- Katılım
- 12 Kas 2012
- Mesajlar
- 17
- Tepki Skoru
- 0
- Puanları
- 0
TANIMI VE ÖNEMİ
İnsanı insan yapan özelliklerden biri debilişsel gücüdür. Bu gücüyle diğer canlılardan
üstün hale gelerek, onları egemenliği altına alır. Doğayla başa çıkmaya çalışarak, kültürel
değerlerüretir, teknolojiyi geliştirerek,yaşamı kolaylaştırır ve anlamlı kılar. Eğitim de
insanınbilişgücünü geliştirmeye rehberlik eder.
Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][B][FONT="Times New Roman"],[/FONT][/B]ileri zihinselsüreçleri içerir. Zihinsel süreçler; dikkat, algı, bellek, dil gelişimi,
okuma ve yazma, problem çözme, anımsama, düşünme, akıl, yaratıcılık vb. kapsayan geniş
bir terimdir. Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]selgeli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]im[/FONT]; doğumundan başlayarak, çevremizdeki dünyayla
etkileşimimizisağlayan ve dünyamızı anlamamızı yarayan bilginin edinilip kullanılmasına,
saklanmasına,yorumlanarak yeniden düzenlenmesine, değerlendirilmesineyardım eden,
bütün zihinsel süreçleri içine alan bir gelişim alanıdır. Birey, zihinsel süreçlerde hemnitelik
hem de içerik açısından giderek yetkinleşir. Bu gelişimin önemli bir öğesi olan bilgi
kazanma yöntemiyle, zihinsel etkinlikler arasında sıkı bir ilişki vardır. Bilişsel gelişim
çocuğungördüğü, duyduğu, dokunduğu tattığı nesneler hakkında düşünmesini ifade eder. Bu
düşünceniniçerdiği konular, etki tepki ilişkisini, olaylardaki ardışıklığı, nesneler arasındaki
benzerlik ve farklılığı anlamak, objeleri kategorizeedebilmek, mantıkyürüterek cevaplamayı
içerir
BİLİŞSEL GELİŞİM İLE İLGİLİ ÖGELER
GİZİL GÜÇ
Potansiyel, gerçekleşmeyen ama gerçekleşebilecek olan, saklı olan güç anlamına
gelmektedir. Çocuğun kalıtımla getirdiği ve e[FONT="TimesNewRoman]ğ[/FONT][FONT="Times New Roman"]itim yoluyla ortaya çıkacağı düşünülen
yetenekleri ve özellikleri gizil güç olarakisimlendirilir. Kalıtımla gelen doğal yollarla ortaya
çıkanözellikler gizli değildir.Gizil güç eğitimyoluyla ortaya çıkar.
YETENEK
Bireyin bilişsel,duyuşsal ve motor davranışlarla ilgili gizil gücü yetenekolarak
nitelendirilir. Birey; bilişsel, duyuşsal ve motor yetenekleriyle bilgive becerileri öğrenir.
Bireyin yetenekleri öğrenmenin, bir meslek edinmenin,bir ürün üretmenin dayandığı gizil
güçtür. Birey, yeteneklerini; öğrenme yoluyla yeterliliğe dönüştürür. Yeterlilik, bireyin
yeteneklerinin iş yapabilecek, uygulamayapabilecek, ürün üretebilecek, eyleme geçebilecek
nitelikteaçığa çıkarılmasıdır. Yeterlilik, eyleme geçebilmeniteliğidir.
ALGI
İnsanın doğumdan itibaren, yaşamı boyunca duyularını kullanarak çevresindeki
bilgileri organize etme, anlama, yorumlama ve yenidurumlara kendini uydurma sürecine,
algı denir.Algılamamız sağlayan, duyu organlarımız olan gözün, kulağın, ağzın, burnun, elin
ve ayağınsağlıklı olması uyarıcılara anlam verilerek, yorumlanması için önemlidir. Örneğin;
yolun karşısından gelen arkadaşımız bize doğru yürümektedir. Açıkça bize doğru yürürken,
bize doğrubakmaktadır.Bizim görüntümüz onun gözüne, retinasınayansımıştır. Biyolojik
yapısı içerisinde göz bu görüntüyü beyneulaştırmıştır. Beyin burada yapması gereken
duyusal bilginin alınmasından sonra, anlama, seçilme,düzenleme ve yorumlama aşamalarını
gerçekleştirir.Arkadaşımızın bizi fark ederek, selamlamasını bekleriz. Parlak bir ışığın, el
fenerinin ışığı olduğu, ancak algı yoluyla ayırt edilebilirALGIDA SEÇİCİLİK[/FONT]
Çevremizde çok sayıda uyarıcı vardır. Organizmanın bunların tümünü birden
algılaması zordur. Bu nedenle organizmaçevreden gelen uyarıcıların bazılarını seçmesine,
algıdaseçicilik denir. Algıdaseçicilikte dikkat önemlidir. Dikkat algılamayahazır olmayı
ifade eder. Biz çevremizde, dikkat ettiğimiz nesneleri ve olayları algılarız. Aynı vitrine
bakan iki arkadaştan gömleğe ihtiyacı olan gömleği, kazağa ihtiyacı olanın kazağı görmesi
gibi... Algılamayahazır olma da önemlidir. Bu bireydenkaynaklanan bir unsurdur. Kişi,pek
çok uyaran arasındansadece birini ya da birkaçını algılayabilir. Örneğin, bir anne gece
ağlayanbebeğinin sesini duyabilir; amatelefonun sesini duymayabilir. Bu annenin neyi
algılamayahazır olduğu ile ilgilidir. Güdülenme de algılama için önemli bir etkendir.
Güdülenmeye göre, herhangi bir şeyi algılarken görmek istediğimizi görür, duymak
istediğimiziduyarız. Fazla ve gereksiz bilgileriönemsemeyiz. Seçicilikte önemli etkenlerden
biridir. Önceden algılanan nesne ve olaylar bellekteiz bırakır. Yeni bir algılama olduğunda,
eski yaşantıların bellekteki izleriyle yeni algı birleşerek, bellekte iz bırakır. Uyarıcıların
renkleri, büyüklüğü, şiddeti gibi bazı özellikleri dikkatimizi çeker.Renkli uyarıcılar, renksiz
uyarıcılardan daha çok dikkat çeker.
AYIRT ETME BECERİSİNİN GELİŞİMİ
Ayırtetme önceden bir bütün olarak görülen bir nesne ya da durumun, zamanla
parçalarını, ayrıntılarını ve benzer nesneleri birbirindenayrıkılan özelliklerini, algılama
eğilimiolarak nitelendirilir. Erken çocukluk döneminde çocuk, karmaşık bir şekli bütün
olarak algılar;fakat ayrıntılara dikkat etmez. Altı yaşından sonra ayrıntılara dikkat etmeye,
ayrıntıları birleştirmeye ve bütünleyici bir algılamaya yönelir. Böylece bütünü,parçaları,
parçalarınbirbiriyle ve bütünle olan ilişkileriniaynıanda algılama gerçekleşebilir. Algı için
ön koşul,şekil ve zemin ayrımıdır. Şekli zeminde, parçayı bütünden ayırtetme ergenliğe
kadargelişir. Çocuk erken çocukluk yıllarında sesin de ayırt edilmesi gelişimini sürdürür.
NESNE NLLLLSSSSSAAAA
NesneKavram[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT]
[SIZE=3]NESNE KAVRAMI
[/SIZE][/FONT][SIZE=3][/SIZE]
[SIZE=3][FONT="Times New Roman"]Çocuk, nesneyle ilgili üç temel beceriyi kazandığında dünyayla[/SIZE]
Etkileşimi;etkili, işlevselve yetişkininkine benzer olacaktır. Bu beceriler:
Nesnedevamlılığı,
Nesnedeğişmezliği,
Nesne kimliğidir
BEN MERKEZCİLİKTE AZALMA
Benmerkezcilik, küçük çocuklarda vardır. Herkesin kendisi gibi düşündüğünü,
hissettiğini,kendisinin sevdiği şeyleri, herkesin sevdiğini, kendisinin sevmediği şeyleri de
sevmediğinidüşünür. Kendi görüş ve algılarının herkes tarafından aynı şekilde anlaşıldığını
düşünür.Kâğıda çizdiği karalamaların bebek olduğuna inanır ve söyler. Herkesin resmi,
bebek olarak gördüğünü düşünür. Diğer kişilerin resmi, bebek olarakgörmemesini
kavrayamaz ve sinirlenir. Bir kâğıda bir şeyler çizer, bunun bir köpek olduğunu söyler ve
herkesin bunu bir köpek olarak gördüğünü düşünür
DİKKAT:
Dikkat; dikkat süresi ve dikkat seçiciliği olarak isimlendirilen ikisüreçten oluşur.
