- Katılım
- 12 Kas 2012
- Mesajlar
- 17
- Tepki Skoru
- 0
- Puanları
- 0
TANIMI VE ÖNEMİ
Bedeni oluşturantüm organlarıngelişmesi, boyun uzaması,
kilonun artışı,kemiklerin gelişimi,dişlerin çıkması ve değişmesi, kas, beyin ve
tüm sistemler(sinir, sindirim, dolaşım, solunum, boşaltım gibi) ve duyu
organlarının gelişimidir.
Gelişim yaşam boyu sürer; ancak çocuklukdöneminde diğertüm dönemlere
oranla açıkçadaha fazla görülebilir. Fiziksel gelişimçocuğun beden yapısındaki
niceliksel değişme ve artışları içerir. Gelişimin iki şekli vardır
NİCEL/SAYISAL:Ağırlık, boy sözcük sayısındaki artış gibi rakamsal olarak ifadeedilen artışı belirler.
NİTELİKSEL:
Yapıdave çeşitlilikteki gelişimi belirtir. Örneğin; çocuğun kaslarının
çalışmaşeklinde olduğu gibi…
Fiziksel gelişimin,insan hayatınının neredeyse tamamını etkilediği bilinmektedir.
Özellikle insan gelişiminin en hızlı olduğu dönemler olarak bilinenbebeklik ve ergenlik
döneminde kişide,gözle görülebilir nitelikte değişiklikler meydana gelir. Gelişimin hızlı
olduğubu dönemleri bireyin sağlıklı geçirişi, sonraki yaşamının sağlam temellerini
oluşturur.
0-12 YAŞ ÇOCUKLARINDA FİZİKSEL GELİŞİMİNİN ÖZELLİKLERİ
Fiziksel gelişimleilgili olarak dünya üzerindeki pek çok toplumda vücut ölçümlerinin
her yeni kuşakta,bir öncekine nazaran farklılaştığı savunulmaktadır.Buna göre bebekler
bundan 50-60 yılöncesine kıyasladaha iri olarak dünyaya gelmekteler. Çocuklar anne ve
babalarının kendi yaşlarındaki halinden daha ağır ve daha uzun boyludurlar. Örneğin; 8
yaşındakibir çocuk anne ve babasının 8 yaşındaki halinden daha ağır ve daha uzun boyludur.
Bu sonuç hemen hemen tüm dünya ülkelerindekiçocuklarla ilgili yapılanaraştırmalar
sonucunda bulunan bulgulardır.
Kuşaklararasındaki bu farklılığın nedeninin sağlık koşullarının, geçtiğimiz yüzyıllara
oranla çok fazla düzelmiş olması çocukların beslenme şekli, hastalıklardan daha iyi
korunmaları, hijyen koşullarının daha iyi olması, daha iyi tıbbi yardım almaları ve daha
iyi eğitimli anne babalar tarafından büyütülmeleri nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.
BOY KİLO
Bebeklik dönemindeki sağlıklı gelişiminin kanıtı bebeğin düzenli olarak kilo
almasıdır. Bebek beşinci ayda doğum ağırlığının iki katına, birinci yılda üç katına, ikinci
yıldaortalama olarak dört katınaulaşır. Bebeğin bir yıl içersinde boyu ortalama75cm’ye,
kilosu ise 10kg’a ulaşır. Bebek ilk 6 ay boyunca ayda8cm,ikinci 6 ay boyunca ayda 4cm
uzar.1-2 yaş arasında boy uzunluğu 10-12cm artış gösterir.2-4 yaşları arasında yılda yaklaşık
7cm uzar.4 yaşlaergenliğin başladığı 10-12 yaş arasında yılda 5-6cm uzar.1. yaşın sonunda
doğumuzunluğunun % 50 si kadar, 2. yaşın sonunda ise %75 i kadar dahauzamaktadırlar.4
yaşındaise doğum boyunun yaklaşık 2 katı kadar olur.
Bebeğinnormal gelişimiiçin anne sütünün yararı tartışılmaz bir gerçektir.
Hem kızhem de erkek çocuklarındaboy büyümesi ve ağırlık artması doğumdan
sonraki ilk birkaç yıl içersinde ve ergenlik dönemindehızlıyken, ilk çocukluk ve erinlik
öncesindeoldukça yavaştır.
Kızve erkek çocuklar arasındaboy ve kilo yönünden farklılıklar vardır,bunun nedeni
de erkek çocukların kızlara oranla daha çok kemik vekas kütlesine sahip olmalarıdır.On bir
yaş civarı çocukların büyüme ve gelişmelerinde yavaşlama görülmeye başlar, bu dönemdeki
çocuk birçok aktiviteye katılarak beceri kazanır, aynı zamanda gelişimindeki yavaşlamadan
istifade ederek bedenine alışması da kolaylaşır.
Büyüme ve gelişmeninyavaşlamasına karşın, özellikle kız çocuklarında bu dönemde
boy ve kilo artışının yanında ilk adet dönemi görülür.Erkeklerdeyse 15–16 yaşlarında ikincil
cinsiyetbelirtileri görülür.
Kaslar vücudun hareket sisteminin aktif elemanları olup kemiklerin üzerini örten
bölümünü oluşturur.Vücut hareketlerini kaslar sayesinde yapar. Çocuğun doğumda
kaslarının ağırlığı beden ağırlığına göre 1/5 ile 1/4 arasındadır, ergenlikte bu oran 1/3 iken
yetişkinlikteise 2/5 si kadardır.
Kaslarınvücuttaki gelişimibelli bir sıraizler, önce büyük kaslar sonrada küçük kaslar
gelişir.Doğumdan sonraki ilk aylarda gözkaslarıaktif haldedir, dörtyedi aylar arasındabaşı
ve bedeninin üst kısmını destekleyen kaslarla, el ve kolhareketini sağlayankasların kontrolü
sağlanır.
