BOŞANMANIN ÇOCUĞA ETKİLERİ
Boşanan anne baba sıklıkla çocuklarını böyle bir durumda korumak gerekliliğine inanırlar ve ebeveynin niyeti bir yana çocuklar da genelde duygusal bir çalkalanma içindedirler.Bu geçici dönemde korumadan ziyade destek ve güvenceye gereksinimleri vardır.Ailelerin yeni bir yaşam programı,yeni çevre ve yeni ilişkilere uyum sağlamayı öğrenmede çocuğa yardımcı olmaları daha önemlidir.
Çocuğun reaksiyonları; ayrılmadan önceki durum,beraber kalınan ebeveynin uyumu,evden ayrıan ebeveynle ilişkisi,anne ve babanın ebeveynlik becerisi ile çocuğa yönelik sevgileri,boşanmanın açık konuşulması,anne baba arası çatışma derecesi,sosyoekonomik sıkıntılar ve değişimlerden etkilenir.
Çocukta strese neden olabilecek Faktörler:
--Alıştıkları aile yapısı değişir
--Yakınlıklar,bağlanmalar değişir
--Beraber kaldıkları ebeveynle ilişkileri ve gelecekteki bakımları konusunda endişe gelişebilir
--Anne baba arası çatışma çocuğa suçluluk,yalnızık,öfke hissetmesine neden olabilir
--Bir ebeveynin tarafını tutmaya zorlanabilirler
Çocuğa Verilebilecek Pratik Mesajlar:
--Ayrılma;anne babanın ayrı yaşama ve evlilikleri konusunda ne yapacaklarını belirleme anıdır
--Ayrılmayı konuşmak zordur.İnsanlara anne ve babalarını artık beraber görmeyeceklerini anlatmak zordur
--Yanız değiliz,başka arkadaşlarımız ve ailelerimiz var
--Bazen çocuklar ayrılma anında arada kadıklarıı hissederler
--Çocuklar genelde anne babalarının bir arada olmalarını isterler fakat yaşananlar bazen tam tersini istetebilir
--Anne baba ayrılmaya karar verdikten sonra olanar aile için daha iyi olabilir
--Ayrılmamın seni sevmemle ilgisi yok,ayrılıyorum;çünkü ben ve annen/baban birlikte yaşayamıyoruz.Seni her zaman,ilerde de şimdi olduğu kadar çok seveceğim
--Boşanma;iki kişinin artık evli kalmak istememeleridir,Artık birlikte mutlu yaşayamazlar.Olanlar hakkında farklı düşünceleri vardır.Karı koca olmayı bitirirler.Yoksa biz her zaman anne ve baba oarak kalacağız
--Bir şey asla değişmez.Annen hep annen olarak kalacak,baban de hep baban olarak.Annen ve baban ayrıdığında bile haa bir ailen var senin
--Çocuklar boşanmaya neden olmazlar.Anne ve babayı bir arada da tutamazlar
--Anne baba olmakla karı koca farklı ve apayrı şeylerdir.Evlilik gibi boşanma da yalnız büyükler arasında olur
--İki erişkin ayrılmaya karar verdiğinde en az birinin mahkemeye gidip konuşması gerekebilir
--Mahkeme boşanma kurallarını belirler.Bir avukat anne babayla konuşur ve boşanma sonrası yaşam ve ziyaretler,çocuk bakımı gibi konularda anlaşma yapılmasına yardımcı olur.Anlaşma;büyüklerin artık evli kalmayacaklarını fakat her zaman anne baba kalacakarını gösterir
Çocuğun Boşanmaya Reaksiyonları
Bebekler:Çatışmayı anlamazlar fakat anne babanı duygu durumu ve enerji düzeyindeki değişimlere reaksiyon verebilirler.İştah değişimi, sıkıntı vs görüebilir.Gündelik yaşamı sürdürmek,çocuk önünde sıcak davranabilmek,gerekirse aie ve yakınlardan yardım almak,çocuğu oyuncak vb eşyaarından yoksun bırakmamak alınabilecek önlemlerdir.
Küçük Çocuklar(2-4 yaş):Bir ebeveynin gittiğini anlar fakat nedenini anlamaz.Uyku ve bağanma problemeri,bebekliğe dönme davranışları, endişe,içe kapanma,öfke,hırçınlık sergileyebilir.Normal yaşamın sürdürülmesi,destekleyici ve güven verici bir ilişki,başka bir erişkinden yardım alınması yararlıdır.
Okul Öncesi(5-6 yaş):Bir ebeveynin artık yaşantısında aktif olmadığını anlar boşanmanın ne anlama gediğini anamaz.Suçluluk,öfke duyabilir,geecek endişesi taşıyabilir,iyi veya kötü içerikli fanteziler kurabilir,istenmediğini düşünebilir,sakarlıklar yaşayabilir,beraber kaldığı ebeveyne öfke,sadırganlık gösterebilir,geceleri kabus görebilir,yas reaksiyonları gösterebilir.Duygularını açması konusunda yüreklendirmek, özel bir zaman ayırmak,boşanmadan sorumlu olmadığını,bakımının süreceğini ve güvende oduğunu sık sık vurgulamak,beraber kalmayan ebeveynin düzenli ziyaretini sağlamak yararlıdır.