Yaşlabirlikte dikkatin süresinde ve seçiciliğindedeğişme olur.
Dikkat süresi, bireyin bir noktaya yöneldiği zaman olarak tanımlanabilir. Odak
noktasının değişmesi de dikkat dağılmasıdır.
Dikkat seçiciliğiyse,odaklanan uyarıcıyı tanıma, belirgin ve temel nitelikleribelirleme
işlemi olarak ifade edilir.
Dikkati ayıran 2 etmen vardır bunlar;dış ve iç etmenler
BELLEK VE HATIRLAMA GÜCÜ
Bellek, bireyin tecrübelerinden edindiği ve öğrendiği bilgileri güvenilir birbiçimde,
tam ve doğruolarak zihinde tutmaya, istenildiğizaman kullanmaya olanak sağlayanyetenek
olarak isimlendirilir. Belleğin güvenilirliğini hatırlama gücü gösterir. Bellek üçyapısal
bileşimdenoluşur:
Duyusalkayıt
Kısa süreli bellek
Uzun süreli bellek
Ak[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]l Yürütme ve Problem Çözme
AkılYürütme, daha önceden öğrenilmiş bilgileri yeni karşılaşılan bir soruna çözüm
bulabilmek için birleştirme ve düzenleme süreci olaraknitelendirilir. Düşünmesemboller
aracılığıyla gerçekleşir. Semboller de olay ve nesnegibi dışuyarıcıları temsil eden
işaretlerdir.
Yarat[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]c[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]l[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]k[/FONT]
Toplumun ve insanlığın gelişmesinde yaratıcılık önemlidir. İnsanın belirli bir
yeteneğiniifade eden yaratıcılık, doğuştan getirilen gizil bir güçtür.Her çocukta yaratıcı
olma yeteneğibulunur. Yaratıcılığın sürekliliği, derecesi ve ortaya çıkışı çocuktan çocuğa
farklılık gösterir. Yaratıcılık sayesinde çocuk, olayları kendisine göre yorumlar. Yarat[FONT="TimesNewRoman]ı[/FONT][/B][B][FONT="Times New Roman"]c[/FONT][FONT="TimesNewRoman]ı[/FONT][/B][B][FONT="Times New Roman"]l[/FONT][FONT="TimesNewRoman]ı[/FONT][/B][B][FONT="Times New Roman"]k,[/FONT]
“bilinen bir şeydenyeni bir şey çıkarmak, özgün bir senteze varmak,birtakım sorunlara yeni
çözüm yolları bulmak,daha önceden kullanılmamış ilişkiler arasındaki ilişkileri kurmak ve
böylece yeni bir düşünce şeması içinde yeni yaşantı, deneyim, fikir ve ürünlerortaya
koymak” olarak tanımlanır. Yaratıcı düşünmenin yaşamımızdaki en önemli işlevi,
karşılaştığımız sorunları çözebilmektİR
[/FONT]
ZEKA
Bilişselgelişim ve zekâ birbirinindestekleyicidir. Bilişseletkinlikler, zekâ gelişimine
katkı sağlar. Zekâ düzeyiyse bilişsel etkinliklerin ürünü ile ilişkili olarak ortaya çıkar.
Çocuklarınhepsinin gelişimselbecerileri, temel düzey olarak aynı yaşta aynı oranda
gelişmeyebilir[/FONT]
Zekây[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]Belirleyen Faktörler[/FONT]
Zekâyı belirleyen faktörler kalıtım ve çevredir.
ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUKLAR
gelişimsüreci içinde genel zekâ fonksiyonlarının normalin
altındaolması, öğrenme ve sosyal uyum sağlayıcı davranışlarda bozukluğun görülmesi
olarak tanımlanır. Zekâ bölümü puanları 70 ve altındadır. Bu çocuklar[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]n e[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]itimlerindeki[/FONT]
temel amaç,bağımsız yaşama becerilerini, kapasiteleriölçüsünde geliştirmektir.Zihinsel
yetersizliğiolan çocukların,zekâ yetenekleri kronolojik yaşlarının altındadır. Bu çocuklarda
şu özellikler görülür:
Geç ve güç öğrenme,
Dikkatleri dağınıklığı,
Kısasüreli belleklerinde problem olması,
Dil ve konuşmabozuklukları,
Kişilik ve sosyal özelliklerindeproblemler görülür.
PİAGET'E GÖRE BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI
Adaptasyon, bireylerin çevrelerine uyma şeklidir. Piaget adaptasyonlailgili
düşüncelerini,insanlarınçevreyle olan etkileşimlerinigözlemleyerek oluşturmuştur.
Çevreyle olan etkileşim, bireyde değişmeye neden olabilir. Bilişsel gelişim süreci içindeki
çocuklar, çevrelerine adapte olmayı sürdürürler. Örneğin, çocuk ulaşamayacağı bir oyuncağa
dokunmak için ona doğru hareket eder ya da yardım ister. Nesneye doğru hareket etmesi
çocuğunkonumunu değiştirmesine neden olurken, çocuğun çevreye adapte olduğunu
gösterir. Çocuk yeni bilgiler kazandıkça, adaptasyon şekillenir. O halde adaptasyonu(uyum),
çevreye uyum sağlamakiçin organizmanınbir becerisi olarak tanımlamakmümkündür.
Piaget, çocukların asimilasyon (özümleme) veakamodasyon (kendini uydurma) şeklinde
adapte olduklarını ifade eder.
Asimilasyon (özümleme),çocuğun sahip olduğu düşünce ve alışkanlıkların içine yeni
nesneleri katmasıdır. Çocuk asimilasyonda mevcutolan şemayı yeni deneyime uygulamaya
çalışır.Çocuğun dünyayı anlamlı, tutarlı algılaması ve bilgileri kavramasıdır. Bebek bir
nesneyi sallama, atma şemalarını kazanmışsa yeni bir nesneye de aynı şemaları
uygulayacaktır. Yeni aldığı nesneyi de atacak ve sallayacaktır. Yani onu özümseyecektir
Akamodasyon (Kendiniuydurma),bebekdünyayıalgılamak için bilgi ve algılarını
özümseye başlar.Bu özümsenenler, var olan şemaları etkileyebilir, onları değiştirebilir.
Böylece yeni bir nesneye uyum sağlanmış olur. Yeni nesneye uymak içinhareket şemasının
değişmesi, yeni nesneye kendiniuydurma (akamodasyon) olarak ifade edilir. Örneğin küçük
bir çocuk, bir sincap gördüğü zaman onu yavru kedi olarakisimlendirir. Bu yeni nesneyi
(sincap) var olan yavru kedi şeması içinde özümser. Çocuk yeni algısını var olan şeması
içinde özümsemiş durumdadır; ancak daha sonra gördüğü nesneler arasındaki farklılıklar
sonucu ya da birisi tarafından bu farklılıklar belirtildiğinde, kedi şeması ile sincap arasındaki
farklılıkları gözlemlediğinde bilişsel yapısı içine sincap uyum sağlamaktadır. Çocuklar sahip
oldukları kategorileriçine, yeni nesneleri özümseyerek (asimilasyon) yeni bir nesneye yeni
bir anlam getirerek, yeni nesneyi kendine uydurarak(akamodasyon) çevrelerine uyum
(adaptasyon) sağlarlar.
Organizasyon,bebeğin birbirinden farklı şemaları birleştirdiği ve kaynaştırdığı bir
süreç olarak ifade edilir. Örneğin, 3 aylık bebek önce gözünü diker, sonrauzanır. Bu bakma
ve uzanma şemalarını, şemalarını birleştirmesini gerektirir. 5 aylık bir bebek çıngırağı alıp
dudaklarına götürdüğünde bakma, uzanma, ağzına alma olarak üç şemayı birleştirmiştir.