Erken çocukluk dönemindeyse daha çok, kaba motorhareketler ince motor
hareketlerden daha önce kendini gösterir. Örneğin çocuklar bu dönemde rahatlıkla koşup
zıplayabilirken, düğme ilikleme ve makas kullanmagibi becerileri yapmada zorlanırlar
KAS TİPLERİ
Kaslar istemli ve istemsiz kaslar olmak üzere ikiyeayrılır:
İSTEMLİ KASLAR:
İstenilen zamanda istenilenhareketleri sağlayankaslara denir.
Örneğin; Kol, boyun, baş, bacak, parmak, göz kapağı kasları bu gruba girer
İSTEMSİZ K
Bu kaslarınözelliği kişiye bağlı olmadan çalışmalarıdır. Örneğin:
Mide, kalp, karaciğer, dalak, bağırsaklar….vb iç organlarımız istemsiz çalışan kaslar girer.
KASLARIN VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ
İskeletsisteminin hareketini sağlarlar
Vücudunenerji deposudur
Dilinhareketini sağlarve konuşmaya yardım eder
Organların çalışmasını etkiler
Kalbinçalışmasında ve kan dolaşımında etkin rolleri vardır
Solunum sisteminin çalışmasına yardımcı olurlar
KEMİK VE DİŞLER
Yeni doğanın kemikleri kıkırdaktır.zamanla bu kıkırdak doku kalsiyum, fosfat ve diğer minerallerlin etkisiyle
kemikleşmeyebaşlar. Yeni doğan bebekte toplam 270 kemik vardır. İlk yıllardaki kemik
gelişimihızlıyken ilk çocuklukta bu hız düşer; ancak ergenlik dönemindekemik gelişiminin
tekrar hızlandığı görülür
Yeni doğanbebeğin başı vücuduna oranla daha büyüktür.Normal bir yetişkindebaş
beden büyüklüğünün1/8 i kadardır,yeni doğanda ise bu oran 1/4 kadardır.
Yeni doğanın baş çevresi yaklaşık olarak 35cm dir. 3. ayda40.5cm, 6 ayda 43cm, 1
yaşında46cm’dir. Başınbüyümesi, beyin büyümesini yansıttığı için tüm çocuklarda dikkatle
izlenmelidir.
Göğüsçevresi yenidoğandabaşçevresiyle birbirineçok yakın olup neredeyse eşittir. 1
yaşındansonra göğüsçevresi baş çevresinigeçer. Doğumdagöğüs çevresi 33 cm’dir.1
yaşında47 cm, 5 yaşında55 cm’dir.
Verilen tüm ölçümlerin yaklaşık değerler olduğu ve bireysel farklılıklara göre bu
oranlardaki değişikliklerin normal olduğu unutulmamalıdır; ancak bulunan sonuçlar büyük
farklılık taşıyorsa, en yakın zamanda çocuğun bir uzmana götürülmesigerekir.
Yeni doğanbebeğin kafatası arasında altı tane boşluk vardır,bu boşluklara
bıngıldak(fontonel) adı verilir. Bunların beş tanesi doğumun ilk günlerinde kapanırken
tepedeki bıngıldak on iki-on sekiz ayaları arasında kapanır. Kemik hastalığı olanlarda
bıngıldaklar geç kapanırken, beyin gelişiminde problem olmayan çocuklardadaha erken
kapanmaktadır.
ÇOCUKLARIN DİŞ SAĞLIĞININ KORUNMASINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR:
Bebeklerin dişetleri,emzirildikten hemen sonra kalan süt veya mama kalıntılarını
temizlemek için bir bezle silinmelidir. Bu temizlikileri yaş diş sağlığı için çok önemlidir.
Çocuğasüt dişlerinin çıkmasından itibaren doğru diş fırçalama ve diş ipi kullanma
alışkanlığı kazandırılmalıdır.
Gün içerisinde çok sık şekerli gıdaları yemekten kaçınılmalıdır.
Diş fırçaları 3-5 ayda bir değiştirilmelidir.
Sert yiyecekler dişlerle kırılmamalıdır.
Dişleriğne, kürdan vb. ile karıştırılmamalıdır.
Diş sağlığı açısından kalsiyum vb. mineraller vevitaminler yönünden zengin
yiyeceklerin yeterli ve dengeli alımına özen gösterilmelidir.
Düzenliaralıklarla diş doktoruna gidilip gereklikontroller yaptırılmalıdır.
SİSTEMLER VE ORGANLAR
SİNDİRİM SİSTEMİ
Bebeğinsindirim sistemi, anne sütü ve onun bileşimineyakın gıdaları sindirebilecek
niteliktedir. Beklerin midesi küçük olduğundan, beslenme sırasında mide kapasitesi oranında
besin alımına dikkat edilmelidir, Bebeğin çabuk acıkacağı gözönünde bulundurularak az ve
sıksık beslenmesi gerekir. Ancak yaşla birlikte mide kapasitesi debüyüdüğünden alınması
gereken besin miktarı da bu oranda artar.
Diş sağlığını korumak ve olası olumsuzlukları gidermek amacıyla özellikle alınması
gereken vitamin ve kalsiyum ihtiyacının karşılanmasına özen gösterilmelidir. Aksihalde diş
sağlığı bozulacak ve istenmeyen durumlarortaya çıkacaktır.
SOLUNUM SİSTEMİ
Hücrelerin fonksiyonlarını yerlerine getirmeleri içinenerjiye ihtiyaçları vardır. Bu
enerji besin öğelerinin ve oksijenin kullanılmasıyla sağlanır.
KALP VE KAN DOLAŞIMI
Kalp herkesin kendi yumruğu büyüklüğünde olan bir organdır. İnsan vücudunda
bulunan en güçlü kas kalp kasıdır. Dakikada ortalama 70 kez kasılır. Kalbin bir günde
pompaladığı kanyaklaşık 20 tonun üzerindedir. Yeni doğan bebeğin kalbi ortalama 120-140
arasındaartar, bu hızsonraki yaşlardadüşer ve yetişkin seviyesine gelir. Normal bir
yetişkinin kalbi dakikada 60-70 arasında atar.
