdığınız zaman başının vücudundan biraz daha yüksekte olmasını sağlayın.
•Nöbetlerinin süresine dikkat edin.
•Kısa süreli nöbetlerde çocuğunuz şuurunu kaybedebilir ama bu çok kısa bir süre sonra düzelir.
•Üzerinde onun rahat olmasını sağlayacak giysiler olmasını sağlayın.
•Nöbet sırasında ona herhangi bir yiyecek vermeyin, daha önceden ağzında bir gıda varsa da bunu nazikçe çıkarmasını sağlayın.
•Çocuğunuzun ateş nöbeti sona erdikten sonra uyumak isterse buna izın verin ama onu yan çevirerek yatırın ve yastık kullanmasını sağlayın.
•Islak bir bez ile çocuğunuzun vücudunu silin ama nöbet halindeyken asla su dolu bir kaba sokmayın. Çocuğunuz suyun içinde iken su yutabilir ve başka bir sorun ile karşılaşabilirsiniz.
•Çocuğunuza bir ateş düşürücü fitil vermeniz uygun olabilir. Hap vermeniz halinde bunu yutamayabilir.
•Çocuğunuzun geçirdiği nöbet kısa süreli ise nöbetin ardından hekiminizle temas kurun ve görüşlerine uyun.
•Nöbetlerin süresi uzamaya başladığı zaman çocuğunuzun soluk alıp almadığına da dikkat edin ve derhal ilk yardım çağırın.

Hemofili

Ailesinde hemofili hastalığı olan kişilerin, çocuk sahibi olmak istediklerinde doğum öncesi tanı yöntemlerine başvurmaları gerekiyor. Eğer bebeğin hemofili olduğu saptanırsa koruyucu faktör kullanılarak oluşacak sakatlıklar önlenebiliyor.Her 10 bin erkekten birinde görülen doğuştan bir kanama hastalığı olan hemofili genetik olarak geçiyor. Bu yüzden hemofili görülen ailelerin çocuk sahibi olmak istediklerinde doğum öncesi tanı yöntemlerine başvurmaları öneriliyor. Bu yöntemlerle doğacak bebekte hemofili olup olmadığı önceden belirlenebiliyor.
Acıbadem Sağlık Grubu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Sorumlu Konsültanı Prof. Dr. A. Murat Tuncer, doğumdan itibaren hastaların cilt, eklem gibi değişik bölgelerinde kanamaya ve sakatlığa neden olan hemofili hastalığı hakkında ailelerin bilgi sahibi olmasının son derece önemli olduğunu belirtiyor. Prof. Dr. Murat Tuncer, “Ailelere düşen en önemli olay bu konuda bilgi sahibi olup aile bireylerinde bu tip bulgular varsa doğum öncesinden tanı konabilmesinin sağlanmasıdır. Eğer hemofilili bir çocuk sahibi iseler kanama olmadan koruyucu faktör kullanımı söz konusudur. Böylelikle sakatlıkların önüne geçilmiş olacaktır" diyor.
Genetik olarak geçiyor
Hemofili doğuştan bir kanama hastalığı. Yani aile bireylerinden çocuğa taşınıyor. Doğumdan itibaren hemofilili hasta cilt, eklem gibi değişik bölgelerine kanıyor. Kanamanın şeklinin yaşa bağlı olarak değiştiğine dikkat çeken Prof. Dr. Murat Tuncer şöyle devam ediyor:
"Örneğin yürümeye başlayan çocuğun çarptığı bacak ve kollarında morluklar gelişir. Diş çıkaran bir hemofilili çocukta durmayan kanamalar oluşabilir. Sünnet olan bir çocuk ölümcül kanamalarla karşılaşabilir. Daha ergen yaşta bir kız çocuğunda (kızlarda görülebilen farklı bir şeklinde) ciddi adet kanamaları görülebilir. Kanama plazmada normalde bulunan kanamayı durdurmaya yarayan protein yapısındaki bazı Faktörlerin yapılamamasından kaynaklanmaktadır."
Hemofili tipleri
Hemofilinin değişik tipleri bulunuyor. En sık karşılaşılan hemofili Hemofili A denilen ve Faktör VIII eksikliği ile seyreden hemofilidir. Faktör IX eksikliği ise Hemofili B olarak adlandırılıyor.
Bunların X kromozomuna bağlı olarak geçen hastalıklar olduğuna işaret eden Prof. Dr. Murat Tuncer şöyle konuşuyor:
"X kromozomundaki pıhtılaşma yapan faktörlerin üretimi ile ilgili gen bölgelerindeki hata hastalığa yol açmaktadır. Kadınlarda iki X kromozomu olması nedeni ile kadınlarda eğer hastalık tek X kromozomunda ise bu hale taşıyıcılık denir ki taşıyıcı kadın kendi hasta olmadığı halde erkek çocuğuna hastalığı taşır. Ancak hemofili bir baba ile hemofili taşıyıcısı olan bir kadının evlenmesi durumunda kız çocukların yüzde 50 si taşıyıcı yüzde 50 si ise her iki X kromozomunda da hastalığı taşıyacağı için gerçekten hasta olur ki bu kız çocukları çok ağır kanama ile çok erken yaşta hatta doğmadan kaybedilmektedirler. Kız çocuklarında görülebilen ve hemofili ile karıştırılan bir diğer kanama bozukluğu von Willebrand hastalığı olup bu hastalıkta Faktör VIII ile ilgili von Willebrand faktör eksikliği vardır. Bu hastalık yine genetik geçişlidir.Ancak genetik geçişi farklı olduğu için kızlarda da taşıyıcılık değil hastalık söz konusudur. Kanama özellikleri hemofili ile aynıdır. Tedavi prensipleri de oldukça benzerdir."
Hemofili tedavisi
Hemofili tedavisinde eksik olan faktör verilerek gerçekleştiriliyor. Gerekli olan faktör damar içi yolla hastaya veriliyor. Böylece hastada faktör düzeyi artıyor ve pıhtılaşma gerçekleşiyor. Son yılların en gözde tedavisinin gen tedavisi olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Murat Tuncer "Gen tedavisi henüz yeni uygulanıyor" diyor.