Okul Çağı(7-8 yaş):Boşanmayı anlamaya başlar.Anne babanın artık birlikte olmayacağını ve birbirlerini eskisi gibi sevmeyeceklerini anlar.Kayıp duygusu yaşar.Anne babanın bir araya gelmesi umudunu taşıyabilir.Evden ayrılan ebeveyn tarafından istenmeme duygusu,okul ve arkadaş ihmali,gelecek endişesi,uyku ve iştah sorunları,baş ağrısı-karın ağrısı-ishal-sık tuvalete çıkma gibi bedensel sorunlar yaşayabilir.Okul çıkışı kimsenin onu beklemeyeceği korkusu yaşayabilir.Kırıcı ifadeler kullanmadan uygularını açma cesareti verilmeli,bütün soruları yanıtlanıp diyalog kapısı sürekli açık tutulmalı ve korku,depresyon vb ruhsa sorunların işaretlerine karşı duyarlı olunmalı ve gerekirse profesyonel yardım istenmelidir.Birikte geçirilecek özel saatler ayırılması,herşeyin norma olduğu,sadece farklı yaşandığı anatılması,çocuğun mahremiyetine saygı gösterilmesi yararlıdır.
Ergen Öncesi Ve Ergenler:Boşanmayı anlar fakat kabullenemez. Öfkeli ve hayal kırıklığı içinde olabilir.Beraber olmadığı ebeveyn tarafından terkedilmişlik duygusu,ailede kontrol kurma çabası,abartılı davranışlar sergileme(iyi veya kötü),ahlakçılık,riskli davranışlar sergileme (okuldan kaçma,hırsızlık,madde kullanımı vs) olabilir.Aileyi bir araya getirmeye yönelik “melek” olma gayreti,ilerde uzun süreli ilişki kurabilme endişeleri,parasa endişeler görülebilir.Çabucak büyüyecekmiş gibi hissederler.İstenmediğini düşünürse ebeveynin birini veya her ikisini hayatından çıkarmaya çalışabilir.Boşanmanın her basamağında konuşmak, iki yönlü iletişim kurmak,gündelik yaşamın sürdürülmesii yararlıdır.Ayrıca; bunun anne babanın problemi olduğunu anımsatmak ve suçluluk duymasının engellemek,ebeveyn çatışmalarının içine sokmamak, çocuğunuzu diğer ebeveynin yerine koymamak önemlidir. Gerekirse profesyonel yardım aranmalıdır.
Boşanan anne baba sıklıkla çocuklarını böyle bir durumda korumak gerekliliğine inanırlar ve ebeveynin niyeti bir yana çocuklar da genelde duygusal bir çalkalanma içindedirler.Bu geçici dönemde korumadan ziyade destek ve güvenceye gereksinimleri vardır.Ailelerin yeni bir yaşam programı,yeni çevre ve yeni ilişkilere uyum sağlamayı öğrenmede çocuğa yardımcı olmaları daha önemlidir.
Çocuğun reaksiyonları; ayrılmadan önceki durum,beraber kalınan ebeveynin uyumu,evden ayrıan ebeveynle ilişkisi,anne ve babanın ebeveynlik becerisi ile çocuğa yönelik sevgileri,boşanmanın açık konuşulması,anne baba arası çatışma derecesi,sosyoekonomik sıkıntılar ve değişimlerden etkilenir.
Çocukta strese neden olabilecek Faktörler:
--Alıştıkları aile yapısı değişir
--Yakınlıklar,bağlanmalar değişir
--Beraber kaldıkları ebeveynle ilişkileri ve gelecekteki bakımları konusunda endişe gelişebilir
--Anne baba arası çatışma çocuğa suçluluk,yalnızık,öfke hissetmesine neden olabilir
--Bir ebeveynin tarafını tutmaya zorlanabilirler
Çocuğa Verilebilecek Pratik Mesajlar:
--Ayrılma;anne babanın ayrı yaşama ve evlilikleri konusunda ne yapacaklarını belirleme anıdır
--Ayrılmayı konuşmak zordur.İnsanlara anne ve babalarını artık beraber görmeyeceklerini anlatmak zordur
--Yanız değiliz,başka arkadaşlarımız ve ailelerimiz var
--Bazen çocuklar ayrılma anında arada kadıklarıı hissederler
--Çocuklar genelde anne babalarının bir arada olmalarını isterler fakat yaşananlar bazen tam tersini istetebilir
--Anne baba ayrılmaya karar verdikten sonra olanar aile için daha iyi olabilir
--Ayrılmamın seni sevmemle ilgisi yok,ayrılıyorum;çünkü ben ve annen/baban birlikte yaşayamıyoruz.Seni her zaman,ilerde de şimdi olduğu kadar çok seveceğim
--Boşanma;iki kişinin artık evli kalmak istememeleridir,Artık birlikte mutlu yaşayamazlar.Olanlar hakkında farklı düşünceleri vardır.Karı koca olmayı bitirirler.Yoksa biz her zaman anne ve baba oarak kalacağız
--Bir şey asla değişmez.Annen hep annen olarak kalacak,baban de hep baban olarak.Annen ve baban ayrıdığında bile haa bir ailen var senin
--Çocuklar boşanmaya neden olmazlar.Anne ve babayı bir arada da tutamazlar
--Anne baba olmakla karı koca farklı ve apayrı şeylerdir.Evlilik gibi boşanma da yalnız büyükler arasında olur
--İki erişkin ayrılmaya karar verdiğinde en az birinin mahkemeye gidip konuşması gerekebilir
--Mahkeme boşanma kurallarını belirler.Bir avukat anne babayla konuşur ve boşanma sonrası yaşam ve ziyaretler,çocuk bakımı gibi konularda anlaşma yapılmasına yardımcı olur.Anlaşma;büyüklerin artık evli kalmayacaklarını fakat her zaman anne baba kalacakarını gösterir
Çocuğun Boşanmaya Reaksiyonları
Bebekler:Çatışmayı anlamazlar fakat anne babanı duygu durumu ve enerji düzeyindeki değişimlere reaksiyon verebilirler.İştah değişimi, sıkıntı vs görüebilir.Gündelik yaşamı sürdürmek,çocuk önünde sıcak davranabilmek,gerekirse aie ve yakınlardan yardım almak,çocuğu oyuncak vb eşyaarından yoksun bırakmamak alınabilecek önlemlerdir.