BOŞALTIM SİSTEMİ
Vücutta oluşanartık maddeler, hücreler tarafından doğrudan kana gönderilir.Kan bu
maddeleri alarak vücudun boşaltım kanallarına iletir.Su ve karbondioksitfazlası
solunumla,su ve tuzlarsa terleme yoluyla vücuttan dışarı atılır.Üre,ürik asit,su ve tuz
böbrekler tarafındanidrarla dışarı atılır.İdrarın % 95’i sudur. İlk yıllarda böbreklerin
çalışması düzensizdir. Bebeğin idrar yapma sayısı beslenme ve çevre koşullarına bağlı olarak
değişkenlik gösterir. Bebeğin aldığı gıda ve sıvı miktarı arttıkça idrar yapma sayısı da o
oranda artar.
Özellikle bebeklerin altının ıslak bırakılmasından kaynaklı olan idrar yolu
enfeksiyonlarının oluşmasına meydan vermemek için gereklihijyen koşullarının sağlanması
gerekir. Kızçocuklarının alt temizliği yapılırken kirliliğin üretme organlarına yayılması
önlenmelidir.
BEYİN VE SİNİR SİSTEMİ
Beyin, beyincik ve omurilikten oluşur. Merkezi sinir sisteminden 43çift sinir çıkar,
bunlarınon iki çifti beyinden çıkar,bunlara kafa çiftleri adı verilir.Bunlar ses duyma,söz
söyleme,tad alma,okuma ve yazma,dengeli yürüme gibifaaliyetlerin gerçekleşmesini
sağlar.Geriyekalan 31 çift sinirse kaslara ve iç organlara gider.Bu sinirler kasların görevini
yapmasını sağlar.
Merkezi sinir sistemi, ilk çocukluk döneminde hızlıyken erinlik döneminden sonra
durur. Çocukluk döneminde beyin ölçüsünde son derecebir yavaşlamasöz konusudur.
Beynin doğumöncesi ve doğum sonrasındaki gelişimi hızlıdır. Bu büyüme ve gelişmeye
beynin büyüme hamlesi denir.
İnsan doğumda yaşamı boyunca sahip olabileceği nöron hücrelerinin tümünesahiptir.
Beyinde hücre kaybı meydana geldiğinde, bu hücrenin yerine yenihücre oluşmaz.
Yaşamın ilk yıllarında zamanının çoğunu uyuyarak geçiren çocuk,ikinci aydan
itibaren çevreyle yavaş yavaş etkileşime girmeye başlar. Sinir sistemi ve kasların
olgunlaşmasıyla başını üçüncü ayda dik tutar, beşinci ayda dönme hareketlerininyanında
altıncı aya doğru, oturma eylemini gerçekleştirir. Giderek ayakta durma,yürüme ve koşma
gibibüyük kaslarını kullanma ile ilgili becerilerkazanmaya başlar.
ERGENLİK DÖNEMİNİN FİZİKSEL VE FİZYOLOJIK ÖZELLİKLERİ
Büyümenin en hızlı olduğu dönemlerden biri de ergenlikdönemidir. Bu dönemde
çocuk biyolojik değişim ve olgunlaşmasını tamamlayarak yetişkin görünümüne girer.
Ergenlik altı aylabir yıla kadar süren, erinlik döneminide içine alan beş-altı yıl süren bir
dönemdir
Erinlik dönemi çocukluğun sonu ve ergenliğin başlangıcı arasındaki bir ya da iki yılı
kapsayan dönemdir. Erinlik döneminde, kızlar erkeklere oranla daha uzunve ağırdırlar,
kızların çoğu bu dönemde yılda 5-10cm büyürlerkenerkeklerdeki bu oran genellikle büyüme
on-on altı yaşlarında başlar ve her yıl 8-12cm büyürler. Daha sonra bubüyüme yavaşlayarak
20 yaşınakadar sürer.
Bu dönemde kızlardave erkeklerdeki iç salgı bezlerininçalışma fonksiyonları
değiştiğinden, erkeklerde cinsiyethormonlarının artması spermlerin artmasına neden olur,
aynı zamandasakal ve tüylenmeler daha da yoğunlaşır. Dış görünüm de değişerek kemik ve
kaslar hızlagelişmeye başlar. Kızlardaysa ise bu dönem erkeklereoranla, birkaç yıldaha
erken başlar.Cinsiyet hormonlarının artması yumurta hücrelerinin de artmasına neden olur.
Kızlardabelirgin olarak kilo artışı,göğüslerde büyüme ve kalçalarda genişleme görülür.
Ergenlik çağındakideğişiklikler, cinsel salgı bezlerinin kana bol miktarda salgı
bırakmalarıyla başlar. Erkeklerde testesteron, kızlarda östrojen salgıları, beyindeki hipofiz
bezinin uyarılmasıyla bol miktarda üretilir. Kızlarda ergenlik döneminin ilkgöstergesi adet
kanamasının başlamasıdır. Erkeklerdeyse açık bir belirti yokken, vücuttaki kıllanmanın,
cinsel organlarda büyüme ve sperm üretiminin başlaması bir gösterge olarak kabuledilebilir.
Cinsel gelişimve vücuttaki değişiklikler 20 yaşına kadar devam eder; ancak ilk
zamanlardaki kadar hızlı değildir.
Ergenlik dönemi boyunca beden ağırlığı kızlarda 16 kg, erkeklerdeyse 20kgartar. İç
organlarınhızla büyümesi ve kütlesinin artması, kas dokusunda gelişme ve yağ dokusunda
artma, ergenlikte beden ağırlığında gözlenen belirgin artışın öğelerindendir. Gerek kızlarda,
gerekse erkeklerde vücutta yağ depolanması sonucu ağırlıkta belirgin bir artma gözlenir.