Hıçkırık

Bebeklerde diyaframa iyi gelişmediğinden ufak uyarılar onun titreşimine ve sonucunda da hıçkırığa neden olur. Hıçkırık bir hastalık değildir, bebeğin pozisyonunun değiştirilmesi veya yutkunmasının sağlanması yeterli bir önlem olacaktır.


İdrar Yolu Enfeksiyonları

Büyük çocuklarda zor ve ağrılı idrar yapma, miktarında azalma veya gece işemeleri gibi bulgular ile idrar yolu enfeksiyonu düşünülürse de süt çocuklarında bu tanı kolay konamaz. Süt çocuklarında iştahsızlık, tartı akımında duraklama, bezin kuru kalması, ateş şüpheli bulgulardandır.

Tanıyı doğrulamak için idrar kültürü yapılarak gerekli antibiyotik tedavisi, gerekirse ultrasonografi veya diğer radyolojik tetkiklerin yapılması gerekir. Kız çocuklarında idrar yolu enfeksiyonu daha sıktır, önlemek için bebeğin altını önden arkaya doğru temizlemelidir.

İdrar yolu enfeksiyonlarında yineleme olasılığı yüksek olduğundan, uygun aralıklarla idrar kültürleri alınarak bebeğin veya çocuğun izlenmesi uygundur.



İshal

Yeni doğanda, anne sütü ile beslendiğinde her beslenmeden sonra altın sarısı renginde, hafif sulu dışkı çıkması normaldir. Ancak daha büyük çocuklarda çok sayıda, günde 8 – 10 kez, sulu, yeşil ve bazen kötü kokulu dışkı yapılması ishal olarak tanımlanır. Özellikle süt çocuklarında sıvı kaybı olacağından, ishalde az ve sık beslenme, kaybedilen sıvının yerine konması hedeflenir. İshali olan çocuk aç bırakılmamalı, uygun diyet ile beslenmelidir. Dilde kuruluk, bıngıldakta çökme, bebekte sıvı kaybının belirtileridir ve doktora başvuru gerektirir. Ateş ve ishal varlığında ateş düşürücü fitillerin uygulaması ishali daha da arttıracağından kullanılmamalıdır. Anne sütü ile beslenen bebeklerde anne sütü asla kesilmez, aksine tedavi edici özelliği vardır.

İshale çok çeşitli etkenler yol açabilen bakteriler, virüsler, gıda zehirlenmesi, parazitler gibi, ateş, ishal, kusma, dışkıda kan görülmesi araştırmaları gerektirir ve doktora danışılmalıdır