Küçük Çocuklar(2-4 yaş):Bir ebeveynin gittiğini anlar fakat nedenini anlamaz.Uyku ve bağanma problemeri,bebekliğe dönme davranışları, endişe,içe kapanma,öfke,hırçınlık sergileyebilir.Normal yaşamın sürdürülmesi,destekleyici ve güven verici bir ilişki,başka bir erişkinden yardım alınması yararlıdır.
Okul Öncesi(5-6 yaş):Bir ebeveynin artık yaşantısında aktif olmadığını anlar boşanmanın ne anlama gediğini anamaz.Suçluluk,öfke duyabilir,geecek endişesi taşıyabilir,iyi veya kötü içerikli fanteziler kurabilir,istenmediğini düşünebilir,sakarlıklar yaşayabilir,beraber kaldığı ebeveyne öfke,sadırganlık gösterebilir,geceleri kabus görebilir,yas reaksiyonları gösterebilir.Duygularını açması konusunda yüreklendirmek, özel bir zaman ayırmak,boşanmadan sorumlu olmadığını,bakımının süreceğini ve güvende oduğunu sık sık vurgulamak,beraber kalmayan ebeveynin düzenli ziyaretini sağlamak yararlıdır.
Okul Çağı(7-8 yaş):Boşanmayı anlamaya başlar.Anne babanın artık birlikte olmayacağını ve birbirlerini eskisi gibi sevmeyeceklerini anlar.Kayıp duygusu yaşar.Anne babanın bir araya gelmesi umudunu taşıyabilir.Evden ayrılan ebeveyn tarafından istenmeme duygusu,okul ve arkadaş ihmali,gelecek endişesi,uyku ve iştah sorunları,baş ağrısı-karın ağrısı-ishal-sık tuvalete çıkma gibi bedensel sorunlar yaşayabilir.Okul çıkışı kimsenin onu beklemeyeceği korkusu yaşayabilir.Kırıcı ifadeler kullanmadan uygularını açma cesareti verilmeli,bütün soruları yanıtlanıp diyalog kapısı sürekli açık tutulmalı ve korku,depresyon vb ruhsa sorunların işaretlerine karşı duyarlı olunmalı ve gerekirse profesyonel yardım istenmelidir.Birikte geçirilecek özel saatler ayırılması,herşeyin norma olduğu,sadece farklı yaşandığı anatılması,çocuğun mahremiyetine saygı gösterilmesi yararlıdır.
Ergen Öncesi Ve Ergenler:Boşanmayı anlar fakat kabullenemez. Öfkeli ve hayal kırıklığı içinde olabilir.Beraber olmadığı ebeveyn tarafından terkedilmişlik duygusu,ailede kontrol kurma çabası,abartılı davranışlar sergileme(iyi veya kötü),ahlakçılık,riskli davranışlar sergileme (okuldan kaçma,hırsızlık,madde kullanımı vs) olabilir.Aileyi bir araya getirmeye yönelik “melek” olma gayreti,ilerde uzun süreli ilişki kurabilme endişeleri,parasa endişeler görülebilir.Çabucak büyüyecekmiş gibi hissederler.İstenmediğini düşünürse ebeveynin birini veya her ikisini hayatından çıkarmaya çalışabilir.Boşanmanın her basamağında konuşmak, iki yönlü iletişim kurmak,gündelik yaşamın sürdürülmesii yararlıdır.Ayrıca; bunun anne babanın problemi olduğunu anımsatmak ve suçluluk duymasının engellemek,ebeveyn çatışmalarının içine sokmamak, çocuğunuzu diğer ebeveynin yerine koymamak önemlidir. Gerekirse profesyonel yardım aranmalıdır.