Ergenlik döneminde baş kemikleri dışındaki tüm iskelet sistemindebelirli bir sıraile
büyümede hızlanmagörülür. İlkönce el ve ayaklarınbüyümesi hızlanır, sonra ön kol ve
bacaklar, daha sonra üst kol ve uyluklar uzar.Uzunlamasınabüyümeyi, vücudun enine
büyümesindeki hızlanmatakip eder. Öncelikle kalçalar ve göğüs,sonra omuzlar genişlerve
en son olarak da baş uzar. Bütün bunlar ergenlikte boyuzamasının nedenleri arasında yer
alır.
Erinlik döneminde kızlar, hem boy, hemde ağırlık bakımından erkeklerden üstündür.
İskelet gelişimi yönünden de kızlar erkeklere göre daha gelişmiştir. Örneğin, 14 yaşındaki
bir kızın iskelet gelişimi,16 yaşındaki bir erkeğin iskelet gelişimine erişmiş durumdadır
FİZİKSEL GELİŞİMİNİN DİĞER GELİŞİM ALANLARIYLA İLİŞKİSİ
Fiziksel gelişimtüm gelişim alanlarının başlangıcıdır .Çocuğun fiziksel gelişimi onun
diğergelişim alanlarını etkileyebilir. Örneğin, fiziksel yönden gelişmemiş bir çocuk
arkadaşları ile birlikte oynamakta zorlukçeker, çabuk yorulur. Bu durum çocuğun
psikolojisini olumsuz etkileyebileceği gibi sosyalleşmesini de engeller.
Çocuklarınvazgeçemedikleri fiziksel gelişimidestekleyici etkinliklerin, çocukların
tüm gelişimalanlarına sayısız yararı olduğu unutulmamalıdır. Örneğin; oyun oynayan çocuk
hareket halinde olduğu için büyük ve küçük kaslarını çalıştırarak, kan dolaşımını hızlandırır.
Oyun oynayarak duygusal anlamda rahatlar ve arkadaşlarıyla birlikte oyun oynadığı için de
sosyalleşir.
FİZİKSEL GELİŞİMİNE UYGUN ETKİNLİKLER
Bu bölümde fiziksel gelişimi destekleyici etkinliklerleilgili gerekli görülen bilgiler
verilmeye çalışılmıştır; ancak öğretmen adayı, bu konuları iyice öğrenmeli, özümsemeli,
içine sindirmeli; fakat bununla da kalmayıp kendini bu alanda sürekli geliştirmelidir.
Günümüzde bir çocuğun bedensel ve ruhsal yönden sağlıklı gelişimi ve eğitimi için
oyunun uyku ve beslenme kadar önemli bir ihtiyaçolduğu kabul edilmektedir. Oyunun
çocuğunyaşamındaki yeri ve önemi konusundabirçok kuramcı değişik görüşler ileri
sürmüştür.Gross’e göre oyun ‘’Gerçek hayata hazırlayanalıştırmalardır.’’şeklinde
tanımlanır.
Spenser’a göre oyun “Fazla enerjinin boşaltılmasıdır.” şeklinde tanımlanır.
Montessori’ye göre oyun “Çocuğun işidir.”şeklinde tanımlanır.
Piaget’ e göre oyun “Dış dünyadan alınan uyarıları özümleme ve uyum sistemine
yerleştirmeyoludur.” şeklindetanımlanır.
Oyun ve hareket etkinliği hareketi gerektirdiğinden kas gelişimini olumlu yönde
etkiler. Oyun çocuk için keşfetme, öğrenme, kendini ifade etmekdemektir. Çocuk oyun
sayesinde çevresini daha iyi tanır, becerilerini geliştirir ve çeşitli roller üstlenerek dünyayı
algılamayaçalışır. Oyunun eğlendirici özelliği olması bakımından çocuk eğitiminde
öğrenme yöntemi olarak kullanılmaktadır.
Oyun her yaştainsanın hayatında önemli yeri olan etkinliktir.Yetişkin için oyun
eğlenme,dinlenme ve boş zamanları değerlendirme gibi algılanırken çocuk için oyun
zamanınını büyük bir kısmını alan ciddi bir uğraş olarak nitelendirilmelidir.
Oyun çocuğungelişmesi ve kişilik kazanması için sevgiden sonra gelen ikinciönemli
duygusal ihtiyaçtır. Bu anlamda sevgiden yoksun birçocukluğun düşünülemeyeceği gibi
Oyun çocuğunen ciddi uğraşıyken, oyun etkinliklerinde kullanılan araç gereçler de
onlarınen önemli iş aletleridir.Çocuğun oyun için gerekli aracı olsun ya da olmasın çocuk
mutlaka yaratıcılığını kullanarak bir şeyler yaratır; ancak çocuğun oyunlarının desteklenmesi
için, biz eğitimcilerinonlara bazı oyunmalzemeleri hazırlamamızı gerektirir.
oyundan yaksun bir çocuklukta düşünülemez.
Oyunun değeridüşünülürse çocuğun tüm gelişim alanlarını destekleyici olmakla
birlikte çocuğu gerçek hayata hazırlayıcı etkin bir araç olduğu unutulmamalıdır
FİZİKSEL GELİŞİMİNE UYGUN ARAÇ-GEREÇLER
Oyun çocuğunen ciddi uğraşıyken, oyun etkinliklerinde kullanılan araç gereçler de
onlarınen önemli iş aletleridir.Çocuğun oyun için gerekli aracı olsun ya da olmasın çocuk
mutlaka yaratıcılığını kullanarak bir şeyler yaratır; ancak çocuğun oyunlarının desteklenmesi
için, biz eğitimcilerinonlara bazı oyunmalzemeleri hazırlamamızı gerektirir.
