Çocuklar matematik kavramları ile ilk olarak oyun aracılığı ile tanışırlar. Bebekken kelimeleri bilmeseler de, kendilerinin küçük, annenin ve babanın büyük olduğunu bilirler. Küçük çocuklar kelimeyi bilmeseler de, bir küpün üzerine başka bir küp koyduklarında iki küp kullanmış olduklarını bilirler. Kendilerinin iki, sizinse on küpünüz olduğunu anlarlar ve sizdeki küpleri isterler. Küçük çocuklar biz sınıflandırma da kullandıkları kriteri anlayamasak da, sık sık nesneleri sınıflandırırlar. Market alışverişi sırasında sayı, ebat, şekil ve ağırlık kavramları ile ilgili birçok şey öğrenirler. Böylece, okul öncesi eğitime başladıklarında birçok kavramı kendi öğrenme yöntemleri içerisinde bilirler ve okul öncesi eğitim sürecinde de bunları geliştirerek, ilkokul eğitimine hazırlanırlar.
Matematik gelişimi açısından basamaklar şunlardır:
1. Bizim günlük yaşamda kelimeleri doğru yerlerinde kullanmamız sayesinde matematik dilini kullanmaya ve anlamaya başlaması
Bu kelimelerden bazıları şunlardır: uzun-kısa, yakın-uzak, ilk-son, yüksek-alçak, içinde-dışında, az-çok, hafif-ağır, hepsi-hiçbiri, sıcak-soğuk, aynı-farklı, daha az-daha çok, çift, grup, dizi.
2. Soyut saymanın gelişmesi (rakamların anlamını bilmeden sayma)
Çocuğun rakamların sırası ile tanıştırmak amacıyla rakamlardan oluşan şarkılar söyleyin.
Rakamların sırasını öğrenmesine yardımcı olacak parmak sayma oyunları oynayın.
Gün içinde boş zamanlarınızda eğlence amaçlı olarak sayıları söyleyin.
3. Anlamlı saymanın başlaması (sayma ve 2 rakamının iki adet ve 4 rakamının dört adet nesneyi temsil ettiğini anlaması)
2 veya 3 nesneden oluşan dizilerle başlayın ve çocuğa kaç tane nesnenin bulunduğunu sorun.
Karakterlerin nesneleri saydığı öyküler ve masallar okuyun.
Üç nesneyi koyun ve çocuğun sayarken bunlara dokunmasını sağlayın.
Çocuk hazır hale geldiğinde sayıyı artırın.
Kitaplarda, çevrede gördüğünüz nesneleri sayın. Yemek masasında tabakları, çatalları sayın. Çamaşırları kirli sepetine atarken sayın...
4. Rasyonel saymanın başlaması (saymak ve bir dizideki son nesneyi saydığında bu rakamın o dizideki nesnelerin toplam sayısını temsil ettiğini anlamak)
Çocuğa bir dizideki nesneleri saymasını isteyin ve kaç tane nesne olduğunu sorun.
Sonra çocuğa toplam üç nesne bulunduğunu anladığında, bir nesne daha ekleyerek nesnelerin sayısının dörde çıktığını anlayıp anlamadığına bakın.
5. Biz dizi içerisinde toplama ve çıkarması
Sözlü toplama çıkarma soruları kullanın. Örneğin “Hasan, Ali ve Ayşe markete gidiyor? Kaç çocuk yürüyor? Hasan’ı annesi çağırdı. Şimdi kaç çocuk markete gidiyor? Leyla ve Selin de onlara katıldı. Şimdi kaç çocuk markete gidiyor? Oyundan sıkılana kadar buna devam edebilirsiniz.
Sayılacak bazı nesneler temin edin ve çocuğa bunlara dayalı bir öykü uydurmasını ve öykü içerisinde geçen sayıya göre nesnelerin sayısını azaltmasını veya artırmasını isteyin.
6. Nesneleri sınıflandırması – dizi oluşturan nesneleri biraraya getirmek
Birbiri ile sadece bir açıdan farklı olan bir dizi ile başlayın. Örneğin bir grup boya kalemini almasını ve bunları renklerine göre gruplandırmasını isteyin.
Çeşitli düğmeler kullanın ve çocuktan bu düğmeleri delik sayısına göre gruplandırmasını isteyin.
Ebat, renk, şekil veya dokusuna göre sınıflandırılabilecek malzemelerle dolu bir kutu bulundurun.
Diğer sınıflandırılabilecek malzemeler de şunlardır: makarnalar, fasulyeler, çakıl taşları.
7. Nesneleri kıyaslaması (daha büyük, daha küçük, daha koyu, daha açık, vb. olduklarını anlamak amacıyla nesnelere bakmak)
Masal kitaplarındaki resimleri kıyaslayın.