DuyuMotor Dönem (0-2 ya[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Bu dönem, doğumdanbaşlayarak iki yaşına kadar süren dönemi kapsar. Enkritik
kazanımların elde edildiği dönemdir
ReflekslerA[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](0-1 Ay)[/FONT]
Yeni doğanın, birçok refleksini kullandığı bir dönemdir. Dünyaya yeni gelenbebek,
yaşamadünyaya getirdiğirefleksleri ile uyum sağlar.Bu bebeklerde emme refleksi çok
güçlüdür. Emme refleksi nesnelerle ilişkisini sağlayan önemli bir araçtır. İlk haftalarda
bebek, memeyi ve parmaklarını emerken daha sonra başka nesneleri emmeye başlar.
Nesneler emme şemasına özümsenir. Bebek tokken parmağını ya da yorgan uçlarını
emerken, açken memeyi arar, diğer nesneleri atar. Bu dönemdekibebek, meme başını diğer
nesnelerden ayırt eder.
[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lk Al[FONT="TimesNewRoman][B]ış[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kanl[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]klar ve Birinci Döngüsel Tepkiler A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](1-4 Ay)[/FONT]
Alışkanlık (emme refleksi gibi) basit birrefleks üzerine kurulmuş şemadır. Bu şemalar
ortaya çıkanuyaranlardan tamamen ayrılmıştır. Örneğin, birinci aşamadaki bir bebek
biberon gösterildiğinde veya ağzına dokundurularak uyarıldığında emme şeması
geliştirebilir.Bir aylık olduğunda bebeğin, haz duymak için basit hareketleridenemeye
başladığı görülür. Elini hareket ettirir vebu hareketten memnun kaldığındahareketi tekrarlar.
Bacaklarını hareket ettiren çocuk, neşeyle bacaklarını birbirine vurur. Bu etkinlikler
tesadüfen bir kere yapıldığında bebek memnun kalırsa hareketi tekrarlar. Bu durumabirinci
döngüsel tepkiler denir. Örneğin, bebek yanlışlıkla parmağını ağzına yaklaştırarak emmeye
başlar.Bu davranış hoşuna gittiğinde bebek tekrar emmek için oparmağını aramaya başlar.
Emme şeması hoşuna giderse, bebek bunutekrarlar. Piaget bu tür davranışı tepkiolarak
isimlendirmiştir;çünkü çocuk başlangıçta, olaya tepki vermektedir. Butepkilere ilk adını
vermiştir.Bu tepkiler tesadüfen ortaya çıkanilginç ve haz veren bir olayı tekrarlamakiçin
bebeğinçabasıüzerine kurulmuş şemalardır. Bebek alışkanlıkları ve döngüsel tepkileri
tekrarladığında bu alışkanlıklar ve döngüsel tepkiler kalıplaşır.
[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kinci Döngüsel Tepkisel A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](4-8 Ay)[/FONT]
Bu dönemde bebeğin,nesne merkezli olduğu vedünyaya odaklandığı görülmektedir.
Örneğin,bebek çıngırağını sallar, ilginç ses duyar, çıngırağı tekrar sallar, sesi bir defa daha
duyar ve tekrarlar. İlginç sonuç oluşturan bu davranışların tekrarlanmasına ikinci döngüsel
tepkiler olarak ifade edilir. Artık bebek emme gibi basit şemalardan, kavrama ve sallamagibi
çeşitlişemaları birleştirdiği, bebekte daha karmaşık davranışların ortaya çıktığı
görülmektedir. Nesne devamlılığının ilk temelleri bu dönemde atılır. Örneğin top bebeğin
elinden alınıp saklandığı zaman topun alındığı yöne doğru elini uzatır; ama aramak için bir
çaba içine girmez, topu unutur. Görme alanının dışındaki nesneler yok demektir.Bebek için
topu tekrar ortaya çıkardığımızda bebeğe bu büyü gibi gelir. Bundandolayı“ce-e oyunu”
gibiinsanların venesnelerin kaybolup tekrar ortaya çıktığı oyunlar hoşuna gider.
[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kinci Döngüsel TepkilerinKoordinasyonu ve Amaca Yönelik[/FONT]
Davran[FONT="TimesNewRoman][B]ış[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lar A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](8-12 Ay)[/FONT]
Bebekler daha önceden öğrendiği şemaları, koordineli olarak birleştirerek amaçlı
davranış sergilerlerve amaçla, aracı ayırt edebilir. Bebek nesneye bakar,o nesneyi kavrar.
Hedefe ulaşmakiçin anlamları veamacıayırabilir. Bebek bir sopayı tutar (manipüle eder)
(anlam), gerektiğinde sopayı uzaktaki bir oyuncağa ulaşmak için kullanabilir (amaç).Piaget
çocuğunbir amaca ulaşmakiçin plan yaptığını ileri sürer. Çocuk bir oyuncağı elde etmek
amacıyla,önce hareketli bir nesneyi yerinden oynatmak veya oyuncağına ulaşmasını
engelleyen bir nesneyi kenara itmek için geliştirdiği vurma şemasını, uzanma ve kavrama
şemalarıyla birleştirebilir. Vurma şemasını yeni bir durumda değil, belirli bir hedefe ulaşmak
için ara adımolarak kullandığı görülmektedir.Bu dönemde bebek algı alanından kaybolan
nesneyi aramakta ve onu gizleyen nesneyiitebilirken, nesne başkabir şeyin altına
gizlendiğinde,onu ilk aradığı yerdearadığıgörülmektedir. Topubir örtünün altına
sakladığımızda örtüyü kaldırarak topu alabilir; ama örtününaltından alıp minderin altına
koyduğumuzda, topu ilk sakladığımız örtünün altında arar
ÜçüncüDöngüsel Tepkiler, Yenilik, Merak A[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](12-18 Ay)[/FONT]
Yürüyebilme yeteneğini kazanan çocuğun dünyayı araştırma özgürlüğü bulunur.
Böylece deneyimleri de artar. Bebek nesnelerin sahipolduğu özelliklerin çeşidine ve
kendinin bu nesnelerle yapabileceklerinin ne olduğu konusunda meraklıdır. Bir bloğun
düşmesi,dönmesi, başkabir nesneye vurma işlevi,zeminde yuvarlanma işlevigibi nesnenin
daha birçok işlevlerinekarşımeraklıdır. Bebeğin yeni araçlarını keşfetme eğilimi gösterdiği
bu dönemde, üçüncü döngüsel tepkiler görülür.Yenilikle ilgilendiğininilk göstergesidir.
Üçüncü döngüsel tepkiler arasından “çekme hareketini”tekrarlar. Bu hareketin tepkilerini,
değişik nesnelere uygulamaya çalışır. Kapıyı çektiğinde kapının açıldığını, annesi saçını
çektiğindeonun bağırdığını, olayı göremediği halde, acı çektiğini öğrenir. Çocuklar
nesnelerin özellikleri ve çeşitli hareketlere nasıl yanıt verdiği hakkında, deneme yanılma
yöntemini izlemektedirler. Örneğin çocuklar, düşen nesnelerin özellikleriniilginç bulur,
genellikle eşyaları düşürüp neler olduğunu izler. Nesneyi nasıl düşürdükleri yani nereden, ne
kadaryükseklikten veya uzaklıktanattıkları, değişiklik gösterir.
ZihinselKombinasyonlar ve Problem Çözme A[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](18-24 Ay)[/FONT]
Çocuklarınzihinsel fonksiyonları duyumotor dönemden, sembolik düzeye dönüşür.
Çocuk sembollerle düşünmeyi öğrenir. Sembollerle düşünme ya da dünyadaki insanları,
nesneleri ve olayları temsil veya sembolize edenzihinsel imgeler, kavramlar kullanmak,
çocuğundili, işlevsellik öncesi dönemdekullanmasının temellerini oluşturmaktadır. Örneğin
resimyapmak, sembolik süreçlere dayanır.
[FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lem Öncesi Dönem (2-7 ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Piaget’in işlemöncesi dönemi iki aşamadaincelediğigörülür.
Ön yargı aşaması ( 2- 4 Yaş)
Önsezi aşaması (4-7 Yaş)
Ön Yarg[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]( 2- 4 Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
İşlevsellik öncesi dönemin, çocuğun sembolleştirme yeteneği ya da kendi iç
dünyasındakinesneleri ve olayları temsiletmesi için sözcükler, imgeler ve hareketler
kullanma becerisi geliştirmesi en belirgin özelliğidir. Bu dönemdeki çocuğun en büyük
başarılarından biri, dili iyi öğrenebilmesidir.