Araç gereçleri üç başlıkta toplayabiliriz:
Çocuğunokul öncesi araç gereçleri ve oyuncakları,
Açıkhava oyunları veetkinlikler için araç gereçler,
Çocuğungereksinimleri ve ilgileriyle ilgili etkinlikleri,
Bedeni oluşturantüm organlarıngelişmesi, boyun uzaması,
kilonun artışı,kemiklerin gelişimi,dişlerin çıkması ve değişmesi, kas, beyin ve
tüm sistemler(sinir, sindirim, dolaşım, solunum, boşaltım gibi) ve duyu
organlarının gelişimidir.
Gelişim yaşam boyu sürer; ancak çocuklukdöneminde diğertüm dönemlere
oranla açıkçadaha fazla görülebilir. Fiziksel gelişimçocuğun beden yapısındaki
niceliksel değişme ve artışları içerir. Gelişimin iki şekli vardır
NİCEL/SAYISAL:Ağırlık, boy sözcük sayısındaki artış gibi rakamsal olarak ifadeedilen artışı belirler.
NİTELİKSEL:
Yapıdave çeşitlilikteki gelişimi belirtir. Örneğin; çocuğun kaslarının
çalışmaşeklinde olduğu gibi…
Fiziksel gelişimin,insan hayatınının neredeyse tamamını etkilediği bilinmektedir.
Özellikle insan gelişiminin en hızlı olduğu dönemler olarak bilinenbebeklik ve ergenlik
döneminde kişide,gözle görülebilir nitelikte değişiklikler meydana gelir. Gelişimin hızlı
olduğubu dönemleri bireyin sağlıklı geçirişi, sonraki yaşamının sağlam temellerini
oluşturur.
0-12 YAŞ ÇOCUKLARINDA FİZİKSEL GELİŞİMİNİN ÖZELLİKLERİ
Fiziksel gelişimleilgili olarak dünya üzerindeki pek çok toplumda vücut ölçümlerinin
her yeni kuşakta,bir öncekine nazaran farklılaştığı savunulmaktadır.Buna göre bebekler
bundan 50-60 yılöncesine kıyasladaha iri olarak dünyaya gelmekteler. Çocuklar anne ve
babalarının kendi yaşlarındaki halinden daha ağır ve daha uzun boyludurlar. Örneğin; 8
yaşındakibir çocuk anne ve babasının 8 yaşındaki halinden daha ağır ve daha uzun boyludur.
Bu sonuç hemen hemen tüm dünya ülkelerindekiçocuklarla ilgili yapılanaraştırmalar
sonucunda bulunan bulgulardır.
Kuşaklararasındaki bu farklılığın nedeninin sağlık koşullarının, geçtiğimiz yüzyıllara
oranla çok fazla düzelmiş olması çocukların beslenme şekli, hastalıklardan daha iyi
korunmaları, hijyen koşullarının daha iyi olması, daha iyi tıbbi yardım almaları ve daha
iyi eğitimli anne babalar tarafından büyütülmeleri nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.
BOY KİLO
Bebeklik dönemindeki sağlıklı gelişiminin kanıtı bebeğin düzenli olarak kilo
almasıdır. Bebek beşinci ayda doğum ağırlığının iki katına, birinci yılda üç katına, ikinci
yıldaortalama olarak dört katınaulaşır. Bebeğin bir yıl içersinde boyu ortalama75cm’ye,
kilosu ise 10kg’a ulaşır. Bebek ilk 6 ay boyunca ayda8cm,ikinci 6 ay boyunca ayda 4cm
uzar.1-2 yaş arasında boy uzunluğu 10-12cm artış gösterir.2-4 yaşları arasında yılda yaklaşık
7cm uzar.4 yaşlaergenliğin başladığı 10-12 yaş arasında yılda 5-6cm uzar.1. yaşın sonunda
doğumuzunluğunun % 50 si kadar, 2. yaşın sonunda ise %75 i kadar dahauzamaktadırlar.4
yaşındaise doğum boyunun yaklaşık 2 katı kadar olur.
Bebeğinnormal gelişimiiçin anne sütünün yararı tartışılmaz bir gerçektir.
Hem kızhem de erkek çocuklarındaboy büyümesi ve ağırlık artması doğumdan
sonraki ilk birkaç yıl içersinde ve ergenlik dönemindehızlıyken, ilk çocukluk ve erinlik
öncesindeoldukça yavaştır.
Kızve erkek çocuklar arasındaboy ve kilo yönünden farklılıklar vardır,bunun nedeni
de erkek çocukların kızlara oranla daha çok kemik vekas kütlesine sahip olmalarıdır.On bir
yaş civarı çocukların büyüme ve gelişmelerinde yavaşlama görülmeye başlar, bu dönemdeki
çocuk birçok aktiviteye katılarak beceri kazanır, aynı zamanda gelişimindeki yavaşlamadan
istifade ederek bedenine alışması da kolaylaşır.
Büyüme ve gelişmeninyavaşlamasına karşın, özellikle kız çocuklarında bu dönemde
boy ve kilo artışının yanında ilk adet dönemi görülür.Erkeklerdeyse 15–16 yaşlarında ikincil
cinsiyetbelirtileri görülür.
Kaslar vücudun hareket sisteminin aktif elemanları olup kemiklerin üzerini örten
bölümünü oluşturur.Vücut hareketlerini kaslar sayesinde yapar. Çocuğun doğumda
kaslarının ağırlığı beden ağırlığına göre 1/5 ile 1/4 arasındadır, ergenlikte bu oran 1/3 iken
yetişkinlikteise 2/5 si kadardır.
Kaslarınvücuttaki gelişimibelli bir sıraizler, önce büyük kaslar sonrada küçük kaslar
gelişir.Doğumdan sonraki ilk aylarda gözkaslarıaktif haldedir, dörtyedi aylar arasındabaşı
ve bedeninin üst kısmını destekleyen kaslarla, el ve kolhareketini sağlayankasların kontrolü
sağlanır.