Pastel boya ve boya kalemi ile çizgi çizin ve çizgilerin kalınlığı ve görünümü hakkında konuşun.
Küplerden iki kule oluşturun ve bunların uzunluğunu, küp sayısını kıyaslayın.
Farklı enstrümanlardan çıkan sesleri kıyaslayın.
Ayakkabılığınızda bulunan ayakkabıların ebatlarını kıyaslayın.
8. Nesneleri dizmesi (nesneleri diziler halinde sıralamak)
Oyun küpleri, kitaplar, kalemler vs.yi sıralayarak başlayın.
Önce iki nesne kullanın ve yavaş yavaş sayıyı artırın.
Çocuk ağırlık, uzunluk, yakınlık ve benzerine göre de sıralama yapabilir.
Birlikte en kısa kalemi bulun.
En kısadan en uzuna doğru 3 kalemi sıralayın.
9. Kestirme ve tahmin etme
Bir kavanozu on adetten daha az nesne ile doldurun ve çocuğa kaç tane nesne bulunduğunu tahmin etmesini isteyin.
Güzel resimlendirilmiş bir kitap kapağı gösterin ve öyküde neler olabileceğini tahmin etmesini isteyin.
Ertesi günün hava tahmini yapın.
10. Çizgi oluşturma ve sıralama
Renkli boncuklar edinin ve çocuğunuzun kopyalaması için değişik sıralamalar oluşturun (kırmızı-yeşil-mavi, kırmızı-yeşil-mavi gibi).
Dergilerdeki çizgilere bakın ve bunları keserek kolajlar oluşturun.
Boya kalemleri ile çizgiler oluşturun.
Nesneleri çizgiler halinde yapıştırın.
11. Ölçme
Sınfta yiyecek hazırlarken ölçümleri çocuğun yapmasına izin verin.
Bir kaba doldurduğunuz suyu ölçmesi için plastik bardaklar verin.
sınıftaki bireylerin boyunu ölçün ve birbiri ile kıyaslayın.
12. Rakamları tanıma ve yazma
Çocuk sayılarla uğraşırken her bir rakamın simgelerini de tanımaya başlayacak ve nihayetinde de her bir rakam için kullanılan kelimeyi öğrenecektir (1, 2, 3).
Rakamları ve rakamları ifade eden kelimeleri her fırsatta yazın.
Çocuktan aynı rakamların bulunduğu kartları eşleştirmesini isteyin.
Rakamları bu rakamları ifade eden kelimelerle eşleştirmesini isteyin.
Basit rakamlardaki noktaları birleştirme oyunları hazırlayın.
Kitap ve dergilerdeki rakamları bulun.
Çocuğun rakamlardan kolajlar oluşturmasını sağlayın.
Matematik gelişimi açısından basamaklar şunlardır:
1. Bizim günlük yaşamda kelimeleri doğru yerlerinde kullanmamız sayesinde matematik dilini kullanmaya ve anlamaya başlaması
Bu kelimelerden bazıları şunlardır: uzun-kısa, yakın-uzak, ilk-son, yüksek-alçak, içinde-dışında, az-çok, hafif-ağır, hepsi-hiçbiri, sıcak-soğuk, aynı-farklı, daha az-daha çok, çift, grup, dizi.
2. Soyut saymanın gelişmesi (rakamların anlamını bilmeden sayma)
Çocuğun rakamların sırası ile tanıştırmak amacıyla rakamlardan oluşan şarkılar söyleyin.
Rakamların sırasını öğrenmesine yardımcı olacak parmak sayma oyunları oynayın.
Gün içinde boş zamanlarınızda eğlence amaçlı olarak sayıları söyleyin.
3. Anlamlı saymanın başlaması (sayma ve 2 rakamının iki adet ve 4 rakamının dört adet nesneyi temsil ettiğini anlaması)
2 veya 3 nesneden oluşan dizilerle başlayın ve çocuğa kaç tane nesnenin bulunduğunu sorun.
Karakterlerin nesneleri saydığı öyküler ve masallar okuyun.
Üç nesneyi koyun ve çocuğun sayarken bunlara dokunmasını sağlayın.
Çocuk hazır hale geldiğinde sayıyı artırın.
Kitaplarda, çevrede gördüğünüz nesneleri sayın. Yemek masasında tabakları, çatalları sayın. Çamaşırları kirli sepetine atarken sayın...
4. Rasyonel saymanın başlaması (saymak ve bir dizideki son nesneyi saydığında bu rakamın o dizideki nesnelerin toplam sayısını temsil ettiğini anlamak)
Çocuğa bir dizideki nesneleri saymasını isteyin ve kaç tane nesne olduğunu sorun.