ÖnseziA[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](4-7 Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Nesneleri sınıflandırma, nitelendirme veya ilişkilendirme gibi belirli zihinselişlemler
uygulasa da bu işlemleri yerine getirirken hangiilkeleri kullandığını bilmemektedir. Bu
dönemde çocuk, sorun çözebilir; ama soruları neden bu şekilde çözdüğünü açıklayamaz.
Çocuk yar[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]mant[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ksal ak[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]l da[/FONT]yürütebilir.Örneğin, “Bulutlar neden hareketeder?” diye
sorulduğunda “İnsanlar yürüyünce çekilirler.”diye cevap verir.
Somut [FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lemler Dönemi (7-11Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Artıkmantıksal ilişkileri kavramaya başlar. Nesneler hakkında kurulan, nedensel
mantıksomut işlemler dönemi olarakisimlendirilir. Somut olarak adlandırılmasının nedeni,
çocuklarınsomut yani elle tutulabilen nesneler hakkındaneden ileri sürelebilmesi olmasıdır.
İşlemler olarak isimlendirilmesininnedeniyse çocuklarınbir şeyi organize etmek ve sistemli
yolakoymak için zihinlerini çalıştırarak işlemler yapmasıdır.
Soyut [FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lemler Dönemi (11 Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ve Yukar[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]s[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Piaget bu dönemin 11 yaşından başlayıp ergenlik boyunca devam ettiğini ve yetişkin
gibi düşünebildiği ifade etmiştir. Bu dönemin en önemliözelliklerinden birisi olasılıklı
düşünmeningelişmesidir. Düşünce esnektir. Çocuk karmaşık durumların üstesinden gelir;
fakat çocuğuntecrübesi nicelik açısından yetişkinden daha azdır. Bilişsel işlemlerin gelişerek
artmasıyla problemlere değişik çözümler bulunur.
Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]sel Geli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]imin Di[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]er Geli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]im Alanlar[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]yla [/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]li[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kisi[/FONT]
Çocuğunçevresini tanıyıp araştırma yapabilmesi için, bilişsel gelişiminin sağlıklı
olması gerekir.Bütün gelişimalanlarıbirbiriyle ilişkili olup birbirinden ayrı düşünülemediği
için, bilişselgelişim de diğer gelişim alanlarıyla ilişkilidir. Örneğin dildeki gelişmeler
kavram oluşması ve problem çözmedeki ilerlemelereolanak sağlar.Bazısüreçler, birbiriyle
o kadar yakındanilişkilidir ki, birbirlerinden ayırt edilmeleri zordur. Algılama ve kavram
oluşturmasüreçleri duyusal uyarıcıların yorumlanması ve örgütlenmesi ile ilgilidir.Bilişsel
gelişimdeolan bazı aksaklıklar, diğer gelişim alanlarında da problemlerin yaşanmasına
neden olabilir. Fiziksel gelişimde problemi olan bir çocuğun çevresini araştırarak keşfetmesi,
yaşıtlarına göre daha yavaş olabilir.
ÇokluZekâ Kuram[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT]
[FONT="Times New Roman"]Ara[/FONT]ştırmalar, zekânın ölçülebilen ve anlamlı bir şekilde ifade edilebilen durağan bir
yapı olmadığını, aksine hayat boyu gelişimini sürdürebilen açık, hareketli bir sistem
olduğunuda göstermektedir. Çoklu Zekâ Teorisini Howard Gardner tarafından ortaya1983
atılmıştır. Howard Gardner’sa, tek çeşit zekâ olduğunun aksine, zekânın çoğul bir olay
olduğuna karar vermiştir. Gardner zekâyı aşağıdaki gibi tanımlamaktadır:
Çoklu zekâ kuram[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]n[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]n temeldü[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ünceyap[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]s[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]a[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]a[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]daki özellikleri kapsar:[/FONT]
Çokluzekâ kuramınagöre birçok sayıdazekâ alanı vardır.
Zekâlarçeşitli biçimlerde gösterilir.
Zekâprofilleri bireye özgüdür.
Zekâlargüçlendirilebilme, geliştirilebilmeözelliğine sahiptir.
Bir öğrenmeyi gerçekleştirmenin birçok yolu vardır.
SÖZEL D[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]LSEL ZEKÂ[/FONT]
“Yazar-Hatip-Avukat-[FONT="TimesNewRoman][B]Ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]air-Gazeteci-Editör-Politikac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]-Kütüphaneci[/FONT]
MANTIKSAL-MATEMAT[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]KSEL ZEKÂ[/FONT]
“Bilim adam[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Filozof, Matematikçi, Mühendis, Genetik Bilimci,Muhasebeci,[/FONT]
Doktor, Ara[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]t[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]rmac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],Ekonomist[/FONT]
MÜZ[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]KSEL R[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]TM[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]K ZEKÂ[/FONT]
“Müzisyen,Şarkıcı, Besteci, Söz Yazarı, Orkestra şefi, Müzik eleştirmeni”
GÖRSEL UZAMSAL ZEKÂ
“Mimar, Mühendis, Ressam, Artist, Fotoğrafçı, Kameraman, Heykeltıraş, Tasarımcı,
Dekoratörlük,Kaptan, Pilot, İzci,Rehber”
BEDENSEL K[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]NESTET[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]K ZEKÂ[/FONT]
“Atlet, Balerin, Olimpiyat Atleti, Dansçı, Heykeltıraş, Sporcu, Oyuncu, Marangoz,
Cerrah,Teknik direktör, Koreografi, Mim Sanatçısı, Pandomim Sanatçısı, Sanatçılık”
K[FONT="TimesNewRoman][B]İŞİ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]LER ARASI SOSYAL ZEKÂ
Dan[FONT="TimesNewRoman][B]ış[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]man, Ö[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]retmen,Yönetim, [/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]letme,Psikologluk, Rehberlik Uzman[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],[/FONT]
Politikac[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],Terapist, Pazarlamac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],Psikolog, Komedyen, Halkla ili[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kiler,Sat[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]c[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]”[/FONT]
K[FONT="TimesNewRoman][B]İŞİ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]SEL-[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ÇSELZEKÂ[/FONT]
“Yazar, [FONT="TimesNewRoman][B]Ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]air, Filozof, Psikoterapist, Ara[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]t[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]rmac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Sosyal Hizmet Uzman[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Sanatç[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],[/FONT]
[FONT="TimesNewRoman][B]İş [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]Adam[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Ressam, Heykelt[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ra[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]”[/FONT]
DO[FONT="TimesNewRoman][B]Ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ACI-VAROLU[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]Ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ÇU ZEKÂ[/FONT]
“Ka[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]if, Zoolog, Botanik Uzman[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Zoolog, Organik Kimyager, Biyolog, Jeolog,[/FONT]
Meteoroloji Uzman[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Arkeolog, Çiçekçi, Doktor, Foto[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]rafç[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Da[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]c[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], [/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]zci, Çiftçi,[/FONT]
Bahç[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]van,Veteriner”[/FONT]
Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]sel Geli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ime Uygun Etkinlikler[/FONT]
Bilişselgelişime uygun bir aşama geçiren çocukların bu sırada desteklenmesi
önemlidir. Algı,dikkat, bellek ve hatırlama,yaratıcılık, akıl yürütme, problem çözme gibi
becerilerini geliştiren etkinliklere çocukların ve grubun ihtiyacına, yaş ve gelişim seviyesine
göre yer verilerek bilişsel gelişime katkıda bulunmak mümkündür. Çocuklarabu beceriler
etkinlikler esnasında ve günlük yaşantı sırasında yapılanlar anlatılarak kazandırılabilir.
Çocuklarınetkinliklerinde algılayabilme,dikkatlerini toplama, kelime dağarcığını
arttırma,sözlü anlatımlarını teşvik etme, el göz koordinasyonlarını, kalem kullanma
becerilerini geliştirmenin yanı sıra eşleştirebilme, değişik ilişkiler kurabilme, gruplama,
sıralama,eksik tamamlama ve karşılaştırma yapabilme gibi zihinsel işlevleri kolaylaştıracak
çalışmalarayer verilir. Çocuğungelişim düzeyini dikkate alarak, neyiyapamadıkları,
başaramadıkları göz önüne tutularak yapabildiği etkinliklerden başlamak gerekir.