Erken çocukluk dönemindeyse daha çok, kaba motorhareketler ince motor
hareketlerden daha önce kendini gösterir. Örneğin çocuklar bu dönemde rahatlıkla koşup
zıplayabilirken, düğme ilikleme ve makas kullanmagibi becerileri yapmada zorlanırlar
KAS TİPLERİ
Kaslar istemli ve istemsiz kaslar olmak üzere ikiyeayrılır:
İSTEMLİ KASLAR:
İstenilen zamanda istenilenhareketleri sağlayankaslara denir.
Örneğin; Kol, boyun, baş, bacak, parmak, göz kapağı kasları bu gruba girer
İSTEMSİZ K
Bu kaslarınözelliği kişiye bağlı olmadan çalışmalarıdır. Örneğin:
Mide, kalp, karaciğer, dalak, bağırsaklar….vb iç organlarımız istemsiz çalışan kaslar girer.
KASLARIN VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ
İskeletsisteminin hareketini sağlarlar
Vücudunenerji deposudur
Dilinhareketini sağlarve konuşmaya yardım eder
Organların çalışmasını etkiler
Kalbinçalışmasında ve kan dolaşımında etkin rolleri vardır
Solunum sisteminin çalışmasına yardımcı olurlar
KEMİK VE DİŞLER
Yeni doğanın kemikleri kıkırdaktır.zamanla bu kıkırdak doku kalsiyum, fosfat ve diğer minerallerlin etkisiyle
kemikleşmeyebaşlar. Yeni doğan bebekte toplam 270 kemik vardır. İlk yıllardaki kemik
gelişimihızlıyken ilk çocuklukta bu hız düşer; ancak ergenlik dönemindekemik gelişiminin
tekrar hızlandığı görülür
Yeni doğanbebeğin başı vücuduna oranla daha büyüktür.Normal bir yetişkindebaş
beden büyüklüğünün1/8 i kadardır,yeni doğanda ise bu oran 1/4 kadardır.
Yeni doğanın baş çevresi yaklaşık olarak 35cm dir. 3. ayda40.5cm, 6 ayda 43cm, 1
yaşında46cm’dir. Başınbüyümesi, beyin büyümesini yansıttığı için tüm çocuklarda dikkatle
izlenmelidir.
Göğüsçevresi yenidoğandabaşçevresiyle birbirineçok yakın olup neredeyse eşittir. 1
yaşındansonra göğüsçevresi baş çevresinigeçer. Doğumdagöğüs çevresi 33 cm’dir.1
yaşında47 cm, 5 yaşında55 cm’dir.
Verilen tüm ölçümlerin yaklaşık değerler olduğu ve bireysel farklılıklara göre bu
oranlardaki değişikliklerin normal olduğu unutulmamalıdır; ancak bulunan sonuçlar büyük
farklılık taşıyorsa, en yakın zamanda çocuğun bir uzmana götürülmesigerekir.
Yeni doğanbebeğin kafatası arasında altı tane boşluk vardır,bu boşluklara
bıngıldak(fontonel) adı verilir. Bunların beş tanesi doğumun ilk günlerinde kapanırken
tepedeki bıngıldak on iki-on sekiz ayaları arasında kapanır. Kemik hastalığı olanlarda
bıngıldaklar geç kapanırken, beyin gelişiminde problem olmayan çocuklardadaha erken
kapanmaktadır.
ÇOCUKLARIN DİŞ SAĞLIĞININ KORUNMASINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR:
Bebeklerin dişetleri,emzirildikten hemen sonra kalan süt veya mama kalıntılarını
temizlemek için bir bezle silinmelidir. Bu temizlikileri yaş diş sağlığı için çok önemlidir.
Çocuğasüt dişlerinin çıkmasından itibaren doğru diş fırçalama ve diş ipi kullanma
alışkanlığı kazandırılmalıdır.
Gün içerisinde çok sık şekerli gıdaları yemekten kaçınılmalıdır.
Diş fırçaları 3-5 ayda bir değiştirilmelidir.
Sert yiyecekler dişlerle kırılmamalıdır.
Dişleriğne, kürdan vb. ile karıştırılmamalıdır.
Diş sağlığı açısından kalsiyum vb. mineraller vevitaminler yönünden zengin
yiyeceklerin yeterli ve dengeli alımına özen gösterilmelidir.
Düzenliaralıklarla diş doktoruna gidilip gereklikontroller yaptırılmalıdır.
SİSTEMLER VE ORGANLAR
SİNDİRİM SİSTEMİ
Bebeğinsindirim sistemi, anne sütü ve onun bileşimineyakın gıdaları sindirebilecek
niteliktedir. Beklerin midesi küçük olduğundan, beslenme sırasında mide kapasitesi oranında
besin alımına dikkat edilmelidir, Bebeğin çabuk acıkacağı gözönünde bulundurularak az ve
sıksık beslenmesi gerekir. Ancak yaşla birlikte mide kapasitesi debüyüdüğünden alınması
gereken besin miktarı da bu oranda artar.
Diş sağlığını korumak ve olası olumsuzlukları gidermek amacıyla özellikle alınması
gereken vitamin ve kalsiyum ihtiyacının karşılanmasına özen gösterilmelidir. Aksihalde diş
sağlığı bozulacak ve istenmeyen durumlarortaya çıkacaktır.
SOLUNUM SİSTEMİ
Hücrelerin fonksiyonlarını yerlerine getirmeleri içinenerjiye ihtiyaçları vardır. Bu
enerji besin öğelerinin ve oksijenin kullanılmasıyla sağlanır.
KALP VE KAN DOLAŞIMI
Kalp herkesin kendi yumruğu büyüklüğünde olan bir organdır. İnsan vücudunda
bulunan en güçlü kas kalp kasıdır. Dakikada ortalama 70 kez kasılır. Kalbin bir günde
pompaladığı kanyaklaşık 20 tonun üzerindedir. Yeni doğan bebeğin kalbi ortalama 120-140
arasındaartar, bu hızsonraki yaşlardadüşer ve yetişkin seviyesine gelir. Normal bir
yetişkinin kalbi dakikada 60-70 arasında atar.