Sonra çocuğa toplam üç nesne bulunduğunu anladığında, bir nesne daha ekleyerek nesnelerin sayısının dörde çıktığını anlayıp anlamadığına bakın.
5. Biz dizi içerisinde toplama ve çıkarması
Sözlü toplama çıkarma soruları kullanın. Örneğin “Hasan, Ali ve Ayşe markete gidiyor? Kaç çocuk yürüyor? Hasan’ı annesi çağırdı. Şimdi kaç çocuk markete gidiyor? Leyla ve Selin de onlara katıldı. Şimdi kaç çocuk markete gidiyor? Oyundan sıkılana kadar buna devam edebilirsiniz.
Sayılacak bazı nesneler temin edin ve çocuğa bunlara dayalı bir öykü uydurmasını ve öykü içerisinde geçen sayıya göre nesnelerin sayısını azaltmasını veya artırmasını isteyin.
6. Nesneleri sınıflandırması – dizi oluşturan nesneleri biraraya getirmek
Birbiri ile sadece bir açıdan farklı olan bir dizi ile başlayın. Örneğin bir grup boya kalemini almasını ve bunları renklerine göre gruplandırmasını isteyin.
Çeşitli düğmeler kullanın ve çocuktan bu düğmeleri delik sayısına göre gruplandırmasını isteyin.
Ebat, renk, şekil veya dokusuna göre sınıflandırılabilecek malzemelerle dolu bir kutu bulundurun.
Diğer sınıflandırılabilecek malzemeler de şunlardır: makarnalar, fasulyeler, çakıl taşları.
7. Nesneleri kıyaslaması (daha büyük, daha küçük, daha koyu, daha açık, vb. olduklarını anlamak amacıyla nesnelere bakmak)
Masal kitaplarındaki resimleri kıyaslayın.
Pastel boya ve boya kalemi ile çizgi çizin ve çizgilerin kalınlığı ve görünümü hakkında konuşun.
Küplerden iki kule oluşturun ve bunların uzunluğunu, küp sayısını kıyaslayın.
Farklı enstrümanlardan çıkan sesleri kıyaslayın.
Ayakkabılığınızda bulunan ayakkabıların ebatlarını kıyaslayın.
8. Nesneleri dizmesi (nesneleri diziler halinde sıralamak)
Oyun küpleri, kitaplar, kalemler vs.yi sıralayarak başlayın.
Önce iki nesne kullanın ve yavaş yavaş sayıyı artırın.
Çocuk ağırlık, uzunluk, yakınlık ve benzerine göre de sıralama yapabilir.
Birlikte en kısa kalemi bulun.
En kısadan en uzuna doğru 3 kalemi sıralayın.
9. Kestirme ve tahmin etme
Bir kavanozu on adetten daha az nesne ile doldurun ve çocuğa kaç tane nesne bulunduğunu tahmin etmesini isteyin.
Güzel resimlendirilmiş bir kitap kapağı gösterin ve öyküde neler olabileceğini tahmin etmesini isteyin.
Ertesi günün hava tahmini yapın.
10. Çizgi oluşturma ve sıralama
Renkli boncuklar edinin ve çocuğunuzun kopyalaması için değişik sıralamalar oluşturun (kırmızı-yeşil-mavi, kırmızı-yeşil-mavi gibi).
Dergilerdeki çizgilere bakın ve bunları keserek kolajlar oluşturun.
Boya kalemleri ile çizgiler oluşturun.
Nesneleri çizgiler halinde yapıştırın.
11. Ölçme
Sınfta yiyecek hazırlarken ölçümleri çocuğun yapmasına izin verin.
Bir kaba doldurduğunuz suyu ölçmesi için plastik bardaklar verin.
sınıftaki bireylerin boyunu ölçün ve birbiri ile kıyaslayın.
12. Rakamları tanıma ve yazma
Çocuk sayılarla uğraşırken her bir rakamın simgelerini de tanımaya başlayacak ve nihayetinde de her bir rakam için kullanılan kelimeyi öğrenecektir (1, 2, 3).
Rakamları ve rakamları ifade eden kelimeleri her fırsatta yazın.
Çocuktan aynı rakamların bulunduğu kartları eşleştirmesini isteyin.
Rakamları bu rakamları ifade eden kelimelerle eşleştirmesini isteyin.
Basit rakamlardaki noktaları birleştirme oyunları hazırlayın.
Kitap ve dergilerdeki rakamları bulun.
Çocuğun rakamlardan kolajlar oluşturmasını sağlayın.