[/FONT][/FONT][/FONT][/FONT]
İnsanı insan yapan özelliklerden biri debilişsel gücüdür. Bu gücüyle diğer canlılardan
üstün hale gelerek, onları egemenliği altına alır. Doğayla başa çıkmaya çalışarak, kültürel
değerlerüretir, teknolojiyi geliştirerek,yaşamı kolaylaştırır ve anlamlı kılar. Eğitim de
insanınbilişgücünü geliştirmeye rehberlik eder.
Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][B][FONT="Times New Roman"],[/FONT][/B]ileri zihinselsüreçleri içerir. Zihinsel süreçler; dikkat, algı, bellek, dil gelişimi,
okuma ve yazma, problem çözme, anımsama, düşünme, akıl, yaratıcılık vb. kapsayan geniş
bir terimdir. Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]selgeli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]im[/FONT]; doğumundan başlayarak, çevremizdeki dünyayla
etkileşimimizisağlayan ve dünyamızı anlamamızı yarayan bilginin edinilip kullanılmasına,
saklanmasına,yorumlanarak yeniden düzenlenmesine, değerlendirilmesineyardım eden,
bütün zihinsel süreçleri içine alan bir gelişim alanıdır. Birey, zihinsel süreçlerde hemnitelik
hem de içerik açısından giderek yetkinleşir. Bu gelişimin önemli bir öğesi olan bilgi
kazanma yöntemiyle, zihinsel etkinlikler arasında sıkı bir ilişki vardır. Bilişsel gelişim
çocuğungördüğü, duyduğu, dokunduğu tattığı nesneler hakkında düşünmesini ifade eder. Bu
düşünceniniçerdiği konular, etki tepki ilişkisini, olaylardaki ardışıklığı, nesneler arasındaki
benzerlik ve farklılığı anlamak, objeleri kategorizeedebilmek, mantıkyürüterek cevaplamayı
içerir
BİLİŞSEL GELİŞİM İLE İLGİLİ ÖGELER
GİZİL GÜÇ
Potansiyel, gerçekleşmeyen ama gerçekleşebilecek olan, saklı olan güç anlamına
gelmektedir. Çocuğun kalıtımla getirdiği ve e[FONT="TimesNewRoman]ğ[/FONT][FONT="Times New Roman"]itim yoluyla ortaya çıkacağı düşünülen
yetenekleri ve özellikleri gizil güç olarakisimlendirilir. Kalıtımla gelen doğal yollarla ortaya
çıkanözellikler gizli değildir.Gizil güç eğitimyoluyla ortaya çıkar.
YETENEK
Bireyin bilişsel,duyuşsal ve motor davranışlarla ilgili gizil gücü yetenekolarak
nitelendirilir. Birey; bilişsel, duyuşsal ve motor yetenekleriyle bilgive becerileri öğrenir.
Bireyin yetenekleri öğrenmenin, bir meslek edinmenin,bir ürün üretmenin dayandığı gizil
güçtür. Birey, yeteneklerini; öğrenme yoluyla yeterliliğe dönüştürür. Yeterlilik, bireyin
yeteneklerinin iş yapabilecek, uygulamayapabilecek, ürün üretebilecek, eyleme geçebilecek
nitelikteaçığa çıkarılmasıdır. Yeterlilik, eyleme geçebilmeniteliğidir.
ALGI
İnsanın doğumdan itibaren, yaşamı boyunca duyularını kullanarak çevresindeki
bilgileri organize etme, anlama, yorumlama ve yenidurumlara kendini uydurma sürecine,
algı denir.Algılamamız sağlayan, duyu organlarımız olan gözün, kulağın, ağzın, burnun, elin
ve ayağınsağlıklı olması uyarıcılara anlam verilerek, yorumlanması için önemlidir. Örneğin;
yolun karşısından gelen arkadaşımız bize doğru yürümektedir. Açıkça bize doğru yürürken,
bize doğrubakmaktadır.Bizim görüntümüz onun gözüne, retinasınayansımıştır. Biyolojik
yapısı içerisinde göz bu görüntüyü beyneulaştırmıştır. Beyin burada yapması gereken
duyusal bilginin alınmasından sonra, anlama, seçilme,düzenleme ve yorumlama aşamalarını
gerçekleştirir.Arkadaşımızın bizi fark ederek, selamlamasını bekleriz. Parlak bir ışığın, el
fenerinin ışığı olduğu, ancak algı yoluyla ayırt edilebilirALGIDA SEÇİCİLİK[/FONT]
Çevremizde çok sayıda uyarıcı vardır. Organizmanın bunların tümünü birden
algılaması zordur. Bu nedenle organizmaçevreden gelen uyarıcıların bazılarını seçmesine,
algıdaseçicilik denir. Algıdaseçicilikte dikkat önemlidir. Dikkat algılamayahazır olmayı
ifade eder. Biz çevremizde, dikkat ettiğimiz nesneleri ve olayları algılarız. Aynı vitrine
bakan iki arkadaştan gömleğe ihtiyacı olan gömleği, kazağa ihtiyacı olanın kazağı görmesi
gibi... Algılamayahazır olma da önemlidir. Bu bireydenkaynaklanan bir unsurdur. Kişi,pek
çok uyaran arasındansadece birini ya da birkaçını algılayabilir. Örneğin, bir anne gece
ağlayanbebeğinin sesini duyabilir; amatelefonun sesini duymayabilir. Bu annenin neyi
algılamayahazır olduğu ile ilgilidir. Güdülenme de algılama için önemli bir etkendir.
Güdülenmeye göre, herhangi bir şeyi algılarken görmek istediğimizi görür, duymak
istediğimiziduyarız. Fazla ve gereksiz bilgileriönemsemeyiz. Seçicilikte önemli etkenlerden
biridir. Önceden algılanan nesne ve olaylar bellekteiz bırakır. Yeni bir algılama olduğunda,
eski yaşantıların bellekteki izleriyle yeni algı birleşerek, bellekte iz bırakır. Uyarıcıların
renkleri, büyüklüğü, şiddeti gibi bazı özellikleri dikkatimizi çeker.Renkli uyarıcılar, renksiz
uyarıcılardan daha çok dikkat çeker.
AYIRT ETME BECERİSİNİN GELİŞİMİ
Ayırtetme önceden bir bütün olarak görülen bir nesne ya da durumun, zamanla
parçalarını, ayrıntılarını ve benzer nesneleri birbirindenayrıkılan özelliklerini, algılama
eğilimiolarak nitelendirilir. Erken çocukluk döneminde çocuk, karmaşık bir şekli bütün
olarak algılar;fakat ayrıntılara dikkat etmez. Altı yaşından sonra ayrıntılara dikkat etmeye,
ayrıntıları birleştirmeye ve bütünleyici bir algılamaya yönelir. Böylece bütünü,parçaları,
parçalarınbirbiriyle ve bütünle olan ilişkileriniaynıanda algılama gerçekleşebilir. Algı için
ön koşul,şekil ve zemin ayrımıdır. Şekli zeminde, parçayı bütünden ayırtetme ergenliğe
kadargelişir. Çocuk erken çocukluk yıllarında sesin de ayırt edilmesi gelişimini sürdürür.
NESNE NLLLLSSSSSAAAA
NesneKavram[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT]
[SIZE=3]NESNE KAVRAMI
[/SIZE][/FONT][SIZE=3][/SIZE]
[SIZE=3][FONT="Times New Roman"]Çocuk, nesneyle ilgili üç temel beceriyi kazandığında dünyayla[/SIZE]
Etkileşimi;etkili, işlevselve yetişkininkine benzer olacaktır. Bu beceriler:
Nesnedevamlılığı,
Nesnedeğişmezliği,
Nesne kimliğidir
BEN MERKEZCİLİKTE AZALMA
Benmerkezcilik, küçük çocuklarda vardır. Herkesin kendisi gibi düşündüğünü,
hissettiğini,kendisinin sevdiği şeyleri, herkesin sevdiğini, kendisinin sevmediği şeyleri de
sevmediğinidüşünür. Kendi görüş ve algılarının herkes tarafından aynı şekilde anlaşıldığını
düşünür.Kâğıda çizdiği karalamaların bebek olduğuna inanır ve söyler. Herkesin resmi,
bebek olarak gördüğünü düşünür. Diğer kişilerin resmi, bebek olarakgörmemesini
kavrayamaz ve sinirlenir. Bir kâğıda bir şeyler çizer, bunun bir köpek olduğunu söyler ve
herkesin bunu bir köpek olarak gördüğünü düşünür
DİKKAT:
Dikkat; dikkat süresi ve dikkat seçiciliği olarak isimlendirilen ikisüreçten oluşur.