BOŞALTIM SİSTEMİ
Vücutta oluşanartık maddeler, hücreler tarafından doğrudan kana gönderilir.Kan bu
maddeleri alarak vücudun boşaltım kanallarına iletir.Su ve karbondioksitfazlası
solunumla,su ve tuzlarsa terleme yoluyla vücuttan dışarı atılır.Üre,ürik asit,su ve tuz
böbrekler tarafındanidrarla dışarı atılır.İdrarın % 95’i sudur. İlk yıllarda böbreklerin
çalışması düzensizdir. Bebeğin idrar yapma sayısı beslenme ve çevre koşullarına bağlı olarak
değişkenlik gösterir. Bebeğin aldığı gıda ve sıvı miktarı arttıkça idrar yapma sayısı da o
oranda artar.
Özellikle bebeklerin altının ıslak bırakılmasından kaynaklı olan idrar yolu
enfeksiyonlarının oluşmasına meydan vermemek için gereklihijyen koşullarının sağlanması
gerekir. Kızçocuklarının alt temizliği yapılırken kirliliğin üretme organlarına yayılması
önlenmelidir.
BEYİN VE SİNİR SİSTEMİ
Beyin, beyincik ve omurilikten oluşur. Merkezi sinir sisteminden 43çift sinir çıkar,
bunlarınon iki çifti beyinden çıkar,bunlara kafa çiftleri adı verilir.Bunlar ses duyma,söz
söyleme,tad alma,okuma ve yazma,dengeli yürüme gibifaaliyetlerin gerçekleşmesini
sağlar.Geriyekalan 31 çift sinirse kaslara ve iç organlara gider.Bu sinirler kasların görevini
yapmasını sağlar.
Merkezi sinir sistemi, ilk çocukluk döneminde hızlıyken erinlik döneminden sonra
durur. Çocukluk döneminde beyin ölçüsünde son derecebir yavaşlamasöz konusudur.
Beynin doğumöncesi ve doğum sonrasındaki gelişimi hızlıdır. Bu büyüme ve gelişmeye
beynin büyüme hamlesi denir.
İnsan doğumda yaşamı boyunca sahip olabileceği nöron hücrelerinin tümünesahiptir.
Beyinde hücre kaybı meydana geldiğinde, bu hücrenin yerine yenihücre oluşmaz.
Yaşamın ilk yıllarında zamanının çoğunu uyuyarak geçiren çocuk,ikinci aydan
itibaren çevreyle yavaş yavaş etkileşime girmeye başlar. Sinir sistemi ve kasların
olgunlaşmasıyla başını üçüncü ayda dik tutar, beşinci ayda dönme hareketlerininyanında
altıncı aya doğru, oturma eylemini gerçekleştirir. Giderek ayakta durma,yürüme ve koşma
gibibüyük kaslarını kullanma ile ilgili becerilerkazanmaya başlar.
ERGENLİK DÖNEMİNİN FİZİKSEL VE FİZYOLOJIK ÖZELLİKLERİ
Büyümenin en hızlı olduğu dönemlerden biri de ergenlikdönemidir. Bu dönemde
çocuk biyolojik değişim ve olgunlaşmasını tamamlayarak yetişkin görünümüne girer.
Ergenlik altı aylabir yıla kadar süren, erinlik döneminide içine alan beş-altı yıl süren bir
dönemdir
Erinlik dönemi çocukluğun sonu ve ergenliğin başlangıcı arasındaki bir ya da iki yılı
kapsayan dönemdir. Erinlik döneminde, kızlar erkeklere oranla daha uzunve ağırdırlar,
kızların çoğu bu dönemde yılda 5-10cm büyürlerkenerkeklerdeki bu oran genellikle büyüme
on-on altı yaşlarında başlar ve her yıl 8-12cm büyürler. Daha sonra bubüyüme yavaşlayarak
20 yaşınakadar sürer.
Bu dönemde kızlardave erkeklerdeki iç salgı bezlerininçalışma fonksiyonları
değiştiğinden, erkeklerde cinsiyethormonlarının artması spermlerin artmasına neden olur,
aynı zamandasakal ve tüylenmeler daha da yoğunlaşır. Dış görünüm de değişerek kemik ve
kaslar hızlagelişmeye başlar. Kızlardaysa ise bu dönem erkeklereoranla, birkaç yıldaha
erken başlar.Cinsiyet hormonlarının artması yumurta hücrelerinin de artmasına neden olur.
Kızlardabelirgin olarak kilo artışı,göğüslerde büyüme ve kalçalarda genişleme görülür.
Ergenlik çağındakideğişiklikler, cinsel salgı bezlerinin kana bol miktarda salgı
bırakmalarıyla başlar. Erkeklerde testesteron, kızlarda östrojen salgıları, beyindeki hipofiz
bezinin uyarılmasıyla bol miktarda üretilir. Kızlarda ergenlik döneminin ilkgöstergesi adet
kanamasının başlamasıdır. Erkeklerdeyse açık bir belirti yokken, vücuttaki kıllanmanın,
cinsel organlarda büyüme ve sperm üretiminin başlaması bir gösterge olarak kabuledilebilir.
Cinsel gelişimve vücuttaki değişiklikler 20 yaşına kadar devam eder; ancak ilk
zamanlardaki kadar hızlı değildir.
Ergenlik dönemi boyunca beden ağırlığı kızlarda 16 kg, erkeklerdeyse 20kgartar. İç
organlarınhızla büyümesi ve kütlesinin artması, kas dokusunda gelişme ve yağ dokusunda
artma, ergenlikte beden ağırlığında gözlenen belirgin artışın öğelerindendir. Gerek kızlarda,
gerekse erkeklerde vücutta yağ depolanması sonucu ağırlıkta belirgin bir artma gözlenir.