Yaşlabirlikte dikkatin süresinde ve seçiciliğindedeğişme olur.
Dikkat süresi, bireyin bir noktaya yöneldiği zaman olarak tanımlanabilir. Odak
noktasının değişmesi de dikkat dağılmasıdır.
Dikkat seçiciliğiyse,odaklanan uyarıcıyı tanıma, belirgin ve temel nitelikleribelirleme
işlemi olarak ifade edilir.
Dikkati ayıran 2 etmen vardır bunlar;dış ve iç etmenler
BELLEK VE HATIRLAMA GÜCÜ
Bellek, bireyin tecrübelerinden edindiği ve öğrendiği bilgileri güvenilir birbiçimde,
tam ve doğruolarak zihinde tutmaya, istenildiğizaman kullanmaya olanak sağlayanyetenek
olarak isimlendirilir. Belleğin güvenilirliğini hatırlama gücü gösterir. Bellek üçyapısal
bileşimdenoluşur:
Duyusalkayıt
Kısa süreli bellek
Uzun süreli bellek
Ak[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]l Yürütme ve Problem Çözme
AkılYürütme, daha önceden öğrenilmiş bilgileri yeni karşılaşılan bir soruna çözüm
bulabilmek için birleştirme ve düzenleme süreci olaraknitelendirilir. Düşünmesemboller
aracılığıyla gerçekleşir. Semboller de olay ve nesnegibi dışuyarıcıları temsil eden
işaretlerdir.
Yarat[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]c[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]l[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]k[/FONT]
Toplumun ve insanlığın gelişmesinde yaratıcılık önemlidir. İnsanın belirli bir
yeteneğiniifade eden yaratıcılık, doğuştan getirilen gizil bir güçtür.Her çocukta yaratıcı
olma yeteneğibulunur. Yaratıcılığın sürekliliği, derecesi ve ortaya çıkışı çocuktan çocuğa
farklılık gösterir. Yaratıcılık sayesinde çocuk, olayları kendisine göre yorumlar. Yarat[FONT="TimesNewRoman]ı[/FONT][/B][B][FONT="Times New Roman"]c[/FONT][FONT="TimesNewRoman]ı[/FONT][/B][B][FONT="Times New Roman"]l[/FONT][FONT="TimesNewRoman]ı[/FONT][/B][B][FONT="Times New Roman"]k,[/FONT]
“bilinen bir şeydenyeni bir şey çıkarmak, özgün bir senteze varmak,birtakım sorunlara yeni
çözüm yolları bulmak,daha önceden kullanılmamış ilişkiler arasındaki ilişkileri kurmak ve
böylece yeni bir düşünce şeması içinde yeni yaşantı, deneyim, fikir ve ürünlerortaya
koymak” olarak tanımlanır. Yaratıcı düşünmenin yaşamımızdaki en önemli işlevi,
karşılaştığımız sorunları çözebilmektİR
[/FONT]
ZEKA
Bilişselgelişim ve zekâ birbirinindestekleyicidir. Bilişseletkinlikler, zekâ gelişimine
katkı sağlar. Zekâ düzeyiyse bilişsel etkinliklerin ürünü ile ilişkili olarak ortaya çıkar.
Çocuklarınhepsinin gelişimselbecerileri, temel düzey olarak aynı yaşta aynı oranda
gelişmeyebilir[/FONT]
Zekây[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]Belirleyen Faktörler[/FONT]
Zekâyı belirleyen faktörler kalıtım ve çevredir.
ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUKLAR
gelişimsüreci içinde genel zekâ fonksiyonlarının normalin
altındaolması, öğrenme ve sosyal uyum sağlayıcı davranışlarda bozukluğun görülmesi
olarak tanımlanır. Zekâ bölümü puanları 70 ve altındadır. Bu çocuklar[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]n e[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]itimlerindeki[/FONT]
temel amaç,bağımsız yaşama becerilerini, kapasiteleriölçüsünde geliştirmektir.Zihinsel
yetersizliğiolan çocukların,zekâ yetenekleri kronolojik yaşlarının altındadır. Bu çocuklarda
şu özellikler görülür:
Geç ve güç öğrenme,
Dikkatleri dağınıklığı,
Kısasüreli belleklerinde problem olması,
Dil ve konuşmabozuklukları,
Kişilik ve sosyal özelliklerindeproblemler görülür.
PİAGET'E GÖRE BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI
Adaptasyon, bireylerin çevrelerine uyma şeklidir. Piaget adaptasyonlailgili
düşüncelerini,insanlarınçevreyle olan etkileşimlerinigözlemleyerek oluşturmuştur.
Çevreyle olan etkileşim, bireyde değişmeye neden olabilir. Bilişsel gelişim süreci içindeki
çocuklar, çevrelerine adapte olmayı sürdürürler. Örneğin, çocuk ulaşamayacağı bir oyuncağa
dokunmak için ona doğru hareket eder ya da yardım ister. Nesneye doğru hareket etmesi
çocuğunkonumunu değiştirmesine neden olurken, çocuğun çevreye adapte olduğunu
gösterir. Çocuk yeni bilgiler kazandıkça, adaptasyon şekillenir. O halde adaptasyonu(uyum),
çevreye uyum sağlamakiçin organizmanınbir becerisi olarak tanımlamakmümkündür.
Piaget, çocukların asimilasyon (özümleme) veakamodasyon (kendini uydurma) şeklinde
adapte olduklarını ifade eder.
Asimilasyon (özümleme),çocuğun sahip olduğu düşünce ve alışkanlıkların içine yeni
nesneleri katmasıdır. Çocuk asimilasyonda mevcutolan şemayı yeni deneyime uygulamaya
çalışır.Çocuğun dünyayı anlamlı, tutarlı algılaması ve bilgileri kavramasıdır. Bebek bir
nesneyi sallama, atma şemalarını kazanmışsa yeni bir nesneye de aynı şemaları
uygulayacaktır. Yeni aldığı nesneyi de atacak ve sallayacaktır. Yani onu özümseyecektir
Akamodasyon (Kendiniuydurma),bebekdünyayıalgılamak için bilgi ve algılarını
özümseye başlar.Bu özümsenenler, var olan şemaları etkileyebilir, onları değiştirebilir.
Böylece yeni bir nesneye uyum sağlanmış olur. Yeni nesneye uymak içinhareket şemasının
değişmesi, yeni nesneye kendiniuydurma (akamodasyon) olarak ifade edilir. Örneğin küçük
bir çocuk, bir sincap gördüğü zaman onu yavru kedi olarakisimlendirir. Bu yeni nesneyi
(sincap) var olan yavru kedi şeması içinde özümser. Çocuk yeni algısını var olan şeması
içinde özümsemiş durumdadır; ancak daha sonra gördüğü nesneler arasındaki farklılıklar
sonucu ya da birisi tarafından bu farklılıklar belirtildiğinde, kedi şeması ile sincap arasındaki
farklılıkları gözlemlediğinde bilişsel yapısı içine sincap uyum sağlamaktadır. Çocuklar sahip
oldukları kategorileriçine, yeni nesneleri özümseyerek (asimilasyon) yeni bir nesneye yeni
bir anlam getirerek, yeni nesneyi kendine uydurarak(akamodasyon) çevrelerine uyum
(adaptasyon) sağlarlar.
Organizasyon,bebeğin birbirinden farklı şemaları birleştirdiği ve kaynaştırdığı bir
süreç olarak ifade edilir. Örneğin, 3 aylık bebek önce gözünü diker, sonrauzanır. Bu bakma
ve uzanma şemalarını, şemalarını birleştirmesini gerektirir. 5 aylık bir bebek çıngırağı alıp
dudaklarına götürdüğünde bakma, uzanma, ağzına alma olarak üç şemayı birleştirmiştir.
DuyuMotor Dönem (0-2 ya[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Bu dönem, doğumdanbaşlayarak iki yaşına kadar süren dönemi kapsar. Enkritik
kazanımların elde edildiği dönemdir
ReflekslerA[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](0-1 Ay)[/FONT]
Yeni doğanın, birçok refleksini kullandığı bir dönemdir. Dünyaya yeni gelenbebek,
yaşamadünyaya getirdiğirefleksleri ile uyum sağlar.Bu bebeklerde emme refleksi çok
güçlüdür. Emme refleksi nesnelerle ilişkisini sağlayan önemli bir araçtır. İlk haftalarda
bebek, memeyi ve parmaklarını emerken daha sonra başka nesneleri emmeye başlar.
Nesneler emme şemasına özümsenir. Bebek tokken parmağını ya da yorgan uçlarını
emerken, açken memeyi arar, diğer nesneleri atar. Bu dönemdekibebek, meme başını diğer
nesnelerden ayırt eder.
[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lk Al[FONT="TimesNewRoman][B]ış[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kanl[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]klar ve Birinci Döngüsel Tepkiler A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](1-4 Ay)[/FONT]
Alışkanlık (emme refleksi gibi) basit birrefleks üzerine kurulmuş şemadır. Bu şemalar
ortaya çıkanuyaranlardan tamamen ayrılmıştır. Örneğin, birinci aşamadaki bir bebek
biberon gösterildiğinde veya ağzına dokundurularak uyarıldığında emme şeması
geliştirebilir.Bir aylık olduğunda bebeğin, haz duymak için basit hareketleridenemeye
başladığı görülür. Elini hareket ettirir vebu hareketten memnun kaldığındahareketi tekrarlar.
Bacaklarını hareket ettiren çocuk, neşeyle bacaklarını birbirine vurur. Bu etkinlikler
tesadüfen bir kere yapıldığında bebek memnun kalırsa hareketi tekrarlar. Bu durumabirinci
döngüsel tepkiler denir. Örneğin, bebek yanlışlıkla parmağını ağzına yaklaştırarak emmeye
başlar.Bu davranış hoşuna gittiğinde bebek tekrar emmek için oparmağını aramaya başlar.
Emme şeması hoşuna giderse, bebek bunutekrarlar. Piaget bu tür davranışı tepkiolarak
isimlendirmiştir;çünkü çocuk başlangıçta, olaya tepki vermektedir. Butepkilere ilk adını
vermiştir.Bu tepkiler tesadüfen ortaya çıkanilginç ve haz veren bir olayı tekrarlamakiçin
bebeğinçabasıüzerine kurulmuş şemalardır. Bebek alışkanlıkları ve döngüsel tepkileri
tekrarladığında bu alışkanlıklar ve döngüsel tepkiler kalıplaşır.
[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kinci Döngüsel Tepkisel A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](4-8 Ay)[/FONT]
Bu dönemde bebeğin,nesne merkezli olduğu vedünyaya odaklandığı görülmektedir.
Örneğin,bebek çıngırağını sallar, ilginç ses duyar, çıngırağı tekrar sallar, sesi bir defa daha
duyar ve tekrarlar. İlginç sonuç oluşturan bu davranışların tekrarlanmasına ikinci döngüsel
tepkiler olarak ifade edilir. Artık bebek emme gibi basit şemalardan, kavrama ve sallamagibi
çeşitlişemaları birleştirdiği, bebekte daha karmaşık davranışların ortaya çıktığı
görülmektedir. Nesne devamlılığının ilk temelleri bu dönemde atılır. Örneğin top bebeğin
elinden alınıp saklandığı zaman topun alındığı yöne doğru elini uzatır; ama aramak için bir
çaba içine girmez, topu unutur. Görme alanının dışındaki nesneler yok demektir.Bebek için
topu tekrar ortaya çıkardığımızda bebeğe bu büyü gibi gelir. Bundandolayı“ce-e oyunu”
gibiinsanların venesnelerin kaybolup tekrar ortaya çıktığı oyunlar hoşuna gider.
[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kinci Döngüsel TepkilerinKoordinasyonu ve Amaca Yönelik[/FONT]
Davran[FONT="TimesNewRoman][B]ış[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lar A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](8-12 Ay)[/FONT]
Bebekler daha önceden öğrendiği şemaları, koordineli olarak birleştirerek amaçlı
davranış sergilerlerve amaçla, aracı ayırt edebilir. Bebek nesneye bakar,o nesneyi kavrar.
Hedefe ulaşmakiçin anlamları veamacıayırabilir. Bebek bir sopayı tutar (manipüle eder)
(anlam), gerektiğinde sopayı uzaktaki bir oyuncağa ulaşmak için kullanabilir (amaç).Piaget
çocuğunbir amaca ulaşmakiçin plan yaptığını ileri sürer. Çocuk bir oyuncağı elde etmek
amacıyla,önce hareketli bir nesneyi yerinden oynatmak veya oyuncağına ulaşmasını
engelleyen bir nesneyi kenara itmek için geliştirdiği vurma şemasını, uzanma ve kavrama
şemalarıyla birleştirebilir. Vurma şemasını yeni bir durumda değil, belirli bir hedefe ulaşmak
için ara adımolarak kullandığı görülmektedir.Bu dönemde bebek algı alanından kaybolan
nesneyi aramakta ve onu gizleyen nesneyiitebilirken, nesne başkabir şeyin altına
gizlendiğinde,onu ilk aradığı yerdearadığıgörülmektedir. Topubir örtünün altına
sakladığımızda örtüyü kaldırarak topu alabilir; ama örtününaltından alıp minderin altına
koyduğumuzda, topu ilk sakladığımız örtünün altında arar
ÜçüncüDöngüsel Tepkiler, Yenilik, Merak A[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](12-18 Ay)[/FONT]
Yürüyebilme yeteneğini kazanan çocuğun dünyayı araştırma özgürlüğü bulunur.
Böylece deneyimleri de artar. Bebek nesnelerin sahipolduğu özelliklerin çeşidine ve
kendinin bu nesnelerle yapabileceklerinin ne olduğu konusunda meraklıdır. Bir bloğun
düşmesi,dönmesi, başkabir nesneye vurma işlevi,zeminde yuvarlanma işlevigibi nesnenin
daha birçok işlevlerinekarşımeraklıdır. Bebeğin yeni araçlarını keşfetme eğilimi gösterdiği
bu dönemde, üçüncü döngüsel tepkiler görülür.Yenilikle ilgilendiğininilk göstergesidir.
Üçüncü döngüsel tepkiler arasından “çekme hareketini”tekrarlar. Bu hareketin tepkilerini,
değişik nesnelere uygulamaya çalışır. Kapıyı çektiğinde kapının açıldığını, annesi saçını
çektiğindeonun bağırdığını, olayı göremediği halde, acı çektiğini öğrenir. Çocuklar
nesnelerin özellikleri ve çeşitli hareketlere nasıl yanıt verdiği hakkında, deneme yanılma
yöntemini izlemektedirler. Örneğin çocuklar, düşen nesnelerin özellikleriniilginç bulur,
genellikle eşyaları düşürüp neler olduğunu izler. Nesneyi nasıl düşürdükleri yani nereden, ne
kadaryükseklikten veya uzaklıktanattıkları, değişiklik gösterir.
ZihinselKombinasyonlar ve Problem Çözme A[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](18-24 Ay)[/FONT]
Çocuklarınzihinsel fonksiyonları duyumotor dönemden, sembolik düzeye dönüşür.
Çocuk sembollerle düşünmeyi öğrenir. Sembollerle düşünme ya da dünyadaki insanları,
nesneleri ve olayları temsil veya sembolize edenzihinsel imgeler, kavramlar kullanmak,
çocuğundili, işlevsellik öncesi dönemdekullanmasının temellerini oluşturmaktadır. Örneğin
resimyapmak, sembolik süreçlere dayanır.
[FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lem Öncesi Dönem (2-7 ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Piaget’in işlemöncesi dönemi iki aşamadaincelediğigörülür.
Ön yargı aşaması ( 2- 4 Yaş)
Önsezi aşaması (4-7 Yaş)
Ön Yarg[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]A[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]( 2- 4 Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
İşlevsellik öncesi dönemin, çocuğun sembolleştirme yeteneği ya da kendi iç
dünyasındakinesneleri ve olayları temsiletmesi için sözcükler, imgeler ve hareketler
kullanma becerisi geliştirmesi en belirgin özelliğidir. Bu dönemdeki çocuğun en büyük
başarılarından biri, dili iyi öğrenebilmesidir.