Ergenlik döneminde baş kemikleri dışındaki tüm iskelet sistemindebelirli bir sıraile
büyümede hızlanmagörülür. İlkönce el ve ayaklarınbüyümesi hızlanır, sonra ön kol ve
bacaklar, daha sonra üst kol ve uyluklar uzar.Uzunlamasınabüyümeyi, vücudun enine
büyümesindeki hızlanmatakip eder. Öncelikle kalçalar ve göğüs,sonra omuzlar genişlerve
en son olarak da baş uzar. Bütün bunlar ergenlikte boyuzamasının nedenleri arasında yer
alır.
Erinlik döneminde kızlar, hem boy, hemde ağırlık bakımından erkeklerden üstündür.
İskelet gelişimi yönünden de kızlar erkeklere göre daha gelişmiştir. Örneğin, 14 yaşındaki
bir kızın iskelet gelişimi,16 yaşındaki bir erkeğin iskelet gelişimine erişmiş durumdadır
FİZİKSEL GELİŞİMİNİN DİĞER GELİŞİM ALANLARIYLA İLİŞKİSİ
Fiziksel gelişimtüm gelişim alanlarının başlangıcıdır .Çocuğun fiziksel gelişimi onun
diğergelişim alanlarını etkileyebilir. Örneğin, fiziksel yönden gelişmemiş bir çocuk
arkadaşları ile birlikte oynamakta zorlukçeker, çabuk yorulur. Bu durum çocuğun
psikolojisini olumsuz etkileyebileceği gibi sosyalleşmesini de engeller.
Çocuklarınvazgeçemedikleri fiziksel gelişimidestekleyici etkinliklerin, çocukların
tüm gelişimalanlarına sayısız yararı olduğu unutulmamalıdır. Örneğin; oyun oynayan çocuk
hareket halinde olduğu için büyük ve küçük kaslarını çalıştırarak, kan dolaşımını hızlandırır.
Oyun oynayarak duygusal anlamda rahatlar ve arkadaşlarıyla birlikte oyun oynadığı için de
sosyalleşir.
FİZİKSEL GELİŞİMİNE UYGUN ETKİNLİKLER
Bu bölümde fiziksel gelişimi destekleyici etkinliklerleilgili gerekli görülen bilgiler
verilmeye çalışılmıştır; ancak öğretmen adayı, bu konuları iyice öğrenmeli, özümsemeli,
içine sindirmeli; fakat bununla da kalmayıp kendini bu alanda sürekli geliştirmelidir.
Günümüzde bir çocuğun bedensel ve ruhsal yönden sağlıklı gelişimi ve eğitimi için
oyunun uyku ve beslenme kadar önemli bir ihtiyaçolduğu kabul edilmektedir. Oyunun
çocuğunyaşamındaki yeri ve önemi konusundabirçok kuramcı değişik görüşler ileri
sürmüştür.Gross’e göre oyun ‘’Gerçek hayata hazırlayanalıştırmalardır.’’şeklinde
tanımlanır.
Spenser’a göre oyun “Fazla enerjinin boşaltılmasıdır.” şeklinde tanımlanır.
Montessori’ye göre oyun “Çocuğun işidir.”şeklinde tanımlanır.
Piaget’ e göre oyun “Dış dünyadan alınan uyarıları özümleme ve uyum sistemine
yerleştirmeyoludur.” şeklindetanımlanır.
Oyun ve hareket etkinliği hareketi gerektirdiğinden kas gelişimini olumlu yönde
etkiler. Oyun çocuk için keşfetme, öğrenme, kendini ifade etmekdemektir. Çocuk oyun
sayesinde çevresini daha iyi tanır, becerilerini geliştirir ve çeşitli roller üstlenerek dünyayı
algılamayaçalışır. Oyunun eğlendirici özelliği olması bakımından çocuk eğitiminde
öğrenme yöntemi olarak kullanılmaktadır.
Oyun her yaştainsanın hayatında önemli yeri olan etkinliktir.Yetişkin için oyun
eğlenme,dinlenme ve boş zamanları değerlendirme gibi algılanırken çocuk için oyun
zamanınını büyük bir kısmını alan ciddi bir uğraş olarak nitelendirilmelidir.
Oyun çocuğungelişmesi ve kişilik kazanması için sevgiden sonra gelen ikinciönemli
duygusal ihtiyaçtır. Bu anlamda sevgiden yoksun birçocukluğun düşünülemeyeceği gibi
Oyun çocuğunen ciddi uğraşıyken, oyun etkinliklerinde kullanılan araç gereçler de
onlarınen önemli iş aletleridir.Çocuğun oyun için gerekli aracı olsun ya da olmasın çocuk
mutlaka yaratıcılığını kullanarak bir şeyler yaratır; ancak çocuğun oyunlarının desteklenmesi
için, biz eğitimcilerinonlara bazı oyunmalzemeleri hazırlamamızı gerektirir.
oyundan yaksun bir çocuklukta düşünülemez.
Oyunun değeridüşünülürse çocuğun tüm gelişim alanlarını destekleyici olmakla
birlikte çocuğu gerçek hayata hazırlayıcı etkin bir araç olduğu unutulmamalıdır
FİZİKSEL GELİŞİMİNE UYGUN ARAÇ-GEREÇLER
Oyun çocuğunen ciddi uğraşıyken, oyun etkinliklerinde kullanılan araç gereçler de
onlarınen önemli iş aletleridir.Çocuğun oyun için gerekli aracı olsun ya da olmasın çocuk
mutlaka yaratıcılığını kullanarak bir şeyler yaratır; ancak çocuğun oyunlarının desteklenmesi
için, biz eğitimcilerinonlara bazı oyunmalzemeleri hazırlamamızı gerektirir.
Araç gereçleri üç başlıkta toplayabiliriz:
Çocuğunokul öncesi araç gereçleri ve oyuncakları,
Açıkhava oyunları veetkinlikler için araç gereçler,
Çocuğungereksinimleri ve ilgileriyle ilgili etkinlikleri,