ÖnseziA[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]amas[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"](4-7 Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Nesneleri sınıflandırma, nitelendirme veya ilişkilendirme gibi belirli zihinselişlemler
uygulasa da bu işlemleri yerine getirirken hangiilkeleri kullandığını bilmemektedir. Bu
dönemde çocuk, sorun çözebilir; ama soruları neden bu şekilde çözdüğünü açıklayamaz.
Çocuk yar[FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]mant[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ksal ak[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]l da[/FONT]yürütebilir.Örneğin, “Bulutlar neden hareketeder?” diye
sorulduğunda “İnsanlar yürüyünce çekilirler.”diye cevap verir.
Somut [FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lemler Dönemi (7-11Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Artıkmantıksal ilişkileri kavramaya başlar. Nesneler hakkında kurulan, nedensel
mantıksomut işlemler dönemi olarakisimlendirilir. Somut olarak adlandırılmasının nedeni,
çocuklarınsomut yani elle tutulabilen nesneler hakkındaneden ileri sürelebilmesi olmasıdır.
İşlemler olarak isimlendirilmesininnedeniyse çocuklarınbir şeyi organize etmek ve sistemli
yolakoymak için zihinlerini çalıştırarak işlemler yapmasıdır.
Soyut [FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]lemler Dönemi (11 Ya[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ve Yukar[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]s[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"])[/FONT]
Piaget bu dönemin 11 yaşından başlayıp ergenlik boyunca devam ettiğini ve yetişkin
gibi düşünebildiği ifade etmiştir. Bu dönemin en önemliözelliklerinden birisi olasılıklı
düşünmeningelişmesidir. Düşünce esnektir. Çocuk karmaşık durumların üstesinden gelir;
fakat çocuğuntecrübesi nicelik açısından yetişkinden daha azdır. Bilişsel işlemlerin gelişerek
artmasıyla problemlere değişik çözümler bulunur.
Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]sel Geli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]imin Di[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]er Geli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]im Alanlar[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]yla [/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]li[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kisi[/FONT]
Çocuğunçevresini tanıyıp araştırma yapabilmesi için, bilişsel gelişiminin sağlıklı
olması gerekir.Bütün gelişimalanlarıbirbiriyle ilişkili olup birbirinden ayrı düşünülemediği
için, bilişselgelişim de diğer gelişim alanlarıyla ilişkilidir. Örneğin dildeki gelişmeler
kavram oluşması ve problem çözmedeki ilerlemelereolanak sağlar.Bazısüreçler, birbiriyle
o kadar yakındanilişkilidir ki, birbirlerinden ayırt edilmeleri zordur. Algılama ve kavram
oluşturmasüreçleri duyusal uyarıcıların yorumlanması ve örgütlenmesi ile ilgilidir.Bilişsel
gelişimdeolan bazı aksaklıklar, diğer gelişim alanlarında da problemlerin yaşanmasına
neden olabilir. Fiziksel gelişimde problemi olan bir çocuğun çevresini araştırarak keşfetmesi,
yaşıtlarına göre daha yavaş olabilir.
ÇokluZekâ Kuram[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT]
[FONT="Times New Roman"]Ara[/FONT]ştırmalar, zekânın ölçülebilen ve anlamlı bir şekilde ifade edilebilen durağan bir
yapı olmadığını, aksine hayat boyu gelişimini sürdürebilen açık, hareketli bir sistem
olduğunuda göstermektedir. Çoklu Zekâ Teorisini Howard Gardner tarafından ortaya1983
atılmıştır. Howard Gardner’sa, tek çeşit zekâ olduğunun aksine, zekânın çoğul bir olay
olduğuna karar vermiştir. Gardner zekâyı aşağıdaki gibi tanımlamaktadır:
Çoklu zekâ kuram[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]n[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]n temeldü[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ünceyap[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]s[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]a[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]a[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]daki özellikleri kapsar:[/FONT]
Çokluzekâ kuramınagöre birçok sayıdazekâ alanı vardır.
Zekâlarçeşitli biçimlerde gösterilir.
Zekâprofilleri bireye özgüdür.
Zekâlargüçlendirilebilme, geliştirilebilmeözelliğine sahiptir.
Bir öğrenmeyi gerçekleştirmenin birçok yolu vardır.
SÖZEL D[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]LSEL ZEKÂ[/FONT]
“Yazar-Hatip-Avukat-[FONT="TimesNewRoman][B]Ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]air-Gazeteci-Editör-Politikac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]-Kütüphaneci[/FONT]
MANTIKSAL-MATEMAT[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]KSEL ZEKÂ[/FONT]
“Bilim adam[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Filozof, Matematikçi, Mühendis, Genetik Bilimci,Muhasebeci,[/FONT]
Doktor, Ara[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]t[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]rmac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],Ekonomist[/FONT]
MÜZ[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]KSEL R[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]TM[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]K ZEKÂ[/FONT]
“Müzisyen,Şarkıcı, Besteci, Söz Yazarı, Orkestra şefi, Müzik eleştirmeni”
GÖRSEL UZAMSAL ZEKÂ
“Mimar, Mühendis, Ressam, Artist, Fotoğrafçı, Kameraman, Heykeltıraş, Tasarımcı,
Dekoratörlük,Kaptan, Pilot, İzci,Rehber”
BEDENSEL K[FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]NESTET[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]K ZEKÂ[/FONT]
“Atlet, Balerin, Olimpiyat Atleti, Dansçı, Heykeltıraş, Sporcu, Oyuncu, Marangoz,
Cerrah,Teknik direktör, Koreografi, Mim Sanatçısı, Pandomim Sanatçısı, Sanatçılık”
K[FONT="TimesNewRoman][B]İŞİ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]LER ARASI SOSYAL ZEKÂ
Dan[FONT="TimesNewRoman][B]ış[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]man, Ö[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]retmen,Yönetim, [/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]letme,Psikologluk, Rehberlik Uzman[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],[/FONT]
Politikac[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],Terapist, Pazarlamac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],Psikolog, Komedyen, Halkla ili[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]kiler,Sat[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]c[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]”[/FONT]
K[FONT="TimesNewRoman][B]İŞİ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]SEL-[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ÇSELZEKÂ[/FONT]
“Yazar, [FONT="TimesNewRoman][B]Ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]air, Filozof, Psikoterapist, Ara[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]t[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]rmac[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Sosyal Hizmet Uzman[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Sanatç[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"],[/FONT]
[FONT="TimesNewRoman][B]İş [/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]Adam[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Ressam, Heykelt[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ra[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]”[/FONT]
DO[FONT="TimesNewRoman][B]Ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ACI-VAROLU[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]Ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ÇU ZEKÂ[/FONT]
“Ka[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]if, Zoolog, Botanik Uzman[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Zoolog, Organik Kimyager, Biyolog, Jeolog,[/FONT]
Meteoroloji Uzman[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Arkeolog, Çiçekçi, Doktor, Foto[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]rafç[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], Da[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ğ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]c[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"], [/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]İ[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]zci, Çiftçi,[/FONT]
Bahç[FONT="TimesNewRoman][B]ı[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]van,Veteriner”[/FONT]
Bili[FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]sel Geli[/FONT][FONT="TimesNewRoman][B]ş[/B][/FONT][FONT="Times New Roman"]ime Uygun Etkinlikler[/FONT]
Bilişselgelişime uygun bir aşama geçiren çocukların bu sırada desteklenmesi
önemlidir. Algı,dikkat, bellek ve hatırlama,yaratıcılık, akıl yürütme, problem çözme gibi
becerilerini geliştiren etkinliklere çocukların ve grubun ihtiyacına, yaş ve gelişim seviyesine
göre yer verilerek bilişsel gelişime katkıda bulunmak mümkündür. Çocuklarabu beceriler
etkinlikler esnasında ve günlük yaşantı sırasında yapılanlar anlatılarak kazandırılabilir.
Çocuklarınetkinliklerinde algılayabilme,dikkatlerini toplama, kelime dağarcığını
arttırma,sözlü anlatımlarını teşvik etme, el göz koordinasyonlarını, kalem kullanma
becerilerini geliştirmenin yanı sıra eşleştirebilme, değişik ilişkiler kurabilme, gruplama,
sıralama,eksik tamamlama ve karşılaştırma yapabilme gibi zihinsel işlevleri kolaylaştıracak
çalışmalarayer verilir. Çocuğungelişim düzeyini dikkate alarak, neyiyapamadıkları,
başaramadıkları göz önüne tutularak yapabildiği etkinliklerden başlamak gerekir.
[/FONT][/FONT][/FONT][/FONT]
